Ngoại Trưởng Mỹ đến Việt Nam, trong bối cảnh tranh chấp Biển Ðông

Ngoại Trưởng Hillary Clinton. (Hình: Jewel Samad/AFP/Getty Images)

Nữ Ngoại Trưởng Hoa Kỳ Hillary R. Clinton sẽ đến Việt Nam vào các ngày 10 và 11 tháng 7, 2012 trong bối cảnh các tranh chấp chủ quyền biển đảo trên biển Ðông căng thẳng hơn.

Một số báo ở Việt Nam chỉ loan tin bà ghé Việt Nam trên đường đến Phnom Penh dự Diễn Ðàn ASEAN. Tuy nhiên, ngày 3 tháng 7, 2012 báo điện tử VietnamNet có một bài dài ca tụng bà Clinton, dựa theo một bài viết trên New York Times, là “những gì nổi bật nhất trong nhiệm kỳ ngoại trưởng của Hillary Clinton là sự phù hợp với công việc mà bà đã chứng tỏ, với công việc mà chính bà từng tin là điều không có thực.”
Bản thông cáo báo chí của Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ nói rõ hơn một chút. Bà sẽ rời Hoa Thịnh Ðốn và tới 8 nước từ Âu Châu tới Á Châu hầu hết đều liên quan đến xung đột từ Syria, Afghanistan, biển Ðông. Khi tới Việt Nam, bà “sẽ gặp một số lãnh đạo cấp cao của Việt Nam. Bà sẽ chứng kiến việc ký kết một số hiệp ước trao đổi về giáo dục và thương mại. Ðồng thời, bà cũng sẽ tiếp xúc với một số đại diện doanh nghiệp Hoa Kỳ và Việt Nam,” bản thông cáo báo chí viết.


Mấy tuần qua, nhiều viên chức cao cấp Hoa Kỳ đã đến Hà Nội. Ðầu tháng trước, Bộ Trưởng Quốc Phòng Leon Panetta đến Cam Ranh và Hà Nội. Trước ông Panetta chưa đầy 2 tuần là Phụ tá Ngoại trưởng Andrew Shapiro tới họp đối thoại quốc phòng song phương.
Vấn đề nổi bật có thể nhìn thấy trong chuyến thăm Hà Nội của bà Hillary Clinton là mối quan hệ giữa Hoa Kỳ và Việt Nam trong tương quan tranh chấp biển Ðông. Cả Hoa Kỳ và Việt Nam đều muốn nâng mối quan hệ đối tác chiến lược giữa hai kẻ cựu thù “lên tầm cao mới” nhưng lại có các rào cản, các điều kiện và nhu cầu quốc gia khác nhau.
Hà Nội muốn Hoa Kỳ đóng vai trò đối trọng tích cực hơn để kềm chế chủ trương bá quyền nước lớn của Bắc Kinh qua hành động muốn nuốt gần hết biển Ðông. Hà Nội đã nhiều lần kêu gọi Hoa Thịnh Ðốn gỡ bỏ lệnh cấm vận bán võ khí sát thương cho Việt Nam. Tuy nhiên, các giới chức Mỹ, từ hành pháp tới lập pháp, đều nói với Hà Nội là phải cải thiện nhân quyền trước.

Tới nay, những gì đang diễn ra chưa thấy Hà Nội xuống thang đàn áp các người đòi dân chủ hóa đất nước, và Hoa Kỳ cũng chưa gỡ bỏ lệnh cấm vận bán võ khí sát thương.
Bà Ngọai Trưởng Hillary Clinton, khi gặp Chủ tịch nước Trương Tấn Sang tại Diễn Ðàn Á Châu Thái Bình Dương ở Hawaii tháng 11, 2011 đã nói thẳng: “Chúng tôi đã nói rõ cho phía Việt Nam biết rằng nếu chúng ta muốn phát triển đối tác chiến lược như sự mong ước của cả hai nước, Việt Nam phải làm nhiều hơn về tôn trọng và bảo vệ các quyền (chính trị) của công dân,” theo sự tường thuật của hãng thông tấn AFP ngày 11 tháng 11, 2011.
Tiếp xúc với Bộ Trưởng Quốc Phòng Mỹ Leon Panetta ngày 3 tháng 6, 2012, cả Bộ Trưởng Quốc Phòng Việt Nam Phùng Quang Thanh và Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng đều yêu cầu Mỹ bãi bỏ lệnh cấm vận bán võ khí sát thương, tin tức nói ông Panetta cũng lập lại điều kiện phải cải thiện nhân quyền trước.

TTXVN khi tường thuật cuộc hối thoại quốc phòng giữa Thứ Trưởng Nguyễn Chí Vịnh và Phụ tá Ngoại trưởng Andrew Shapiro ngày 20 tháng 6, 2012 viết rằng, “hai nước đạt được sự đồng thuận về nhiều vấn đề và nhất trí tăng cường hợp tác trên ba lãnh vực trọng yếu.”
Ba lãnh vực được nói đến là kinh tế thương mại và giáo dục, an ninh quốc phòng và đặc biệt duy trì hòa bình ổn định và tự do hàng hải trên biển Ðông.

Chuyến đến thăm Hà Nội sắp tới có thể thúc đẩy Hà Nội trả tự do sớm cho một số người đang bị cầm tù hay không? Hoa Kỳ từng áp lực đòi Hà Nội trả tự do cho LM Nguyễn Văn Lý, TS Cù Huy Hà Vũ, LS Lê Công Ðịnh, Nguyễn Tiến Trung, nhà văn Nguyễn Xuân Nghĩa và nhiều người khác.
Bản báo cáo nhân quyền hàng năm của Hoa Kỳ đều phê phán các hành động của công an sách nhiễu, bắt người tùy tiện và bỏ tù các người sử dụng quyền tự do phát biểu, tự do báo chí.

Bà Hillary Clinton, khi đó là Ðệ Nhất Phu Nhân, đội nón lá và con gái Chelsea đi thăm một ngôi làng ở ngoại ô Hà Nội ngày 17 tháng 11, 2000 khi cùng Tổng Thống Bill Clinton thăm Việt Nam. (Hình: Paula Bronstein/Newsmakers/Getty)

Khi đến Singapore tham dự Diễn Dàn An Ninh Khu Vực Shangri-La đầu tháng 6 vừa qua, Nghị Sĩ John McCain cho hay các cuộc thương thuyết bán võ khí sát thương cho Việt Nam đang diễn ra “tích cực.” Bộ Trưởng Quốc Phòng Panetta đề cập vấn đề sử dụng cảng nước sâu Cam Ranh với Hà Nội nhiều hơn là chuyện sửa tàu.

Bây giờ, trong chuyến thăm viếng của bà Clinton, Hoa Thịnh Ðốn sẽ đạt được gì và Hà Nội đạt được gì, một điều dư luận quan tâm.
Ngày 4 tháng 7, 2012, Hoàn Cầu Thời Báo, phụ bản của tờ Nhân Dân nhật báo của Bắc Kinh, lên giọng đe dọa cả Việt Nam và Philippines khi viết về tranh chấp biển Ðông.
“Cả Việt Nam và Philippines đều xứng đáng bị trừng phạt. Nếu họ quá khích trong các hành vi gây sự chống Trung Quốc, nhiều phần họ sẽ bị trừng trị bằng mọi phương tiện, kể cả tấn công quân sự.” Hoàn Cầu Thời Báo viết.
Ðây không là lần đầu tiên báo này dọa đánh Việt Nam và Philippines.

Nguồn: Nguoiviet