Pages

Thứ Ba, 8 tháng 5, 2012

Biển Đông: Những nguy hiểm ngấm ngầm[*]

Hồng Phúc chuyển ngữ, theo Phía Trước
Nguồn: Economist
Hải quân Hoa Kỳ đang khuấy động Trung Quốc ngay trong sân sau của họ.
Quân đội Philippines và Hoa Kỳ đã có một cuộc tập trận chung quanh khu vực Biển Đông vào ngày 25 tháng Tư vừa qua, cho các nước thù địch khác thấy rằng họ có thể chiếm lại một hòn đảo nhỏ thuộc chủ quyền của Philippines. Việc này diễn ra như chuyện thật, nhưng tất nhiên đây chỉ là một trò chơi mà trong đó Trung Quốc giả vờ như họ đang làm chủ hầu như tất cả vùng Biển Đông, trong khi Việt Nam và bốn nước Đông Á khác giả vờ họ cũng có chủ quyền tại khu vực tranh chấp này.

Hoa Kỳ nói rằng họ không đứng về phía nào trong cuộc tranh cãi này, dù là các tuyên bố chủ quyền toàn phần hoặc một phần nhỏ ở Biển Đông giữa Trung Quốc, Đài Loan, Việt Nam, Brunei, Malaysia và Philippines. Khu vực này có rất nhiều sinh vật biển cũng như các mỏ dầu và khí đốt tự nhiên. Tuy nhiên, Hoa Kỳ có vẻ như hơi nhát trong cuộc chơi này. Họ có một hiệp ước quốc phòng với Philippines và một vị tướng Hoa Kỳ trong tháng này đã mô tả mối quan hệ này là “không cần phải giải thích gì thêm”. Tuy nhiên, hiệp ước đã không giải thích rõ ràng liệu Hoa Kỳ có giúp Philippines bảo vệ chủ quyền tại Biển Đông hay không nếu như Trung Quốc cũng lên tiếng tuyên bố chủ quyền tại các hòn đảo ở đây.
Bằng cách này, Hoa Kỳ đã làm cho Trung Quốc lưỡng lự không biết bẫy xung đột vũ trang đang được giăng ở đâu. Cả người Mỹ lẫn Philippines đều từ chối kẻ thù giả trong các cuộc tập quân sự chung hàng năm của họ là Trung Quốc. Trong khi đó, Trung Quốc thì lại cho rằng các cuộc tập trận chung này sẽ làm tăng nguy cơ đối đầu giữa các nước trong khu vực. Các báo truyền thông thậm chí nhắc nhiều về cuộc tập trận chung hôm 23 tháng Tư giữa Hoa Kỳ và Việt Nam, một trong những nước cũng đang có tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông. Nhưng Hoa Kỳ khẳng định sự kiện này là ngẫu nhiên và cuộc tập trận đã được lên kế hoạch từ trước.
Căng thẳng ở khu vực này hiện đang có nguy cơ cao vì Trung Quốc và Philippines đã có cuộc đụng độ quanh bãi đá ngầm Scarborough mà hai nước đều tuyên bố có chủ quyền. Hôm ngày 10 tháng Tư, tàu chiến Philippines đã tìm thấy tàu đánh cá Trung Quốc đánh bắt bất hợp pháp các loài trai khổng lồ, san hô và cá mập sống bên trong khu vực bãi đá ngầm. Các ngư dân gọi hai tàu tuần tra dân sự Trung Quốc đến để giúp đỡ, và họ đã đến ngăn chặn hải quân Philippines bắt giữ các ngư dân.
Philippines đã không chơi các trò chơi ở Biển Đông như người Trung Quốc đang nghĩ. Một báo cáo mới của nhóm chuyên gia thuộc International Crisis Group (ICG) nói rằng trong khi Trung Quốc đang ra sức khẳng định các tuyên bố mơ hồ về vùng lãnh hải ở Biển Đông thì trên thực tế họ lại không thích đối đầu với các nước khác, đặc biệt trong thời điểm mà Hoa Kỳ đang tăng cường mối quan hệ quân sự với một số nước láng giềng của Trung Quốc.
Nhưng ICG cho rằng các cơ quan khác nhau của Trung Quốc đang cố gắng khai thác triệt để các yêu sách ở Biển Đông vì lợi ích riêng của họ, cho dù đó là lực lượng hải quân tìm kiếm diện tích lãnh hải để có thêm kinh phí nhằm thực hiện mục tiêu hiện đại hóa quân sự, hay chính quyền địa phương khuyến khích ngư dân đi xa hơn để tìm kiếm ngư sản. Điều này đã gây ra rắc rối đối với các nước khác đang có tranh chấp trong khu vực. Bộ Ngoại giao Trung Quốc đôi lúc cũng cố gắng phát biểu những lời nhẹ nhàng nhằm giảm bớt căng thẳng, nhưng dường như vẫn còn thiếu sức thuyết phục. Và đường ‘lưỡi bò’ không rõ ràng và tùy tiện của Trung Quốc ở Biển Đông đang được các nước khác giải thích một cách đầy đủ cũng như khác hơn so với Bộ Ngoại giao nước này.
Cuộc đối đầu ở bãi đá ngầm Scarborough đã diễn ra giống như lập luận của ICG. Bộ Ngoại giao Trung Quốc buộc phải bảo vệ những kẻ săn trộm ngư sản ở đây bằng cách nói rằng đây là khu vực đánh bắt truyền thống của Trung Quốc. Họ thuyết phục Philippines điều động tàu chiến ra khỏi khu vực và thay thế với lực lượng tuần duyên dân sự. Trung Quốc sau đó đã ra lệnh rút lui tất cả các tàu chiến nhưng vẫn giữ lại một tàu tuần tra dân sự.
Philippines hy vọng rằng cả hai bên có thể đẩy lui các tàu ra khỏi bãu đá ngầm và kết thúc cuộc đối đầu càng sớm càng tốt. Tuy nhiên, ít nhất có hai tàu tuần tra Trung Quốc thuộc hai cơ quan chính phủ được điều động trở lại, có lẽ đây là thách thức của Bộ Ngoại giao nước này, và cuối cùng các tàu đánh cá Trung Quốc cũng đã quay lại bãi đá ngầm.
Sự mơ hồ về hành vi của Trung Quốc có thể tương tự với động thái không rõ ràng về hiệp ước quốc phòng của Hoa Kỳ đối với Philippines: nó làm cho địch thủ phải luôn phỏng đoán tình hình. Tuy nhiên, trò chơi nhát gan của cả đôi bên có thể là một trò chơi rất nguy hiểm.
* Tựa đề cho Phía Trước đặt.
© 2012 Bản tiếng Việt TCPT

Không có nhận xét nào: