Triệu Tử Dương vẫn còn gây cảm hứng

Juliana Liu

BBC News, từ Hong Kong

Ông Triệu Tử Dương từng đảm bảo với sinh viên về dân chủ ở Hong Kong

Ở Hong Kong, lãnh thổ bán tự trị thuộc Trung Quốc nhưng có hệ thống luật pháp riêng, đang diễn ra một cuộc chiến ồn ào và công khai về tương lai của phổ thông đầu phiếu.

Lần đầu tiên, các cử tri đang kỳ vọng có quyền tự bầu chọn người làm chức chủ tịch đặc khu hành chính, chức vụ cao nhất của thành phố, vào năm 2017.

Nhiều nhà dân chủ của thành phố tin rằng đó là một dấu hiệu cho thấy lãnh đạo của Đảng Cộng sản hiện nay sẽ không bao giờ cho phép có nền dân chủ thực sự trên đất Trung Quốc.Nhưng gần đây, giới chức Trung Quốc đề nghị rằng chỉ một người nào đó trung thành với chính quyền Bắc Kinh mới được lãnh đạo Hong Kong.

Chiến dịch cải cách chính trị của các nhà dân chủ được thúc đẩy từ việc phát hiện một lá thư từ lâu của cựu Thủ tướng Triệu Tử Dương.

Liên đoàn Sinh viên Đại học Hong Kong vừa tìm được một bức thư, trước đây được coi là đã thất lạc, do ông Triệu Tử Dương gửi sinh viên vào tháng 5/1984.

Vào thời điểm đó, Bắc Kinh và London đang đàm phán về tương lai của Hong Kong, khi đó còn là thuộc địa của Vương quốc Anh.

"Với bức thư vừa được tìm lại, ông Triệu như đã lên tiếng từ nấm mồ ở bên kia thế giới và hậu thuẫn phong trào dân chủ hôm nay của Hong Kong"

Hai bên chỉ còn cách vài tháng trước ngày ký Tuyên bố chung Trung - Anh, một dạng thức "giải quyết ly hôn", văn bản phác thảo các điều khoản xác định cách thức trả Hong Kong trở lại để Trung Quốc cai quản.

Giới sinh viên vào thời điểm ấy đã viết thư cho ông Triệu hỏi về tương lai của phổ thông đầu phiếu ở Hong Kong.

Với ngôn ngữ đơn giản đời thường, ông Triệu Tử Dương đã phúc đáp, nói rằng bảo vệ quyền dân chủ của nhân dân là một nguyên tắc cơ bản của Chính phủ.

Ông đảm bảo với các sinh viên rằng sẽ hưởng chế độ dân chủ ở Hong Kong.

'Truyền cảm hứng'

Thông điệp này đã truyền cảm hứng cho các nhà hoạt động trẻ khi đó cũng như truyền cảm hứng cho thế hệ mới bây giờ, theo Benny Cai (Đái Diệu Đình), một cựu lãnh đạo sinh viên.

Trong một cách thức nào đó, cuộc đời của ông Benny Cai đã không thay đổi đáng kể trong ba thập niên qua.

Ba thập niên đã qua, người Hong Kong vẫn tiếp tục tìm kiếm dân chủ thực sự.

Ông vẫn còn ở Đại học Hong Kong nhưng nay là giáo sư và tiếp tục kêu gọi cải cách dân chủ.

Ông Benny Cai tổ chức một chiến dịch bất tuân dân sự, gọi là Chiếm khu Trung tâm (Occupy Central), dự định kêu gọi các cử tri chặn các đường phố của khu tài chính Hong Kong để đấu tranh đòi có phổ thông đầu phiếu thực sự.

Trong chiến dịch này, nhiều người thấy có những được dư âm, đồng vọng từ những người biểu tình vì lý tưởng ở Thiên An Môn hồi năm 1989.

Chính ông Triệu Tử Dương, với một chiếc loa trên tay và ngân ngấn nước mắt, đã yêu cầu sinh viên giải tán.

Nhưng tất nhiên, ông đã không thể ngăn chặn được cuộc đàn áp bạo lực sau đó.

Sau khi thất bại trong một cuộc đấu tranh quyền lực với nhiều đối thủ cứng rắn, ông Triệu đã bị quản thúc tại gia trong suốt 15 năm cuối đời.

Với bức thư vừa được tìm lại, ông Triệu như đã lên tiếng từ bên kia thế giới và hậu thuẫn phong trào dân chủ hôm nay của Hong Kong.