Bàn về gói hỗ trợ giải cứu doanh nghiệp

Doanh nghiệp Việt Nam đang ở giai
đoạn khó khăn

BBC

Chính phủ Việt Nam vừa đề xuất gói “miễn, giảm, giãn thuế” với tổng trị giá 25.000 tỷ đồng nhằm hỗ trợ khu vực doanh nghiệp vốn đang ở thời kỳ khó khăn.

Đề xuất này do Bộ Tài chính nghiên cứu được đưa ra trong lúc hàng nghìn doanh nghiệp gần đây tuyên bố giải thể.

Trong phỏng vấn với BBC hôm 03/5, chuyên gia kinh tế Võ Trí Thành, phó viện trưởng viện Quản lý kinh tế Trung ương nhận định, “theo con số thống kê bốn tháng đầu năm 2012, tình hình sản xuất kinh doanh hiện nay ở Việt Nam là trì trệ”.

Ông Võ Trí Thành: Cách hỗ trợ hiện nay vẫn phải quan tâm ổn định đến kinh tế vĩ mô tuy nhiên phải có những nỗ lực nhất định cho khu vực sản xuất kinh doanh đang đình trệ.

Cách hỗ trợ gồm hỗ trợ trực tiếp và gián tiếp.

Hỗ trợ trực tiếp tức là giảm chi phí cho doanh nghiệp và tiếp cận vốn tốt cho doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Giảm thì có những biện pháp như giảm dần lãi suất, tất nhiên là chưa đi vào cuộc sống ngay ngày một ngày hai được, nhưng điều kiện tiếp cận các nguồn vốn khác như ODA, trái phiếu chính phủ.

Giảm chi phí còn bằng cách giãn, miễn thuế cho doanh nghiệp.

Một nhóm khác liên quan đến việc kích cầu ví dụ như kích cầu tiêu dùng, đầu tư.

Điều này liên quan đến gói của chính sách tài khoá, liên quan đến thuế, xúc tiến thương mại bởi vì cầu đối với Việt Nam vẫn có thể khai thác được.

Cái mà bộ tài chính đưa ra cũng quan trọng nhưng đều là một trong những giải pháp ấy.

Có những giải pháp có thể có tác động ngay nhưng có những giải pháp về một số nguyên tắc phải do quốc hội quyết định, chẳng hạn như giảm mức thuế, nhưng trong tinh thần đưa Việt Nam dần có phục hồi nhất định trong sản xuất kinh doanh.

Vì vậy, nếu nhìn vào con số thống kê trong quý I về tăng trưởng là 4 % mà dự báo hiện nay không chỉ của Việt Nam mà rất nhiều tổ chức quốc tế khác về tăng trưởng cả năm có thể đạt khoảng 5,5 %.

Con số này nói lên kinh tế phải đi lên dần dần.

BBC:Vậy biện pháp này của Nhà nước có thực chất hay không?

Biện pháp này có thực chất, Nhà nước đang cố gắng làm và thậm chí quyết liệt và nhanh để đưa vào cuộc sống, trong đó có nhiều biện pháp vừa đề cập.

Thế nhưng, một điều chắc chắn là mình làm một gói không lớn như vào năm 2009 do ta cần quan tâm đến ổn định kinh tế vĩ mô.

Mình cần đi vào nâng cao hiệu quả đầu tư sản xuất kinh doanh, hay nói rộng hơn là tái cấu trúc nền kinh tế.

Nguồn lực của nhà nước thời điểm này và thời điểm đó cũng có những cái khác nhau.

Khó khăn của doanh nghiệp hiện nay và doanh nghiệp thời điểm năm 2009 cũng khác nhau.

Ví dụ, năm 2009, tác động chủ yếu là do thị trường bên ngoài, do khủng hoảng tài chính thế giới.

Lần này, do tổng cầu và khó khăn từ bên trong nhiều hơn, mặc dù thị trường xuất khẩu cũng khó khăn nhưng cơ hội tận dụng nó thì vẫn còn.

Chính vì vậy, bên cạnh biện pháp hỗ trợ trực tiếp cho doanh nghiệp như cắt giảm chi phí tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận vốn thì kích cầu một phần nào đó thị trường trong nước và việc khai thác thị trường bên ngoài qua xúc tiến đầu tư thương mại cũng rất quan trọng.

Việt Nam vẫn cần tập trung vào ổn định kinh tế vĩ mô, tránh việc không thực hiện một chính sách chặt chẽ.

Chẳng hạn như, nếu nới lỏng quá mức thì có thể kéo theo lạm phát quay trở lại vào thời điểm sau. Đây là điều hoàn toàn không mong muốn.

Đây cũng là chính sách tương đối chặt chẽ nhưng cách điều hành phải khéo léo hơn rất nhiều.

Tiền đề ổn định

BBC:Có ý kiến cho rằng số lượng các doanh nghiệp ngừng hoạt động tăng nhiều trong quý I là do ảnh hưởng bởi việc tập trung ổn định phát triển kinh tế vĩ mô, ông có nhận xét gì về điều này?

Điều này chỉ ảnh hưởng một phần.

Vấn đề đặt ra ở chỗ Việt Nam cần chuyển đổi cách thức phát triển, một mô hình tăng trưởng khác, không thể chỉ dựa vào vốn, dựa vào bơm tiền hay tín dụng để duy trì tăng trưởng ấy được.

Việc thực hiện nghị quyết 11 thắt chặt có ảnh hưởng, thường người ta hay nói là có sự đánh đổi nhất định trong ngắn hạn giữa kiềm chế lạm phát, ổn định và tăng trưởng .

“Nền kinh tế này cần phải chuyển đổi, và trong bước ngắn hạn chuyển đổi này thì cũng có những cái giá nhất định phải trả.”

Ông Võ Trí Thành, phó viện trưởng viện Quản lý kinh tế Trung ương

Tuy nhiên, trong bước sâu xa hơn là nền kinh tế này cần phải chuyển đổi, và trong bước ngắn hạn chuyển đổi này thì cũng có những cái giá nhất định phải trả.

Trong cách làm hiện nay phải làm sao cái giá ấy là thấp nhất mà như tôi đã nói đó là nghệ thuật điều hành, phải duy trì ổn định.

Đây là tiền đề rất quan trọng để nguồn lực phân bổ hiệu quả chứ không phải là tăng trưởng bằng bất kỳ giá nào.

Nhưng bên cạnh đó cũng không làm cho sản xuất kinh doanh rơi vào đình trệ và đình đốn để có cơ mà hồi phục.

Hồi phục phải dựa trên một nền tảng ổn định kinh tế vĩ mô, để dần qua đó, hiệu quả phân bổ nguồn lực tốt và khả năng cạnh tranh thực chất của nền kinh tế được cải thiện.

BBC:Xin ông cho biết, vấn đề lớn nhất của khu vực doanh nghiệp hiện nay là gì và giải pháp cho khu vực này ra sao?

Tôi nghĩ là doanh nghiệp hiện nay có hai vấn đề.

Một là vượt qua giai đoạn khó khăn này trong ngắn hạn.

Bên cạnh sự hỗ trợ ở mức khẩn trương, quyết liệt nhưng có mức độ nhất định của nhà nước, bản thân doanh nghiệp phải có những biện pháp từ khiá cạnh xử lý vấn đề liên quan đến nội tại của doanh nghiệp đến vấn đề liên quan đến việc kết nối với các doanh nghiệp khác như trong mạng sản xuất, trong chuỗi giá trị hay vấn đề liên quan đến chỉnh sửa, điều chỉnh hay tìm kiếm thị trường trong và ngoài nước.

Bên trong chính là nâng cao đến hiệu quả quản trị và cắt giảm chi phí.

Nhưng vấn đề lớn hơn hiện nay là doanh nghiệp phải nhìn nhận lại mình để có cách thức kinh doanh mới và dài hạn hơn trong bối cảnh thế giới và khu vực thay đổi rất mạnh.

Và bản thân Việt Nam muốn thay đổi tăng trưởng hiệu quả hơn.

Giai đoạn khó khăn

BBC:Liệu gói tăng trưởng 25.000 tỷ này có phải là chỉ dấu cho thấy nền kinh tế Việt Nam đang có chiều hướng xấu?

Tình hình hiện nay ở Việt Nam là có nhiều khiá cạnh của kinh tế vĩ mô được cải thiện, ví dụ như lạm phát giảm nhanh, cán cân thương mại, cán cân thanh toán quốc tế được cải thiện, dự trữ ngoại tệ tăng nhưng rủi ro vẫn còn như lĩnh vực tài chính.

Nhưng bên cạnh đó, tổng cầu trong nước suy giảm rất mạnh, kèm theo đó chi phí sản xuất vẫn rất cao.

Do vậy, hiện tượng đình trệ, thậm chí nhiều khu vực đình đốn.

Điều này phản ánh rất rõ qua các chỉ số như giảm nhập khẩu quá nhanh, đặc biệt nhập khẩu hàng nguyên vật liệu, sản xuất cũng như thiết bị máy móc, tiêu dùng đầu tư, hoặc giảm hoặc tống độ tăng giảm, tồn kho tăng rất nhanh.

Tất cả những dấu hiệu này cho thấy rất khó khăn, tạm gọi là đình trệ trong sản xuất rất rõ, chính vì vậy lựa chọn chính sách là do vậy.