Chủ trương “vừa hợp tác, vừa đấu tranh” có hợp lý?

Anh Vũ, thông tín viên RFA

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng trả lời tại Quốc hội Việt Nam ngày 19/11/2014.

Courtesy photo

 Nghe Bài Này

Trả lời tại Quốc hội Việt Nam ngày 19 tháng 11 năm 2014, về quan hệ Việt - Trung, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã nêu ra sáu chữ là "vừa hợp tác, vừa đấu tranh”. Trước một kẻ thù luôn có âm mưu độc chiếm Biển Đông và thôn tính Việt Nam như Trung Quốc thì chủ trương "vừa hợp tác, vừa đấu tranh" có khả thi hay không?

Câu hỏi?

Tình hình căng thẳng trên Biển Đông sau sự kiện Trung Quốc đưa giàn khoan HD-981 vào sâu lãnh hải của Việt Nam vẫn đang chứa nhiều nguy cơ tiềm ẩn. Phía Trung Quốc không ngừng áp dụng chính sách gặm nhấm dần dần để nâng cấp và hoàn thiện khả năng quân sự tiến tới độc chiến Biển Đông.

Đánh giá về tình hình Biển Đông và thái độ của Trung Quốc hiện nay, Nhà nghiên cứu Trương Nhân Tuấn cho rằng tình hình Biển Đông, để càng lâu càng khó và khó ở đây dĩ nhiên là khó cho Việt Nam. Theo ông vấn đề thời gian đang là kẻ thù của Việt Nam.

Nhà nghiên cứu Trương Nhân Tuấn nhận định:

Tình trạng hiện thời đã là khó lắm rồi. Khó là vì thái độ của Trung Quốc ngày càng thêm cứng rắn về các yêu sách chủ quyền ở hai quần đảo HS và TS.
-Trương Nhân Tuấn

“Sự phát triển về kinh tế của Trung Quốc cho phép họ có đầy đủ phương tiện về quân sự cũng như ngoại giao, để áp đảo các nước có tranh chấp với họ ở Biển Đông, trong đó Việt Nam đứng đầu. Và theo tôi cho rằng, tình trạng hiện thời đã là khó lắm rồi. Khó là vì thái độ của Trung Quốc ngày càng thêm cứng rắn về các yêu sách chủ quyền ở hai quần đảo HS và TS, cũng như hải phận theo đường chín đoạn chữ U. Rõ ràng Việt Nam không có một đối sách nào hữu hiệu để đối phó với sự việc gia tăng áp lực này với Trung Quốc. Về an ninh và phòng thủ hỗ tương, Việt Nam là nước hiếm hoi trong khu vực không ký hiệp định an ninh hỗ tương với một cường quốc khác. Điều này cho thấy, nếu có đụng chạm xảy ra, Việt Nam sẽ đối phó một mình. Thời gian tới chắc chắn Trung Quốc sẽ có những bước đi chiến lược. Khi họ tuyên bố vùng nhận diện phòng không, Trung Quốc đã chiếm được ½ Biển Đông rồi. Biển Đông để lâu càng khó là vậy.”

Ngày 19.11.2014, trong phiên trả lời chất vấn của Đại biểu Quốc hội, trong phần nói về vấn đề Biển Đông và quan hệ với Trung Quốc,  Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng dùng 6 chữ “vừa hợp tác vừa đấu tranh”. Mà theo ông “vừa hợp tác vừa đấu tranh” để cùng có lợi, để bảo vệ chủ quyền thiêng liêng của đất nước, lợi ích chính đáng của dân tộc.

Đánh giá về chủ trương "vừa hợp tác, vừa đấu tranh" của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, ông Đặng Xương Hùng, nguyên lãnh sự Việt Nam tại Genève trong nhiều năm thấy rằng, việc lãnh đạo Việt nam khẳng định lập trường về vấn đề quan hệ với Trung Quốc lúc này là điều hết sức cần thiết.

Từ Genève, ông Đặng Xương Hùng khẳng định:

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng trả lời tại Quốc hội Việt Nam ngày 19/11/2014. Courtesy photo.

“Ông Thủ tướng Dũng dạo này có cách phát biểu khôn ngoan hơn các nhà lãnh đạo ở Việt Nam, vì ông ấy phát biểu trước Quốc hội và với phát biểu là “vừa hợp tác, vừa đấu tranh” thì ăn tiền hơn. Đây là một phát biểu khá mạnh mẽ của ông Dũng vì trong đó có chữ đấu tranh. Trong hoàn cảnh của đất nước ta, vừa là láng giềng với Trung Quốc vừa phải đối phó với âm mưu thôn tính thì cái cách của ông Dũng có lẽ là tương đối phù hợp. Nhưng cái chính là nói có đi đôi với làm hay không và lãnh đạo Việt Nam cảm nhận được bao nhiêu % cái đó để thực hiện chủ trương “vừa hợp tác, vừa đấu tranh” cho nó đủ đô của nó? Tức là hợp tác là bao nhiêu % và đấu tranh là bao nhiêu %?”

Nhà nghiên cứu Trương Nhân Tuấn tỏ ra lo ngại về phát biểu này, ông nói với chúng tôi:

“Tôi thì hết sức lo ngại về lời tuyên bố này của TT Nguyễn Tấn Dũng. Việt Nam “hợp tác” về cái gì với Trung Quốc ở biển Đông ? Theo các tài liệu loan truyền từ trong nước thì lãnh đạo Việt Nam đã nhìn nhận với Trung Quốc là có ba vùng biển tranh chấp và Việt Nam có khai thác chung với Trung Quốc ở một số lô dầu khí. Khi nhìn nhận đây là vùng biển là “có tranh chấp”, theo tập quán quốc tế, khu vực này sẽ chia đôi, hay là cộng đồng khai thác. Thì vấn đề “Vừa hợp tác vừa đấu tranh” với Trung Quốc ở khu vực biển Trường Sa chỉ có nghĩa là hai bên khai thác trên thềm lục địa của Việt Nam, nhưng Việt Nam cố gắng “tranh đấu” để hưởng nhiều hơn Trung Quốc một chút. Còn trong trường hợp khi Trung Quốc đã tuyên bố “vùng nhận diện phòng không” trên khu vực bắc quần đảo Trường Sa, dĩ nhiên Việt Nam không thể “hợp tác” được với Trung Quốc rồi, mà tranh đấu thế nào, thật tình là nan giải.”

Trả lời

Trả lời câu hỏi, trong bối cảnh hiện nay chính quyền Việt Nam cần có các biện pháp gì để giữ vững chủ quyền về lâu dài?

Trong những lúc khó khăn như thế này thì ai cũng phải nghĩ phải có một người bạn, một người chống lưng, phải có một người giúp đỡ, một người chia sẻ lợi ích.
-Đặng Xương Hùng

Nhà nghiên cứu Trương Nhân Tuấn cho rằng giải pháp tốt nhất vẫn là đưa vấn đề tranh chấp ra trước một Tòa án quốc tế. Đồng thời theo ông Việt Nam phải thay đổi thể chế chính trị, phải dân chủ hóa, để từ đó Việt Nam mới có thể trở thành đồng minh của Mỹ, trên cơ sở ký kết những kết ước an ninh hỗ tương với nước này.

Nhà nghiên cứu Trương Nhân Tuấn cho biết:

“Gần đây tôi có đề nghị một phương án pháp lý, Việt Nam đơn phương đệ đơn ra tòa Công lý quốc tế, yêu cầu Tòa giải thích về hiệu lực ở một số điều trong các công ước quốc tế nền tảng. Làm các việc này, thứ nhất, là ta đưa vùng biển Hoàng Sa, là vùng mà Trung Quốc nói là không có tranh chấp, trở thành vùng biển có tranh chấp. Thứ hai, sẽ ngăn chặn hành vi tuyên bố “vùng nhận diện phòng không” của Trung Quốc ở vùng bắc quần đảo Trường Sa. Theo tôi thì việc kiên tụng này không tốn kém nhiều, cũng không có rủi ro Việt Nam bị thất kiện sẽ mất chủ quyền ở HS và TS. Theo tôi thấy, giải pháp này của tôi hiện nay vẫn là một giải pháp tốt nhất, tạo cho Việt Nam một lối thoát tránh những áp lực của Trung Quốc hiện nay.”

Ông Đặng Xương Hùng tiếp lời:

“Trong những lúc khó khăn như thế này thì ai cũng phải nghĩ phải có một người bạn, một người chống lưng, phải có một người giúp đỡ, một người chia sẻ lợi ích. Bây giờ Mỹ đã giơ tay ra và họ đã phát biểu công khai rằng họ sẵn sàng cho một mối quan hệ Việt – Mỹ mạnh hơn trước và với sự tin tưởng mạnh mẽ hơn trong quá khứ. Khi  phát triển mối quan hệ với Mỹ có tính chất tin cậy đã mạnh mẽ như vậy thì nó sẽ trở thành một lực lượng đồng minh với Mỹ để chống lại sự trỗi dậy hung hăng của Trung Quốc. Phải hợp tác với Mỹ!”

Các nhà phân tích chính trị thường cho rằng, một trong những nhược điểm trầm trọng của các nhà lãnh đạo Việt Nam là nói một đằng làm một nẻo hoặc nói mà không làm. Hy vọng phát biểu lần này của ông Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, sẽ được coi trọng và sẽ có nhiều giải pháp phù hợp trong việc “vừa hợp tác, vừa đấu tranh” để bảo vệ chủ quyền của quốc gia
.