Trong cuốn sách “Still ours to lead”, học giả Bruca Jones – một trong những chuyên gia của viện nghiên cứu tư vấn hàng đầu nước Mỹ Brookings lưu ý rằng, Mỹ có hơn 50 đồng minh – chiếm hơn ¼ số quốc gia trên thế giới. Trong khi đó, “các đồng minh chiến lược” của Trung Quốc lại “rất ít và rất xa cách”. Điều gì đã tạo nên khoảng cách đó.
Còn nhớ, vào năm 2010, trong một cuộc họp với các nước châu Á, Ngoại trưởng Mỹ Hillary Rodham Clinton đã tuyên bố rằng, Washington có “lợi ích quốc gia trong việc duy trì tự do hàng hải, tiếp cận với các vùng biển chung của châu Á và tôn trọng luật pháp quốc tế ở Biển Đông”.
Khi đó, Trung Quốc đã phản ứng gay gắt và coi đó là những ngôn từ gây chiến. Không một quốc gia nào đồng tình với quan điểm đó của Bắc Kinh. Thay vào đó, 12 nước láng giềng của Trung Quốc đã ra tuyên bố ủng bộ lập trường của bà Clinton.
Câu chuyện trên chỉ là một ví dụ về một thực tế đơn giản: Trung Quốc có vài người quen và rất ít bạn bè. Ngay cả Bộ trưởng truyền thông Australia Malcolm Turnbull cũng từng nhận định: Trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương, Trung Quốc không có bạn, ngoại trừ Triều Tiên!
Tờ Washington Post viết: “Sự trỗi dậy quân sự của Trung Quốc, những yêu sách chủ quyền ngày càng quyết liệt đối với những đảo, bãi đá ngầm, bãi san hô… khiến Trung Quốc căng thẳng với các nước láng giềng và Mỹ - nước có nghĩa vụ bảo vệ một số đồng minh là các quốc gia cùng có tuyên bố chủ quyền giống Trung Quốc trong trường hợp họ bị tấn công.
Có 5 lý do khiến Trung Quốc không có bạn!
Thứ nhất, đó là do lịch sử. Kinh nghiệm của Trung Quốc trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, khi đóng vai trò là chân vận động qua lại giữa Mỹ và Liên Xô đã hình thành nên mối ác cảm hiện tại của họ đối với việc thành lập liên minh. Năm 1982, Bắc Kinh tuyên bố cam kết theo đuổi một “chính sách đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình”.
Thứ hai, đó là do tư tưởng, ý thức hệ. Trung Quốc tin những giá trị của họ là đặc biệt và không quan tâm đến một thách thức kiểu Liên Xô, hay dân chủ, tư bản chủ nghĩa hay dân chủ tư bản chủ nghĩa. Bắc Kinh duy trì chế độ một đảng lãnh đạo và xây dựng chủ nghĩa xã hội theo “màu sắc Trung Quốc”, chứ không rập khuôn theo bất kỳ mô hình nào.
Thứ ba, “cá đã lớn mà cái ao thì nhỏ”. Với dân số lớn nhất thế giới, lịch sử hàng nghìn năm chinh chiến xâm chiếm, mở rộng lãnh thổ và vị trí địa lý đầy thách thức – có biên giới chung với 14 nước, không có gì ngạc nhiên khi một số nước láng giềng luôn trong tâm thế cảnh giác với Trung Quốc. Những hành vi của Trung Quốc trong những năm gần đây – như tự vẽ ra “đường lưỡi bò” phi lý ôm trọn 80% diện tích Biển Đông, gia tăng gây sức ép lên các nước láng giềng, để củng cố tuyên bố chủ quyền của mình trên các vùng biển được Bắc Kinh xem là “lợi ích cốt lõi” của mình, cũng khiến cộng đồng quốc tế nghi ngờ về cái gọi là “sự trỗi dậy hòa bình” của cường quốc đông dân nhất thế giới.
Còn nhớ, vào năm 2010, trong một cuộc họp với các nước châu Á, Ngoại trưởng Mỹ Hillary Rodham Clinton đã tuyên bố rằng, Washington có “lợi ích quốc gia trong việc duy trì tự do hàng hải, tiếp cận với các vùng biển chung của châu Á và tôn trọng luật pháp quốc tế ở Biển Đông”.
Khi đó, Trung Quốc đã phản ứng gay gắt và coi đó là những ngôn từ gây chiến. Không một quốc gia nào đồng tình với quan điểm đó của Bắc Kinh. Thay vào đó, 12 nước láng giềng của Trung Quốc đã ra tuyên bố ủng bộ lập trường của bà Clinton.
Câu chuyện trên chỉ là một ví dụ về một thực tế đơn giản: Trung Quốc có vài người quen và rất ít bạn bè. Ngay cả Bộ trưởng truyền thông Australia Malcolm Turnbull cũng từng nhận định: Trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương, Trung Quốc không có bạn, ngoại trừ Triều Tiên!
Tờ Washington Post viết: “Sự trỗi dậy quân sự của Trung Quốc, những yêu sách chủ quyền ngày càng quyết liệt đối với những đảo, bãi đá ngầm, bãi san hô… khiến Trung Quốc căng thẳng với các nước láng giềng và Mỹ - nước có nghĩa vụ bảo vệ một số đồng minh là các quốc gia cùng có tuyên bố chủ quyền giống Trung Quốc trong trường hợp họ bị tấn công.
Có 5 lý do khiến Trung Quốc không có bạn!
Thứ nhất, đó là do lịch sử. Kinh nghiệm của Trung Quốc trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, khi đóng vai trò là chân vận động qua lại giữa Mỹ và Liên Xô đã hình thành nên mối ác cảm hiện tại của họ đối với việc thành lập liên minh. Năm 1982, Bắc Kinh tuyên bố cam kết theo đuổi một “chính sách đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình”.
Thứ hai, đó là do tư tưởng, ý thức hệ. Trung Quốc tin những giá trị của họ là đặc biệt và không quan tâm đến một thách thức kiểu Liên Xô, hay dân chủ, tư bản chủ nghĩa hay dân chủ tư bản chủ nghĩa. Bắc Kinh duy trì chế độ một đảng lãnh đạo và xây dựng chủ nghĩa xã hội theo “màu sắc Trung Quốc”, chứ không rập khuôn theo bất kỳ mô hình nào.
Thứ ba, “cá đã lớn mà cái ao thì nhỏ”. Với dân số lớn nhất thế giới, lịch sử hàng nghìn năm chinh chiến xâm chiếm, mở rộng lãnh thổ và vị trí địa lý đầy thách thức – có biên giới chung với 14 nước, không có gì ngạc nhiên khi một số nước láng giềng luôn trong tâm thế cảnh giác với Trung Quốc. Những hành vi của Trung Quốc trong những năm gần đây – như tự vẽ ra “đường lưỡi bò” phi lý ôm trọn 80% diện tích Biển Đông, gia tăng gây sức ép lên các nước láng giềng, để củng cố tuyên bố chủ quyền của mình trên các vùng biển được Bắc Kinh xem là “lợi ích cốt lõi” của mình, cũng khiến cộng đồng quốc tế nghi ngờ về cái gọi là “sự trỗi dậy hòa bình” của cường quốc đông dân nhất thế giới.
 |
| "Đường lưỡi bò" 10 đoạn phi lý của Trung Quốc tự vẽ ra để độc chiếm Biển Đông |
Thứ tư, Trung Quốc tập trung chủ yếu vào phát triển nội bộ. Dường như Trung Quốc khá trung thành với chính sách “viễn du, cận công”. Tuy nhiên, quan hệ giữa Bắc Kinh và các nước ngoài khu vực thường liên quan đến vấn đề giao dịch. Trung Quốc đã thiết lập quan hệ đối tác kinh tế trên toàn thế giới - gia tăng các khoản cho vay, tài trợ không hoàn lại và xây dựng cơ sở hạ tầng để đổi lấy những hàng hóa quan trọng – nhưng lại ít chú ý đến bản chất của các chính phủ mà họ giao dịch. Trong khi đó, một liên minh bền vững cần có nền tảng là các quan điểm chung về nhiều vấn đề mang tính chiến lược, hơn là mối quan hệ làm ăn kinh tế đơn thuần.
Thứ năm, Trung Quốc đã tăng trưởng quá nhanh. Chuyên gia Daniel Kliman (Quỹ Marshall của Đức) gần đây đã so sánh sự trỗi dậy của Trung Quốc trong thời gian 30 năm (1982 - 2012) với Mỹ (1870-1900), Đức (1870-1900), Liên Xô (1945-1975), và Nhật Bản (1960-1990), xem xét phần tăng trưởng kinh tế, thương mại và chi tiêu quân sự toàn cầu. Ông kết luận rằng "Trong 30 năm tăng trưởng, Trung Quốc đã đi xa hơn, nhanh hơn so với bất kỳ các cường quốc nổi lên khác trong nhóm so sánh". Bất kỳ quốc gia nào đạt được sự tăng trưởng với tốc độ như vậy cũng có thể khơi dậy sự lo lắng trong cộng đồng quốc tế, nhất là khi quốc gia đó mang trong mình nhiều tham vọng. Mặc dù có thể Trung Quốc không mong muốn là bá chủ toàn cầu hay là siêu cường số 1 thế giới, nhưng ít nhất, Bắc Kinh cũng muốn tạo dựng thế cân bằng chiến lược với Mỹ không chỉ ở trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương.
Linh Phương
(Petrotimes)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét