Năm 2013: Biển Đông tiếp tục là điểm nóng

Bảo Anh tổng hợp, CTV Phía TrướcLindsay Murdoch, The Age

Tranh chấp các rạng đá ngầm cách quần đảo gần nhất khoảng 123 km chắc hẵn là sự kiện nổi bất nhất và góp phần định hình những thỏa thuận an ninh tại khu vực Đông Nam Á trong nhiều năm qua.

Biểu tình chống Trung Quốc tại Việt Nam. Ảnh: AP
Nguồn:internet

Cấu trúc duy nhất trên đảo Scarborough Reef là một tháp gỉ sắt cao khoảng 8,3 mét được xây dựng bởi hải quân Philippines vào năm 1965. Nhưng sự đối đầu giữa tàu Trung Quốc và Philippines trong vùng Biển Đông bắt đầu từ ngày 08 tháng Tư vừa qua đã làm rung động sự thống nhất và đoàn kết của 10 nước thành viên thuộc Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN).

Những tranh chấp ở [Biển Đông] gần đây đã dẫn tới nhiều căng thẳng và cuộc chạy đua vũ trang trên khắp khu vực châu Á.

Những bất đồng trong nhóm ASEAN về việc xử lý sự quyết đoán của Trung Quốc như thế nào đã trở thành một đề tài công khai tại cuộc họp ASEAN ở Phnom Penh vào tháng Bảy vừa qua.

Trong khi đó thì Campuchia đã nghiên hẵn về phía Trung Quốc, phản đối tranh chấp với các bên có liên quan vì cho rằng các nước này cố tình “quốc tế hóa” vấn đề dẫn tới các cảnh hiếm thấy trong lịch sử của nhóm bảo thủ này. Trung Quốc khăng khăng yêu cầu vấn đề này cần được phải thảo luận song phương với các nước ASEAN có tranh chấp như Malaysia, Brunei, Philippines và Việt Nam.

Các tranh chấp đã dẫn tới nhiều căng thẳng trong thời gian qua cũng như cuộc chạy đua vũ trang trên khắp châu Á, và sẽ làm lu mờ những hoạt động của ASEAN trong năm 2013, khi Brunei đứng ra tổ chức các cuộc họp.

Họ [ASEAN] muốn có những phát triển với cả hai cường quốc Mỹ-Trung, hai nước hiện đang cạnh tranh trong khu vực giữa lúc Hoa Kỳ đưa ra chiến lược ‘trục châu Á’ nhằm tái cân bằng lực lượng của nước này tại châu Á và Thái Bình Dương để đối phó với sự trỗi dậy của Trung Quốc.

Trong khi đó thì tranh chấp Biển Đông giữa Việt Nam và Trung Quốc vẫn tiếp tục có nhiều căng thẳng. Những người biểu tình chống Trung Quốc đã xuống đường liên tục trong nhiều tuần lễ trong năm vừa qua, bất chấp sự đàn áp của chính quyền Hà Nội.

Quay sang Miến Điện, sau khi nước này bước ra khỏi 50 năm cai trị của nhóm quân phiệt thì họ đã thu hút hết sự chú ý của thế giới vào năm 2012, bằng chứng là chuyến thăm bất ngờ của Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama, chỉ vài ngày sau khi ông tái đắc cử nhiệm kỳ thứ hai hồi đầu tháng Mười một.

Các chuyên gia Miến Điện cảnh báo rằng sẽ có khả năng nước này bị thụt lùi trong lúc cố gắng phát triển khi chính phủ ra sức thúc đẩy nhanh việc cải cách vào năm 2013. Cuộc đấu tranh giữa các nhà cải cách như Tổng thống Thein Sein, người cũng từng là tướng trong quân đội, và các nhóm quân sự bảo thủ phản đối các bước cải cách có thể gia tăng trong khi các đảng chính trị chuẩn bị cho cuộc tổng tuyển cử vào năm 2015 sắp tới đây.

Người dân Miến Điện đổ ra đường đón mừng Tổng thống Hoa Kỳ Obama tại Rangoon. Ảnh: AP

Bà Aung San Suu Kyi, nhà dân chủ 66 tuổi, đã giành được một ghế trong quốc hội khi Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ giành chiến thắng lẫy lừng hồi tháng Ba và đã trở thành lãnh đạo đối lập tại Miến Điện. Tuy nhiên, nước này hiện đang gặp phải nhiều vấn đề rất lớn, bao gồm cả cuộc chiến tranh ở bang Kachin và hình thức thanh trừng sắc tộc chống lại người Rohingya, một thiểu số người Hồi giáo ở bang Rakhine.

Bà Suu Kyi cho thấy bà cũng có dũng khí để đứng lên phản đối lại các chính sách của các tướng lĩnh đang thống trị trong chính quyền, nhưng vẫn còn nhiều trọng trách rất lớn trên đôi vai của bà. Julia Gillard [Thủ tướng Úc] đã thể hiển sự hỗ trợ của Úc bằng cách ghé qua thăm bà bên ngôi nhà cạnh bờ hồ tại Rangoon hồi đầu năm nay, giữa lúc trên đường đến thăm Trung Quốc.

Thời gian hiện đang điểm đối với cuộc tổng tuyển cử tại Malaysia, thời điểm xác định đối với phe Hồi giáo chiếm đa số tại quốc gia này. Các nhà phân tích nói rằng sau hơn nửa thế kỷ cầm quyền, đảng cầm quyền hiện phải đối mặt với thách thức khó khăn nhất từ một đảng đối lập mạnh mẽ hơn và cá cử tri trẻ đi bầu không thể đoán trước được.

Thủ tướng Najib Razak, người nắm quyền từ năm 2009, đã tìm cách chứng minh ông là một nhà cải cách, bãi bỏ một số luật hạn chế và triển khai chương trình nhằm củng cố sự thống nhất giữa các sắc dân tại nước này. Nhưng những người chỉ trích ông vẫn cho rằng ông đã không đi đủ xa.

Malaysia chắc chắn sẽ là một nơi khác nếu cựu phó thủ tướng Anwar Ibrahim còn nắm quyền. Sự thu hút của người lãnh đạo 65 tuổi này thuộc đảng đối lập đã điều hành đất nước xuất sắc nhất trong những năm trước 2008.

Tuy nhiên, nếu ông thắng cử thì sẽ là một tin không tốt lành cho Tổng công ty Lynas của Úc. Đảng của ông đã tuyên bố sẽ dẹp bỏ những tranh cãi của công ty này xoay quanh sự kiện 200 triệu USD (chính xác là 192 triệu USD) liên quan đến nhà máy chế biến đất hiếm, bắt đầu hoạt động vào cuối tháng Mười một vừa qua.

Căng thẳng chính trị sẽ vẫn tiếp tục nóng ở Thái Lan vào năm 2013, khi chính phủ dưới sự điều hành của người phụ nữ đầu tiên, Thủ tướng Yingluck Shinawatra, đang tìm cách đưa anh trai của bà là cựu thủ tướng Thaksin trở lại đất Thái mà không phải bị án tù hai năm vì tội tham nhũng. Những âm mưu đe dọa biểu tình trên đường phố vẫn tiếp tục diễn ra và bất ổn vẫn còn cao trong “đất nước của những nụ cười” này.

Ông Thaksin, một ông trùm tỷ phú ngành viễn thông, là một nhân vật gây chia rẽ cũng như người được cho là đứng phía sau những quyết định của em gái ông. Nhà vua Bhumibol của Thái Lan đã kỷ niệm sinh nhật lần thứ 85 của ông vào ngày 05 tháng Mười hai vừa qua, nhưng trong ông có vẻ ốm và yếu đuối hơn rất nhiều.

Nền kinh tế của Philippines dự kiến ​​sẽ tiếp tục tăng trưởng vào năm 2013, mặc dù thiên tai thường xuyên xảy ra tại đất nước này.

Tình thế khó khăn của Singapore là làm thế nào để các công dân bận rộn của họ thúc đẩy tỷ lệ sinh con, trong khi đó thì tỷ lệ này đã giảm từ 3,07% hồi năm 1970 xuống còn 1,2% trong năm 2010, mức thấp kỷ lục tại đây. Cựu lãnh đạo có nhiều uy tín tại đây, ông Lý Quan Diệu – năm nay 88 tuổi – cảnh báo rằng: “Nếu chúng ta cứ tiếp tục như thế này thì nơi này sẽ bị đóng lại, bởi vì sẽ không còn công dân chính góc ban đầu để chiếm đa số”.

© Bản tiếng Việt TẠP CHÍ PHÍA TRƯỚC 2012