Thượng đỉnh Mỹ-Trung : Đồng thuận về khí hậu, căng thẳng về nhân quyền và Biển Đông

Thanh Phương

Tổng thống Mỹ Barack Obama và Tập Cận Bình trong cuộc họp báo chung ở Washington ngày 25/09/2015.REUTERS/Kevin Lamarque

Tại cuộc họp thượng đỉnh Mỹ- Trung hôm qua, 25/09/2015 tại Nhà Trắng, Tổng thống Barack Obama và Chủ tịch Tập Cận Bình đã bày tỏ quyết tâm đạt tiến bộ trên hồ sơ khí hậu và tội phạm tin học, nhưng giữa Washington và Bắc Kinh vẫn còn nhiều căng thẳng trên hai hồ sơ nhân quyền và Biển Đông.

Hôm qua, chính quyền Mỹ đã tiếp đón rất long trọng Chủ tịch Trung Quốc lần đầu tiên đến thăm Nhà Trắng, thế nhưng trong cuộc họp báo chung, giọng điệu của hai lãnh đạo Mỹ Trung đều rất cứng rắn, để lộ rõ căng thẳng giữa hai nước, như tường trình của thông tín viên RFI Jean-Louis Pourtet từ Washington : 

« Nghi lễ đón tiếp với đầy đủ kèn, trống và 21 phát đại bác, hội đàm trong Phòng bầu dục, dạ tiệc chính thức : ông Barack Obama đã trải thảm đỏ tiếp ông Tập Cận Bình một cách long trọng . 

Tuy vậy, hai lãnh đạo, mà cho tới nay không mấy thuận hòa, không hề che giấu những bất đồng còn tồn tại giữa hai nước, cả về mặt kinh tế, quân sự, lẫn nhân quyền. 

Nhưng có một hồ sơ mà ông Obama và khách mời Trung Quốc đạt đồng thuận, đó là hồ sơ chống biến đổi khí hậu. Ông Obama tuyên bố : « Tôi hoan nghênh việc Trung Quốc cam kết từ đây đến năm 2017 sẽ thiết lập một thị trường quốc gia về quota CO2, nhằm giảm bớt lượng khí thải gây hiệu ứng lồng kính trong ngành công nghiệp ». Tổng thống cũng bày tỏ sự hài lòng về việc Bắc Kinh sẽ tháo khoán 3 tỷ đôla để giúp các nước nghèo chống biến đổi khí hậu. 

Hai nhà lãnh đạo cũng đạt được thỏa thuận trên một hồ sơ khác, đó là hai chính phủ sẽ cùng nhau ngăn chận các vụ tấn công tin tặc nhằm đánh cắp các bí mật công nghiệp. Nhưng về vấn đề nhân quyền cũng như Biển Đông, Chủ tịch Tập Cận Bình không hề tỏ ý muốn thay đổi. Ông nói : « Những vấn đề giữa hai nước chúng ta cần phải được đề cập đến với đầu óc cởi mở. Chúng ta cần phải gặp nhau ở giữa đường. ».

Trong lĩnh vực nhân quyền, bị các đối thủ Cộng hòa chỉ trích là quá thận trọng đối với Bắc Kinh,Ttổng thống Obama đã thẳng thừng lên án những vụ vi phạm các quyền tự do ở Trung Quốc. 

Trên vấn đề Biển Đông, Tổng thống Mỹ bày tỏ mối quan ngại của Hoa Kỳ về việc Trung Quốc bồi đắp và quân sự hóa các đảo đang tranh chấp, « khiến cho càng khó mà đạt đến một giải pháp hòa bình cho các bất đồng ». Đáp lại ông Obama, chủ tịch Tập Cận Bình khẳng định quyền của Bắc Kinh bảo vệ « chủ quyền lãnh thổ » trên các đảo « vẫn là lãnh thổ của Trung Quốc từ ngàn đời nay ».