Vì sao Phó nguyên soái Bắc Hàn mất chức?

Phó nguyên soái Ri Yong-ho đứng bên cạnh Kimg Jong-un trong lễ tang lãnh tụ Kim Jong-il

Tổng Tham mưu trưởng Quân đội Bắc Hàn Ri Yong-ho (Lý‎ Anh Hạo) đã bị tước bỏ mọi chức vụ, với lý do được truyền thông nhà nước đưa ra là vì sức khỏe không tốt.
Hãng tin chính thức của Bắc Hàn KCNA cho biết ông không còn chỗ trong Bộ Chính trị và cũng thôi chức phó chủ tịch quân ủy trung ương của Đảng Lao Động Triều Tiên.
Ông là một trong bảy nhân vật cao cấp tháp tùng Kim Jong-un khi nhà lãnh đạo mới đi theo xe tang chở thi hài người cha Kim Jong-il qua đời tháng 12 năm ngoái.


Bảy vị nguyên lão đi bên xe tang, gồm người chú rể của Jong-un, Jang Seong-thaek, được xem là nhóm trụ cột trong chính quyền mới.
Giới phân tích nghi ngờ ông Ri Yong-ho bị thanh trừng vì nếu chỉ vì sức khỏe kém, ít nhất ông cũng sẽ giữ chức vụ mang tính lễ nghi.
Điều gây bất ngờ nhất là vì mới hồi tháng 3, ông Ri còn dẫn một phát đoàn quân đội Bắc Hàn thăm nước đồng minh Lào.
Trước đó, năm 2010, ông đã thăm Cuba và tiếp kiến lãnh tụ Raul Castro của quốc gia cộng sản lẻ loi tại vùng Trung Mỹ.

Tờ báo Nam Hàn, Korea Times, đặt ra vài giả thiết. Trước hết, có thể đây là nỗ lực “thay đổi thế hệ” của tân lãnh đạo Kim Jong-un. Nếu điều này chính xác, một số nhân vật lớn tuổi khác có thể ra đi trong vài tuần nữa.
Nhưng tờ này cho rằng kịch bản đáng tin nhất là Ri Yong-ho bị đánh bại trong cuộc đấu tranh quyền lực ở Bắc Hàn.

"Một số nhân vật lớn tuổi khác có thể ra đi trong vài tuần nữa"

Theo tờ báo, vị trí của ông lung lay từ tháng Tư khi Choe Ryong-hae, con của một cựu bộ trưởng quốc phòng, được thăng chức.
Người ta đồn rằng người chú Jang Seong-thaek đã hợp lực cùng ông Choe để lật ông Ri. Nó đặt ra giả thiết rằng ông Jang, người thường được xem là tể tướng giấu mặt, nay đã kiểm soát quân đội.

Chặt cánh tướng ‘diều hâu’?
Trong khi đó, phóng viên chuyên về Trung Quốc của đài truyền hình Anh ITV, Angus Walker, lại nghĩ có thể Ri Yong-ho đã làm mất lòng Kim Jong-un.

Kim Jong-un có vẻ đang cố gắng xây dựng hình ảnh nhà lãnh đạo cởi mở

Angus Walker cũng lấy cột mốc là tháng Tư, khi có đồn đoán Bắc Hàn sắp thử bom hạt nhân, mà người ta cho rằng đây là điều quân đội muốn.
Nhưng phóng viên này nói dường như Kim Jong-un không muốn thử bom vì sợ quốc tế lên án và gây hại cho cải tổ kinh tế.
Phải chăng Kim Jong-un nay đại diện cho phe cải cách và muốn đá ông Ri vì ông cản đường “mở cửa” đất nước?
Phóng viên Angus Walker xem Kim Jong-un có vẻ là “nhà lãnh đạo mới với nhận thức mới”.
Còn phóng viên BBC Lucy Williamson từ Seoul nói có thể đã xảy ra thanh trừng để “củng cố sự kiểm soát của Kim Jong-un với quân đội, hay có thể ra dấu về sự rạn nứt trong nhóm các nguyên lão đã bao vây người kế vị trẻ trong sáu tháng cầm quyền”.

Thân thế
Con trai của ông Ri Pong Su, một bộ trưởng quốc phòng thời lập quốc của chế độ cộng sản Bắc hàn, ông Ri Yong-Ho tốt nghiệp Học viện Quân sự Kim Nhật Thành và được phong thiếu tướng tháng 4/2002.
Một năm sau, ông lên thay Phó Nguyên soái Pak Ki So làm chỉ huy trưởng Bộ Tư lệnh Bình Nhưỡng, bảo vệ an ninh thủ đô và bộ máy đầu não của chế độ Bắc Hàn, và tiếp tục lên quân hàm.
Vị trí Tư lệnh Lực lượng Phòng vệ thủ đô chỉ dành cho người trong nhóm thân thuộc hoặc rất trung thành với lãnh đạo họ Kim tốt cao, theo báo chí nước ngoài.
Tháng 2/2009, Tướng Ri được phong làm Tổng tham mưu trưởng Quân đội để đảm trách việc chuyển giao quyền lực dần cho Kim Jong-un từ người cha bắt đầu có dấu hiệu bệnh tật.

Đảo Diên Bình (Yeonpyeong) của miền Nam bất ngờ bị miền Bắc bắn phá hồi tháng 11/2010

Đến tháng 9/2010, ông được thăng hàm Phó Nguyên soái, thuộc hàng cao nhất trong quân đội vì Nguyên soái và Đại Nguyên soái là hàm thường chỉ dành cho cha con lãnh tụ tối cao tại Bắc Triều Tiên.
Các diễn văn của ông Ri Yong-ho được cho là rất quan trọng như dịp phát biểu vào Ngày Quân đội Nhân dân năm 2010, ngày kỷ niệm Sinh Nhật Đảng tháng 10/2010, và trong lễ tang Kim Jong-il.

Ông cũng bị các nhà quan sát cho là thuộc hàng “cực kỳ cứng rắn” vì đã dùng các lời lẽ như ‘đồ chó’ để gọi quân đội miền Nam trong một bài diễn văn được truyền hình Bắc Hàn truyền tải.
Xuất thân từ một tư lệnh pháo binh và tên lửa, ông cũng bị cho là phải chịu trách nhiệm về vụ bắn phá đảo Diên Bình của miền Nam hồi 2010, trong một sự kiện gây căng thẳng gia tăng trên bán đảo Triều Tiên.
Gây đây nhất, có suy đoán từ Hong Kong cho rằng chương trình thử hỏa tiễn thất bại của Bình Nhưỡng cũng thuộc về phần trách nhiệm của Phó nguyên soái Ri mà nay đã bất ngờ bị cho về vườn./BBC