Hội nghị Trung ương 4 : Tập Cận Bình củng cố quyền lực

Đức Tâm

"Y pháp trị quốc" cũng có nghĩa là sử dụng các định chế pháp luật để "củng cố chế độ độc đảng" - AFP /F.J. BROWN

Trong bốn ngày, kể từ hôm nay, 20/10/2014, đảng Cộng sản Trung Quốc khóa 18 họp Hội nghị toàn thể Ban Chấp hành Trung ương lần thứ tư. Nội dung chính của Hội nghị lần này là « y pháp trị quốc », tức cai trị đất nước bằng pháp luật.

Ban Chấp hành Trung ương của mỗi khóa Đại hội Đảng, là cơ quan quyền lực cao nhất, bầu ra Bộ Chính trị và Tổng Bí thư. Do vậy, theo giới quan sát, có một số động thái cho thấy, Hội nghị toàn thể Ban Chấp hành Trung ương là cơ hội quyết định, tạo tính chính đáng để Tổng Bí thư Tập Cận Bình củng cố quyền lực qua việc gạt bỏ hẳn những đối thủ đáng gờm có chân rết sâu rộng, như Chu Vĩnh Khang, Từ Tài Hậu, sắp xếp người thân cận vào các vị trí trọng yếu, đặc biệt trong Quân Ủy Trung ương.

Ngày 15/10 vừa qua, website Nhân Dân nhật báo, cơ quan ngôn luận của đảng Cộng sản Trung Quốc cho biết, ban Kỷ luật và Thanh tra Đảng sẽ thông báo việc điều tra tham nhũng của Chu Vĩnh Khang, nguyên ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị, cựu Bộ trưởng Công an. Và dường như đang có các thảo luận liên quan đến việc « có khai trừ Đảng đối với Chu Vĩnh Khang và chuyển trường hợp này cho cơ quan tư pháp hay không ». Thông tin này không được loan tải trên ấn bản giấy của tờ báo.

Vẫn theo nguồn tin này, Hội nghị Trung ương 4 cũng hoàn tất các thủ tục khai trừ Đảng và chuyển cho Viện Kiểm sát trường hợp một số nhân vật, vốn là cộng sự thân cận của Chu Vĩnh Khang, như Lý Xuân Thành (Li Chuncheng), cựu Phó Bí thư tỉnh ủy Tứ Xuyên (Sichuan), Lý Đông Sanh (Li Dongsheng), nguyên Thứ trưởng Công an, Tương Khiết Mẫn (Jiang Jiemin), cựu lãnh đạo Ủy ban quản lý tài sản công, Vương Vĩnh Xuân (Wang Yongchun), nguyên Phó Chủ tịch tập đoàn dầu khí Petrochina (China National Petroleum Corp).

Trong một trường hợp khác không liên quan đến Chu Vĩnh Khang, Hội nghị Trung ương 4 cũng xem xét hoàn tất thủ tục hạ bệ Vạn Khánh Lương (Wan Qinglian), cựu Bí Thư tỉnh ủy Quảng Châu.

Khi tấn công vào Chu Vĩnh Khang, về hưu từ năm 2012, Tập Cận Bình đã bác bỏ một luật lệ bất thành văn trong nội bộ đảng Cộng sản Trung Quốc là không đụng chạm tới các quan chức cao cấp khi đã nghỉ hưu. Hành động của Tập Cận Bình có thể làm dấy lên phản ứng mạnh mẽ của các cựu lãnh đạo Đảng, vì lo sợ là sau Chu, thì đến lượt họ và gia đình sẽ bị « sờ gáy ».

Tuy nhiên, một nguồn thạo tin cho Reuters biết là hai cựu Tổng Bí thư có ảnh hưởng lớn là Hồ Cẩm Đào và Giang Trạch Dân, ủng hộ việc Tập Cận Bình cho điều tra Chu Vĩnh Khang. Mặt khác, đây là một sự mạo hiểm có tính toán của lãnh đạo Trung Quốc. Nhân danh chống tham nhũng, đập ruồi đả hổ, Tập Cận Bình sẽ có được sự ủng hộ của công luận.

Các nguồn tin từ Hồng Kông cho hay là Hội nghị Trung ương 4 cũng sẽ đề cập đến vấn đề nhân sự trong Quân Ủy Trung ương, Và nêu ra hai lý do chính.

Hồi tháng Sáu, Từ Tài Hậu, Phó Chủ tịch Quân Ủy đã bị cáo buộc tham nhũng. Tuy bị hạ bệ, nhưng Từ Tài Hậu vẫn còn nhiều ủng hộ, ngay trong Quân Ủy. Do vậy, Tập Cận Bình phải gạt bỏ các nhân vật này và đưa vào đây một số người được coi là thân cận. Báo chí nói đến Lưu Nguyên, con trai cố Chủ tịch Lưu Thiếu Kỳ, hiện là Chính ủy Tổng Cục Hậu Cần, Trương Hựu Hiệp, lãnh đạo Tổng Cục Vũ khí Khí tài.

Một lý do khác là tình hình căng thẳng ở Biển Đông và biển Hoa Đông, do các tranh chấp lãnh thổ, chủ quyền giữa Trung Quốc với Việt Nam, Philippines và Nhật Bản. Lãnh đạo Trung Quốc cần củng cố Quân Ủy, cơ quan lãnh đạo tối cao của quân đội.

Với chủ trương « Y pháp trị quốc » để bảo toàn ổn định xã hội, tạo môi trường thuận lợi thu hút đầu tư nước ngoài, đảng Cộng sản Trung Quốc, nhân danh thượng tôn pháp luật, sẽ sử dụng luật pháp để duy trì tình trạng độc quyền lãnh đạo và Tổng Bí thư Tập Cận Bình có cơ hội và phương tiện củng cố thế lực của mình.

Ông Andew Nathan, chuyên gia về Trung Quốc, tại đại học Columbia, New York, Hoa Kỳ, giải thích, đối với đảng Cộng sản Trung Quốc, « lãnh đạo bằng pháp luật có nghĩa là sử dụng các định chế pháp luật như viện kiểm sát, tòa án, các nhà làm luật, để tiếp tục củng cố chế độ độc đảng ».