Mỹ bị tác động thế nào khi Trung Quốc hạ giá đồng nội tệ

Sự kiện Trung Quốc hạ giá đồng nội tệ hồi tháng 8 vừa qua, gây biến động trên thị trường tài chính toàn cầu, đã khiến các nước trên thế giới lo ngại. Tuy nhiên, những tác động từ sự điều chỉnh giá trị đồng nhân dân tệ (NDT) đối với các nước, đặc biệt là nền kinh tế số một thế giới như Mỹ, có thực sự nghiêm trọng?

Việc Trung Quốc quyết định cho phép các lực lượng thị trường đóng một vai trò lớn hơn trong việc xác định giá trị của đồng tiền đã thúc đẩy một phản ứng mạnh mẽ hơn trên thị trường tài chính và các phương tiện truyền thông. Bắt đầu có những đồn đoán về chiến tranh tiền tệ, cạnh tranh phá giá và giảm phát. Tuy nhiên, đây là lúc cần bình tĩnh, suy xét ngọn nguồn các sự kiện. 

Chúng ta hãy thử phân tích một phản ứng giả định, thương mại Trung Quốc hay lạm phát Mỹ sẽ quan trọng hơn đối với nền kinh tế số một thế giới? Câu trả lời là chỉ 1,6% trong rổ hàng hóa và dịch vụ gây ra lạm phát Mỹ là đến từ các hoạt động kinh tế của Trung Quốc, còn lại 98,4% trong rổ hàng hóa và dịch vụ đến từ các nơi khác.

Thử đánh giá tác động của sự thay đổi giá dầu đối với chỉ số giá tiêu dùng (CPI), có thể nhìn vào các trọng số của các sản phẩm dầu trong rổ CPI, chẳng hạn dầu nóng chiếm khoảng 0,1% trong rổ lạm phát của Mỹ. Tuy nhiên, phương pháp này không tính hết được thực tế rằng giá dầu tác động đến giá điện, giá thực phẩm, giá phân bón… Để hiểu được ý nghĩa của sự thay đổi giá dầu đối với Mỹ, chúng ta phải tính đến cả giá phân bón hay các giá cả khác nữa. Các nhà kinh tế đã đưa ra giải pháp cho vấn đề này, đó là lấy GDP đo thu nhập của nền kinh tế. Giả sử, tổng mức tiêu thụ dầu ở Mỹ bao gồm cả dầu nằm trong phân bón là khoảng 4% GDP, nghĩa là người tiêu dùng Mỹ dành 4% thu nhập vào dầu mỏ, do đó dầu có khả năng tác động đến 4% các nội dung của giỏ hàng hóa và dịch vụ tạo nên CPI của Mỹ.

Những gì chúng ta tính liên quan đến dầu cũng có thể làm tương tự với hàng hóa xuất khẩu của Trung Quốc. Vậy hàng hóa “Made in China " chiếm bao nhiêu trong giỏ CPI của Mỹ, bao gồm tất cả các hoạt động gián tiếp? Mỹ đã nhập khẩu từ Trung Quốc là 2,8% GDP. Rõ ràng, 2,8% là lớn hơn 1,6%, vậy thì tại sao lại có sự tác động thấp hơn? Câu trả lời là hoạt động tái xuất. Hãy lấy iPad của Apple làm ví dụ. Mỹ nhập khẩu 2,8% hàng hóa từ Trung Quốc, nhưng không phải tất cả 2,8% được thực hiện tại nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. IPad của Apple gắn chữ "Made in China" trên hộp nhưng chỉ có khoảng 5% tổng giá phải trả cho một chiếc iPad được thực trả cho hoạt động kinh tế của Trung Quốc, khoảng 45% chảy đến Apple tại Mỹ, trong khi Hàn Quốc chiếm khoảng 8% cho các linh kiện khác... Trung Quốc phải nhập khẩu tất cả, gói chúng lại với nhau và sau đó xuất khẩu các sản phẩm đã hoàn thiện.

Chúng ta cần phải điều chỉnh xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ và loại bỏ hàng tái xuất sang Mỹ - nhập khẩu sang Trung Quốc sau đó xuất khẩu triệt tiêu lẫn nhau. Khi có sự điều chỉnh này, chỉ còn 1,6% là những gì mà Mỹ chi tiền cho hoạt động kinh tế từ Trung Quốc. Do đó, 1,6% trong rổ tính CPI của Mỹ sẽ bị ảnh hưởng bởi những hoạt động kinh tế ở Trung Quốc. Nếu 1,6% có vẻ nhỏ, hãy nhớ rằng có rất nhiều thứ mà người Mỹ tiêu tiền không dính dáng đến hoạt động kinh tế ở Trung Quốc. Nhà ở chiếm phần lớn nhất trong rổ CPI của Mỹ (trên 40%), y tế và giáo dục cũng chiếm tỷ lệ lớn cùng với thực phẩm (Trung Quốc không xuất khẩu thực phẩm). Và cuối cùng, ngay cả khi một người Mỹ mua một cái gì đó thực sự được sản xuất tại Trung Quốc, người tiêu dùng vẫn phải trả tiền cho việc nhập, phân phối, chi phí của nhà bán lẻ, tiền lương của người trợ lý cửa hàng…, và đó là những chi phí trong nước (chủ yếu là chi phí lao động trong nước). Chi phí lao động Mỹ là khoảng 60% trong CPI Mỹ, vì vậy khi nói đến lãi suất của Mỹ, các nhà kinh tế của FED sẽ tập trung vào các áp lực lao động trong nước. Vì vậy, động thái tiền tệ của Trung Quốc chỉ là tiếng ồn xung quanh và hầu như không đáng chú ý. Đây là lý do tại sao Mỹ có thể tăng lãi suất trong tháng Chín.

Theo “Bưu điện Jakarta”

Hương Trà (gt)

(Nghiên Cứu Biển Đông)