Tháp ĐHKTQD “đắp chiếu” gây lãng phí hàng trăm tỉ đồng: Ông Cục trưởng và những “tham mưu” khó hiểu

Cổng trường Đại học Kinh tế Quốc dân.
-Tháp ĐHKTQD “đắp chiếu” gây lãng phí hàng trăm tỉ đồng: Ông Cục trưởng và những “tham mưu” khó hiểu
Câu chuyện hai tòa tháp Đại học Kinh tế Quốc dân bị “đắp chiếu” nhiều năm qua ẩn chứa nhiều câu chuyện bi hài. Một nhà trường chuyên dạy sinh viên cả nước về quản lí dự án lại không thể quản lí dự án của mình, khốn đốn trước sự tung hứng của một cán bộ quản lí vốn thuộc Bộ chủ quản. Ông Cục trưởng Cục Cơ sở vật chất thuộc Bộ này có vẻ không quan tâm tới hiệu quả đầu tư, đồng vốn của Nhà nước, của dân nên mặc kệ chủ đầu tư, nhà thầu khốn đốn, lãng phí hàng trăm tỉ đồng…

Viễn cảnh hoành tráng
Phó Thủ tướng Phạm Gia Khiêm, kí quyết định phê duyệt Dự án Tòa nhà trung tâm Trường Đại học Kinh tế quốc dân từ năm 2003, thuộc dự án nhóm A, từng được Chính phủ ưu tiên, có nhiều kì vọng giờ đây vẫn chỉ là một “đại công trường” ngổn ngang và “đắp chiếu”. Từ những năm cuối của thế kỉ trước, với quan điểm coi “phát triển kinh tế là trung tâm”, ưu tiên đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực quản lí kinh tế, dự án được thiết kế vào loại hiện đại nhất trong hệ thống các trường đại học Việt Nam với hai tháp cao 19 tầng và 13 tầng, tổng mức đầu tư năm 2003 là 518,1 tỉ đồng, hi vọng sẽ đáp ứng nhu cầu đào tạo hàng vạn sinh viên, giúp nhà trường trở thành một trường đại học đẳng cấp quốc tế.

“Sa lầy” trong giấc mơ “tháp đại học”
Ông Nguyễn Văn Nam, Hiệu trưởng Trường Đại học KTQD cho biết: “Được Thủ tướng phê duyệt từ năm 2003 nhưng do chậm trễ về thủ tục và giải phóng mặt bằng, mãi đến năm 2006, dự án mới được khởi công với tổng vốn đầu tư do trượt giá lên tới gần 800 tỉ đồng. Đơn vị trúng thầu là Tổng Công ty 36 (Bộ Quốc phòng), một nhà thầu có uy tín, năng lực mạnh”. Thời gian thi công tòa nhà theo hợp đồng kinh tế sẽ kết thúc vào ngày 31-12-2010. Tuy vậy, đến nay, dù là dự án nhóm A song do vốn Nhà nước được rót rất nhỏ giọt, tòa nhà 19 tầng mới làm đến tầng thứ 7 thì phải “đắp chiếu” hơn một năm qua vì Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) chưa cho phép kí gia hạn hợp đồng. Đến nay, dự toán của công trình do trượt giá ước tính đã lên đến 1.400 tỉ đồng song mỗi năm Bộ GD&ĐT chỉ cấp vốn khoảng 30-40 tỉ đồng.Cả chủ đầu tư và nhà thầu từng rơi vào cảnh “cười ra nước mắt” vì kiểu “mang con bỏ chợ” của Bộ GD&ĐT. Đầu năm 2011, Tổng Công ty 36 ra quân tại công trình với mong muốn giúp nhà trường hoàn thành dứt điểm công trình nhân kỉ niệm 55 năm ngày thành lập trường và đón nhận Huân chương Hồ Chí Minh (lần 2). Song do thiếu sự ủng hộ của Bộ, tòa nhà chỉ xây thêm được một tầng, đến tầng thứ 7 thì phải dừng lại. Tại lễ kỉ niệm, với sự có mặt của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Ngô Văn Dụ, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Vũ Luận…, ông Nam tiếp tục trình bày về vướng mắc của công trình. Ông Phạm Vũ Luận ghi nhận kiến nghị và nói sẽ quan tâm. Song đúng như câu thành ngữ “Bộ về rồi Bộ lại quên thôi”, mọi chuyện sau lễ kỉ niệm chẳng những không chuyển biến mà còn ngày càng tồi tệ. Theo ông Nam, nếu cứ với tiến độ rót kinh phí như hiện nay, dự án đã qua 4 đời Hiệu trưởng vẫn chưa hoàn thành, dự kiến sẽ phải kéo dài 10-15 năm nữa. Đầu tư kiểu nửa vời, Trường Đại học KTQD cũng bị sa lầy vào “ước mơ tháp đại học”. Ông Đàm Văn Huệ, Trưởng phòng Tài chính nhà trường cho hay, kể từ khi xây hai tòa tháp, do phải phá bỏ các giảng đường cũ, 6 năm qua nhà trường phải đi thuê 50 phòng học của Trường Dân lập Phương Nam với chi phí hơn 6 tỉ đồng một năm.

Những “tham mưu” làm nghèo đất nước?

Chúng tôi gặp Đại tá, Anh hùng Lao động Nguyễn Đăng Giáp, TGĐ Tổng Công ty 36, người nổi tiếng “nói bạo, làm mạnh”, từng khơi thông nhiều công trình từ chỗ bế tắc trở thành “thần tốc”, về đích trước hẹn như thủy điện Bản Vẽ, Khe Bố, đường đôi K Rông Á… để tìm hiểu về câu chuyện công trình “đắp chiếu” này. Đại tá Nguyễn Đăng Giáp cho biết: “Trong hàng trăm công trình tôi chỉ huy, chưa có công trình nào lỗi hẹn, “đắp chiếu”, nhưng lần này thì chúng tôi phải đầu hàng trước kiểu làm việc vô cảm, thiếu trách nhiệm”. Mặc dù nhà trường đã có Tờ trình số 925/TTr-KTQD/QTTB về việc xin điều chỉnh tổng mức đầu tư lên 1.160 tỉ đồng và điều chỉnh thời gian thực hiện dự án từ 2003 – 2010 lên 2003 – 2012 song phía Cục không ủng hộ, không phê duyệt điều chỉnh thời gian thực hiện hợp đồng nên nhà trường không thể kí gia hạn hợp đồng, đồng nghĩa với việc Tổng công ty 36 bỏ “tiền tươi thóc thật” rơi vào cảnh “tiền mất tật mang”. Ông Trần Duy Tạo, Cục trưởng Cục cơ sở vật chất, đơn vị quản lí cấp vốn cho dự án đã “quay ngoắt 180 độ” sau khi hứa xử lí giúp nhà thầu về vốn và thủ tục gia hạn hợp đồng trong năm 2011. Tuy nhiên, kết thúc năm 2011, ông Tạo vẫn “đánh võng” nhà thầu, không thực hiện gia hạn hợp đồng. Hơn thế, phần việc mà Tổng Công ty 36 thi công, đầu tư lên tới hàng chục tỉ đồng trong bối cảnh kinh tế đầy thách thức cũng không được thanh toán. Phần vốn ngân sách bố trí cho dự án có 30 tỉ đồng nhưng ông Tạo chỉ cho Tổng Công ty 36 được 18,3 tỉ đồng, còn 11,7 tỉ đồng ông cho thu về, cấp cho dự án khác. Khi chúng tôi đặt câu hỏi có hay không sự khuất tất của việc làm này thì ông Tạo cho rằng nguyên nhân do Bộ Tài chính, song ông cũng không nhớ đã cấp gần 12 tỉ đồng đó cho dự án nào vì ông “quản lí nhiều dự án quá”. Thật khó chấp nhận người đứng đầu về quản lí vốn của Bộ GD&ĐT lại có phong cách làm việc như vậy.

Sau 9 năm triển khai, tòa tháp đại học vẫn bị “đắp chiếu”, gây lãng phí hàng trăm tỉ đồng.

Từ đó tới nay, gần 2 năm qua, công trình hoàn toàn bị đình trệ. Sáng 10-6 vừa qua, chúng tôi có mặt tại công trường, chứng kiến một cảnh tượng hoang vắng, ngổn ngang. Hàng chục ô-tô, xe máy của nhà thầu nằm chết dí. Hai cẩu tháp lớn cùng hệ thống trạm trộn bê-tông với nguồn đầu tư nhiều triệu đô-la cũng đứng chơ vơ không hoạt động. Hàng chục công nhân không có việc làm vẫn phải túc trực công trường. Các hệ thống cốt thép, các cáp ứng lực trong tòa nhà do thời gian thi công quá lâu đã bắt đầu hoen gỉ. Các tầng hầm ứ đọng nước lâu ngày có thể làm hỏng kết cấu tường, ảnh hưởng lớn đến chất lượng công trình. Những vấn đề này đều đã được phía Tổng Công ty 36 gửi hàng chục công văn tới Trường Đại học KTQD yêu cầu xử lí nhưng chủ đầu tư hoàn toàn… im lặng.

Trong công văn gần đây nhất gửi nhà trường và ông Bộ trưởng Bộ GD&DT, Đại tá Nguyễn Đăng Giáp nêu rõ: Nhà thầu đã đầu tư gần 180 tỉ đồng cho dự án nhưng mới được thanh toán 115 tỉ đồng, còn thiếu tới 65 tỉ đồng trong khi phải chịu lãi suất vốn vay và khấu hao máy móc lên tới 3,1 tỉ đồng/tháng. Chỉ riêng hệ thống cáp dự ứng lực để chống động đất phải nhập khẩu 100% với số lượng 120 tấn, theo đúng thiết kế 13 tầng đã lên tới 16 tỉ đồng, nay bị tồn kho 9,6 tỉ… Nhiều cán bộ, giáo viên và sinh viên cũng bức xúc vì một nhà trường chuyên dạy sinh viên quản lí dự án nhưng chính dự án quan trọng nhất của mình thì lại không quản lí được. Ông Giáp cũng yêu cầu chủ đầu tư phải bồi thường do vi phạm Luật Xây dựng, Luật Đấu thầu, không bảo đảm nguồn vốn, không thanh toán nợ. Chỉ tính hai năm “đắp chiếu”, chủ đầu tư sẽ phải bồi thường cho nhà thầu một khoản tiền theo lãi suất ngân hàng và những sửa chữa, khắc phục do công trình bị hư hỏng cũng sẽ ngốn một khoản tiền không nhỏ từ ngân sách Nhà nước. Nếu không xử lí được, tới đây Tổng Công ty 36 sẽ kiện vụ việc ra Tòa án.

Những bất cập của dự án về vốn đã được Thanh tra Chính phủ vào cuộc, kết luận và chỉ rõ từ năm 2010, kiến nghị Bộ GD&ĐT, Bộ Kế hoạch Đầu tư điều chỉnh lại dự án, xác định phương án vốn hợp lí để đẩy nhanh tiến độ. Kiến nghị này đã được Thủ tướng Chính phủ chấp nhận nhưng thật lạ lùng, ông Trần Duy Tạo, Cục trưởng Cục Cơ sở vật chất thuộc Bộ GD&ĐT không tiếp thu mà còn “tham mưu… tồi” khi đề xuất một hướng xử lí tòa nhà theo kiểu “đẽo cày giữa đường” và “chữa lợn lành thành… lợn què”, không xây dựng theo thiết kế đã được Thủ tướng phê duyệt mà sẽ “phân kì” tòa nhà thành hai giai đoạn. Theo “sáng kiến” của ông Tạo thì trước mắt, hai tòa tháp sẽ được “úp nóc” tại tầng thứ 7 để đưa vào sử dụng, đợi khi nào có tiền sẽ đầu tư làm tiếp.

Kì sau: Thiếu tiền hay thiếu trách nhiệm?

Điều tra của: Công Minh