Việt Hà, phóng viên RFA
Giàn khoan nước sâu khổng lồ
của Trung Quốc đã bắt đầu hoạt động chính thức vào ngày 9 tháng 5 vừa qua trên
biển Đông giữa lúc những tranh chấp về chủ quyền trên vùng biển này vẫn đang
tiếp diễn.
Imaginechina
Công nhân nhà máy
đóng tàu tại Thượng Hải ăn mừng việc hoàn thành giàn khoan nước sâu đầu tiên của
Trung Quốc ngày 23/05/2012.
Mặc dù giàn khoan dầu nằm trong vùng đặc
quyền kinh tế của Trung Quốc nhưng vẫn có những lo ngại về hoạt động tương lai
của giàn khoan này. Việt Hà phỏng vấn tiến sĩ Ian Story, chuyên gia thuộc viện
Nghiên cứu Đông Nam Á tại Singapore về vấn đề này. Phần chuyển ngữ do Mặc Lâm
thực hiện.
Nếu VN và Philippines khai thác
trước
Trước hết nói về hoạt động của giàn khoan dầu của Trung
Quốc tại biển Đông, tiến sĩ Ian Storey nhận định:
TS Ian Storey: Vấn đề
về giàn khoan dầu này đã phát sinh từ năm ngoái và đã có những đồn đoán là Trung
Quốc sẽ khoan dầu ngay trong vùng biển tranh chấp và có thể là gần Philippines.
Nhưng bây giờ thực tế cho thấy không phải vậy nên tôi không hiểu tại sao mọi
người lại quá lo lắng. Giàn khoan vẫn nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Trung
Quốc, chỉ khoảng 199 hải lý từ bờ, và nó cũng không có liên hệ trực tiếp gì với
những căng thẳng đang diễn ra tại bãi cạn Scarborough.
quan điểm của Trung Quốc là nếu Việt Nam và Philippines đã vi phạm
bản tuyên bố chung của các bên được ký vào năm 2002 qua việc cho phép khai thác
dầu tại vùng biển mà Trung Quốc cho là đang tranh chấp, và nếu là như vậy thì
Trung Quốc sẽ theo bước và cho khai thác tại ngay vùng biển có tranh
chấp.
TS Ian Storey
Việt
Hà: Đã có những lo ngại cho rằng có thể Trung Quốc sẽ di chuyển giàn khoan này
ra khỏi vùng biển hiện tại. Ông nghĩ thế nào về khả năng này và liệu các nước có
cần phải quan ngại về hoạt động của giàn khoan này?
TS Ian Storey: Điều này
có thể xảy ra và nếu vậy sẽ khiến các nước phải quan ngại. Nó tùy thuộc là Trung
Quốc sẽ di chuyển giàn khoan này đi đâu. Nếu họ chuyển giàn khoan về gần
Philippines hay Việt Nam thì sẽ gây quan ngại. Nhưng hiện tại thì giàn khoan vẫn
trong vùng đặc quyền kinh tế của Trung Quốc nên không thể là vấn đề vào lúc này.
Nhưng cô nói đúng là có khả năng giàn khoan sẽ được dịch chuyển.
Việt Hà: Vậy
trong tình huống nào, Trung Quốc sẽ di chuyển giàn khoan này vào vùng biển đang
tranh chấp?
TS Ian Storey: Tôi cũng không chắc, quan điểm của Trung Quốc là
nếu Việt Nam và Philippines đã vi phạm bản tuyên bố chung của các bên được ký
vào năm 2002 qua việc cho phép khai thác dầu tại vùng biển mà Trung Quốc cho là
đang tranh chấp, và nếu là như vậy thì Trung Quốc sẽ theo bước và cho khai thác
tại ngay vùng biển có tranh chấp.
Việt Hà: Như vậy theo ông thì việc Việt Nam
và Philippines tiếp tục kêu gọi các công ty khai thác dầu trong khu vực mà họ
cho là thuộc chủ quyền của mình có thể dẫn đến khả năng Trung Quốc di chuyển
giàn khoan?
TS Ian Storey: Đúng vậy
Đường màu đỏ trên bản đồ là vùng
biển hình “lưỡi bò” mà Trung Quốc tự vẽ để giành chủ quyền vùng biển Đông. (Đây
là bản đồ nguyên gốc phổ biến trên nhiều website Trung
Quốc:Tianyon/china).
Việt Hà: Có một điểm đáng chú ý ở đây là vùng lưỡi
bò mà Trung Quốc đưa ra, chỉ có Trung Quốc nói là vùng đó thuộc Trung Quốc trong
khi các nước không đồng ý, vậy làm sao có thể xác định được chính xác vùng tranh
chấp để các nước có thể tiến hành khai thác dầu?
TS Ian Storey: Đường lưỡi bò
mà Trung Quốc đòi chủ quyền không được xác nhận căn cứ theo luật biển quốc tế,
cho nên Trung Quốc cần phải làm rõ đòi hỏi này của mình liên quan đến đường lưỡi
bò, nhưng tôi không tin là họ sẽ làm như vậy, đặc biệt là trước khi diễn ra đại
hội đảng ở Trung Quốc. Đây là một vấn đề rất nhạy cảm và họ không muốn đụng
tới.
Việt Hà: Mới đây một công ty Philippines đã nói đến việc sẽ thảo luận
với Trung Quốc về việc khai thác dầu chung trên biển Đông, ông nghĩ thế nào về
khả năng một hợp tác khai thác dầu thực sự giữa các nước có tranh chấp trên biển
Đông trong thời gian tới?
TS Ian Storey: Ý tưởng đó đã tồn tại khá lâu là các
nước nên đặt vấn đề chủ quyền sang một bên và hợp tác để khai thác. Hợp tác khoa
học duy nhất đã thành hình vào năm 2005 giữa Philippines, Việt Nam và Trung Quốc
nhưng sau 3 năm thì hợp tác này chấm dứt và không được nối lại. Tôi nghĩ là rất
khó để có thể có một hợp tác tương tự như vậy vào lúc này bởi vì cả Philippines,
Việt Nam và Trung Quốc đều đang có lập trường rất cứng rắn. Cho nên việc tham
gia khai thác chung sẽ đòi hỏi phải có những nhượng bộ và chúng ta đang tiến xa
hơn khỏi những nhượng bộ trên biển Đông vào lúc này.
Anh láng giềng hung hăng
Việt Hà: Với những căng
thẳng đang gia tăng hiện nay trên biển Đông, và những bất bình phản đối của
người dân các nước Philippines, Việt Nam với các hành động của Trung Quốc trong
khu vực, thêm vào đó là việc Trung Quốc cho vận hành giàn khoan dầu khí khổng lồ
vào thời điểm nhạy cảm này, ông nghĩ hình ảnh mà lãnh đạo Trung Quốc muốn xây
dựng với thế giới bị ảnh hưởng ra sao?
Cho nên
những gì đang diễn ra tại biển Đông rõ ràng là đang làm ảnh hưởng xấu đến hình
ảnh của Trung Quốc trong khu vực.
TS Ian
Storey
TS Ian Storey: Tốt nhất là chúng ta không nên tập trung
vào một sự kiện trên biển Đông mà phải nói đến nhiều sự kiện khác nhau. Trong
vòng 2 hay 3 năm qua đòi hỏi về chủ quyền của Trung Quốc trên biển Đông đã trở
nên mạnh mẽ và có lúc có tính hiếu chiến, điển hình là vụ cắt cáp tàu thăm dò
của Việt Nam vào năm ngoái. Và sự kiện này đã làm ảnh hưởng đến hình ảnh của
Trung Quốc trong khu vực.
Sau một thập kỷ đầu thế kỷ 21, ngoại giao của Trung
Quốc khá phức tạp với vấn đề biển Đông. Cho nên những gì đang diễn ra tại biển
Đông rõ ràng là đang làm ảnh hưởng xấu đến hình ảnh của Trung Quốc trong khu
vực. Đông thời với việc Mỹ quay trở lại châu Á, tình hình ở biển Đông đã giúp
tăng cường mối quan hệ giữa Mỹ và các nước Đông Nam Á.
Việt Hà: Xin cảm ơn
ông.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét