Vì sao hàng loạt doanh nhân bị bắt?

Anh Vũ - Thông tín viên RFA

Ts. Nguyễn Quang A

RFA photo

Vài năm trở lại đây, hiện tượng các quan chức lãnh đạo cao cấp nhà nước VN dấu mặt, đứng sau các nhóm lợi ích là hiện tượng hết sức phổ biến.

Các doanh nhân thuộc các nhóm lợi ích đó có thể chi phối, thao túng, điều khiển cán bộ quản lý, để từ đó có những quyết định, chủ trương tạo ra siêu lợi nhuận cho nhóm của mình mà bất chấp thiệt hại của Nhà nước và nhân dân.

Theo Thời báo KTSG, một quan chức Quốc hội cho biết: “Các đại gia là hiện thân của chủ nghĩa tư bản thân hữu. Họ tận dụng được thời cơ, mối quan hệ, sự khiếm khuyết trong hệ thống pháp luật, tận dụng được thời điểm lịch sử, và Nhà nước thì buông lỏng quản lý. Dù có trở nên giàu có, những doanh nhân như thế “không phải tài ba gì”.

Tại buổi họp báo Chính phủ chiều 30.1.2015 vừa qua, nói về tình trạng “có khá nhiều doanh nhân, lãnh đạo doanh nghiệp lớn bị bắt giữ trong thời gian vừa qua”. Bộ trưởng - Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Nguyễn Văn Nên cho rằng “Mặc dù không muốn, nhưng chúng ta không còn cách nào khác”

TS. Phạm Chí Dũng cho rằng, phát biểu này có liên quan đến việc gần đây cơ quan CA đã bắt giữ ông Hà Văn Thắm và ĐBQH Châu Thị Thu Nga, và theo ông việc tổ chức họp báo để thông báo việc này là điều hết sức bất thường.

Từ Sài gòn, TS. Phạm Chí Dũng cho biết:

“Việc bắt các doanh nhân, chủ doanh nghiệp vì họ liên quan đến vấn đề tội phạm kinh tế thì Bộ CA đã tiến hành bắt thường xuyên. Nhưng chỉ có điều cho tới gần đây, thì mới xuất hiện lời thanh minh  của một quan chức cấp cao, cho rằng “Phải bắt doanh nhân vì không còn cách khác”. Thì đấy là điều đặc biệt, có nghĩa là đến bây giờ thì họ mới nói ra, họ mới thanh minh. Tại sao họ không thanh minh từ trước đây? Và tại sao chỉ thanh minh đối với các trường hợp của ông Hà Văn Thắm hay bà Châu Thị Thu Nga mà không phải là những trường hợp khác? Hay là vì do ông Hà Văn Thắm bị đồn đoán là có liên quan đến một quan chức cấp cao, còn bà Châu Thị Thu Nga cũng liên quan đến một quan chức cấp cao khác?”

Đây là một việc mang đậm tính chính trị nhằm biện minh cho việc làm của chính phủ, song cũng là cách để họ thông báo tới các ông “kễnh” đứng đằng sau các nhân vật vừa bị bắt một cách chính thức. TS. Nguyễn Quang A, Nguyên Viện trưởng Viện phản biện IDS khẳng định:

“Những vụ án đối với doanh nhân như thế cho thấy đấy là bàn tay của chính trị, bởi vì những doanh nghiệp của các đại gia thì đằng sau nó bao giờ cũng có một ông “kễnh” nào đó bảo kê. Và trong các cuộc đánh nhau về chính trị, thì người ta thường dùng các con tốt như thế, theo kiểu rung cây dọa khỉ. Để cho các ông “kễnh”đứng đằng sau đó biết mặt để mà chùn các hành động này, hành động kia”

Người bên này bắt người của bên kia để tạo ra một cái sức ép, sau đó là một sự dàn xếp trước mắt về nhân sự trong nội bộ. Tới khi không thể dàn xếp với nhau được nữa thì lúc đó họ sẽ làm tung tóe lên, khi đó sẽ là một cuộc chiến công khai.

TS Phạm Chí Dũng

Việc bắt bớ các doanh nhân không nhằm mục đích trừng trị và các đại gia chỉ là nạn nhân trong cuộc chiến phe phái mà thôi, TS. Nguyễn Quang A nhận định:

“Tôi nghĩ rằng việc gọi là triệt hạ sân sau thì cũng có một cái lý của nó, nhưng tôi nghĩ đó chỉ là một lý do phụ mà thôi. Mà lý do thực sự là họ muốn đánh thẳng vào các ông “kễnh”đứng đằng sau đó. Chứ còn các đại gia đó họ chỉ là những kẻ theo đóm ăn tàn bị vạ lây thôi.”

Trước các sự kiện quan trọng của Đảng, đặc biệt là vấn đề có liên quan đến vấn đề nhân sự, thì sẽ xảy ra tình trạng bắt một số doanh nhân là sân sau thuộc phe ông nọ ông kia. TS. Phạm Chí Dũng nói:

“Việc bắt các doanh nhân không phải là một đòn của Đảng và Nhà nước nhắm vào khối doanh nhân, tại vì chẳng ai đi làm cái trò như thế cả. Mà ở đây, họ chỉ xoáy vào một số ít các doanh nhân nào đó, mà các doanh nhân đó theo dư luận đồn đoán thì họ là sân sau, sân trước của một số chính khách nào đó. Việc đó nó liên quan đến sự kiện về nhân sự, vỉ chỉ có nhân sự mới có thể xảy ra tình trạng bắt bớ như thế này, nếu không vì nhân sự thì chưa chắc có chuyện này. Cho nên dư luận đồn đoán hay các chuyên gia đánh giá thì tôi thấy cũng có lý. Người bên này bắt người của bên kia để tạo ra một cái sức ép, sau đó là một sự dàn xếp trước mắt về nhân sự trong nội bộ. Tới khi không thể dàn xếp với nhau được nữa thì lúc đó họ sẽ làm tung tóe lên, khi đó sẽ là một cuộc chiến công khai.”

Trả lời câu hỏi, việc bắt các doanh nhân vào những thời điểm nhạy cảm như thế là sự vô tình hay chủ ý và nhằm mục đích gì?

Đây thực chất là việc đấu đá, là vấn đề đã trở thành quy luật và thường xảy ra vào những thời điểm được coi là nhạy cảm. TS. Nguyễn Quang A cho biết:

“Việc này tôi nghĩ rằng là hoàn toàn có chủ ý và đã diễn ra khá thường xuyên, lặp đi lặp lại ở VN nhiều lần rồi chứ không phải chỉ đến bây giờ. Chúng ta hãy nhớ lại kể từ vụ MPU18 cũng là đấu đá trên thượng đỉnh, rồi đến các vụ gọi là xôn xao dư luận thí dụ như vụ Bầu Kiên hay vụ ông (Hà Văn) Thắm chẳng hạn. Tất cả đều theo một hình mẫu khá là dễ hiểu.”

TS. Phạm Chí Dũng

Tình trạng trên sẽ xảy ra liên tiếp từ nay cho tới khi công tác nhân sự của Đại hội Đảng XII được các phe phái trong Đảng thỏa thuận ngã ngũ xong xuôi, và đây là điều nguy hiểm. TS. Phạm Chí Dũng ghi nhận:

“Các trường hợp Ngân hàng Xây dựng, bà Châu Thị Thu Nga hay ông Hà Văn Thắm… đều liên quan đến thời gian trước các HN quan trọng về nhân sự. Tôi cho rằng đây là một hiện tượng đặc thù về chính trị mới xuất hiện ở VN từ năm 2012 tới nay, với một tần suất tương đối dày đặc. Đây có lẽ là một chiêu thức chính trị mà các chính khách, những người được coi là cầm cân nảy mực và những nhà kỹ trị ở VN sẽ áp dụng từ nay đến Đại hội XII, để họ thanh toán nốt những gì mà họ cần phải thanh toán. Nhưng điều đó hoàn toàn không có lợi gì cho dân chúng cả.”

Theo UB Kiểm tra TƯ Đảng cho biết, xung quanh một số nhân vật chủ chốt có vai trò quan trọng trong các quyết sách về kinh tế của Nhà nước hiện nay, đã thấp thoáng sự hiện diện của các doanh nhân. Sự hoạt động của các nhóm lợi ích là sự cấu kết giữa những Doanh nhân với các quan chức trong bộ máy Đảng và  Nhà nước là nguyên nhân làm cho kinh tế đất nước suy kiệt.