Từ chức và đa đảng?

Gs Nguyễn Văn Tuấn/FB Nguyen Tuan 

Bộ trưởng Bộ tư pháp Hà Hùng Cường, ảnh lấy từ Tầm nhìn

Tôi có một kỉ niệm nhỏ với ông bộ trưởng. Cách đây vài tháng tôi bay chuyến bay VNA từ Sài Gòn về Sydney, và người khách ngồi bên cạnh tôi [sau này tôi mới biết] là ông bộ trưởng Bộ Tư pháp. Khi lên máy bay, ông rất lịch sự chào người khách ngồi cạnh (tức là tôi), và chúng tôi nói chuyện trời mây sông nước một hồi.

Tôi mời ông li rượu đỏ, ông gật gù khen ngon . Độ vài mươi phút sau, ông tò mò hỏi tôi: Anh là doanh nhân? Tôi nói: Không. Ông hỏi tiếp: Thế anh là cán bộ? Thưa, không. Anh ở Úc hay ở Việt Nam? Úc. Ông lại tò mò: Anh sang đó bằng đường du học? Tôi không thích hành khách kiểu này, nhưng cũng giữ lịch sự, nên phải nói thẳng: Không, tôi sang đó bằng đường vượt biển, tôi là người mà báo Tây nó gọi là "thuyền nhân". Từ đó, suốt chuyến bay 8 tiếng, ông không nói thêm tiếng nào với tôi. Khi đến phi trường, tôi mới biết ông làm lớn vì có nhân viên sứ quán ra đón ngay tại cửa máy bay. Họ tưởng ông ra trước, nhưng thật ra tôi ra trước, nên họ hơi khựng lại. Hôm sau, đọc báo trong nước, và thấy hình mới biết là ông sang thăm Úc.

Đọc giải thích của ông bộ trưởng Bộ Tư pháp về chuyện tại sao các quan chức không từ chức khi họ có sai phạm (1), tôi thật không hiểu lắm. Có lẽ do suy nghĩ mù mờ nên cách nói cũng mù mờ. 

Phóng viên hỏi "Ở nước ngoài, quan chức có thể dễ dàng từ chức sau khi có những sai phạm còn ở Việt Nam tại sao lại không thực hiện được điều đó", và ông trả lời như sau: 

"Những nước đó có chế độ đa đảng. Chỉ cần họ phát hiện ra trong hoạt động bầu cử có sử dụng tài chính bất minh thì cũng phải từ chức. Ví dụ như sự việc nữ bộ trưởng của Nhật Bản phải từ chức sau khi có những thông tin sai phạm trong bầu cử." 

Đọc câu này tôi không thấy cái logic hay mối liên hệ giữa chế độ đa đảng và từ chức chút nào cả. Ở Úc, mấy tháng trước ông thủ hiến bang New South Wales khi bị phát hiện ông nói sai trước uỷ ban về chống tham nhũng hối lộ, ông tự động xin từ chức chứ cũng chẳng có ai yêu cầu ông từ chức.

Ông giải thích tiếp: "Ở Việt Nam, Đảng lãnh đạo duy nhất và công tác cán bộ được coi là ưu tiên hàng đầu. Đảng giao nhiệm vụ, ra trung ương biểu quyết và đưa ra cơ quan Quốc hội để phê duyệt, vì vậy, khi anh từ chức anh cũng phải báo cáo tổ chức, trừ khi anh sai phạm rõ ràng." 

Đoạn này thì ông thú nhận VN là nước theo chế độ độc đảng! Nhưng tôi nghĩ cách giải thích cũng khó thuyết phục. Ông cho ví dụ cán bộ cao cấp do trung ương quản lí, nhưng còn cán bộ trung cấp thì sao? Chẳng hạn như cấp giám đốc sở vẫn có thể từ chức chứ đâu cần phải báo cáo Quốc hội? 

Ông lí giải thêm: "Các nước khác quản lý theo ngành dọc, Tư pháp là công việc của trung ương. Vì vậy, kể cả hộ tịch viên ở các xã cũng là người của trung ương cử xuống làm nhiệm vụ hộ tịch. Người đó không thể làm sai lời Bộ trưởng. Còn ở Việt Nam, cán bộ hộ tịch là người giúp việc cho ông chủ tịch. Ông này nói thế nào thì phải theo thế đấy. Vậy thì làm sao người đứng đầu Tư pháp có thể chịu trách nhiệm được?" 

Không biết ông đề cập đến nước nào, nhưng tôi thấy ở Úc thì câu này không đúng. Ở Úc, hệ thống tổ chức chính quyền theo liên bang và tiểu bang. Liên bang có bộ trưởng, tiểu bang cũng có bộ trưởng. Sếp của bộ trưởng cấp tiểu bang là thủ hiến chứ không phải bộ trưởng liên bang. Do đó, nếu bộ trưởng tiểu bang có vấn đề thì thủ hiến khiển trách, chứ bộ trưởng liên bang chẳng có dính dáng bao nhiêu. 

Nói tóm lại, tôi thấy lời giải thích của ông bộ trưởng này chẳng thuyết phục chút nào. Từ chức cũng chẳng dính dáng gì đến hệ thống tổ chức theo chiều dọc hay chiều ngang. Tôi nghĩ từ chức là hành động liên quan đến mức độ và lòng tự trọng, chứ chẳng có dính dáng gì đến chế độ độc đảng hay đa đảng. Ngồi ở cái ghế quyền lực, và làm không được việc mà vẫn ngồi bám cái ghế quyền lực thì đó là thiếu lòng tự trọng. 

Theo FB Nguyen Tuan

====
(1) http://vnexpress.net/…/bo-truong-tu-phap-khong-co-tu-chuc-v…