Từ nay quân đội Nhật sẽ được quyền trợ giúp nước đồng minh hoặc nước bạn khi bị tấn công.
Các dự thảo luật liên quan tới bảo đảm an ninh của Nhật Bản bao gồm hai luật là Luật hỗ trợ hòa bình quốc tế và Luật sửa đổi luật an ninh, hòa bình. Nếu như Luật hỗ trợ hòa bình quốc tế với nội dung nhằm hỗ trợ hậu phương cho quân đội của các nước khác đang trong chiến tranh, thì Luật sửa đổi an ninh, hòa bình lại bao gồm 10 dự luật liên quan tới sửa đổi luật Lực lượng phòng vệ Nhật Bản cho phép nước này tham gia phòng vệ tập thể.
Bản Hiến pháp hòa bình năm 1947, cấm Nhật Bản có những hành vi tham chiến hoặc liên quan đến chiến tranh, do Mỹ soạn thảo sau Chiến tranh Thế giới thứ II để ngăn quốc gia thất bại này bành trướng chủ nghĩa quân phiệt. Văn bản này được đại đa số người dân Nhật Bản, những người đã quá chán nản và sợ hãi chiến tranh, ủng hộ mạnh mẽ.
Kể từ khi được soạn thảo đến nay, Hiến pháp Nhật Bản chưa từng được sửa đổi. Bản Hiến pháp này được chính quyền của Thủ tướng Abe coi là “xiềng xích” khóa chặt quân đội Nhật ở bên trong đất nước. Nhưng trong tình hình quốc tế hiện nay, Chính quyền Abe muốn xét lại bản Hiến pháp này.
Theo nhận định của các nhà nghiên cứu chính trị Nhật Bản, với việc liên minh cầm quyền kiểm soát đa số ghế tại hai viện của quốc hội, việc chính quyền Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe nhận được sự ủng hộ của các nghị sỹ quốc hội đối với các điều luật trên là tương đối đơn giản.
Theo các chuyên gia, có thể dự thảo điều chỉnh chính sách quốc phòng của Nhật sẽ được thông qua vào tháng tới nhưng quyết định thời gian áp dụng còn phụ thuộc vào khả năng thuyết phục người dân Nhật như thế nào của chính phủ Tokyo vì rất nhiều người xứ hoa anh đào vẫn còn tỏ ra hoài nghi về việc nước này cần áp dụng biện pháp phòng vệ tập thể. Tuy vậy, sớm hay muộn thì vai trò của quân đội Nhật Bản cũng sẽ thay đổi mạnh mẽ nhất kể từ sau Thế chiến thứ 2 đến nay.
Câu hỏi đặt ra hiện nay là một khi quân đội Nhật không còn chỉ mang tính phòng vệ như trước thì phản ứng của các nước có liên quan như thế nào và liệu tình hình tại biển Hoa Đông và Biển Đông có được cải thiện? Trong khi Nhật Bản coi sự thay đổi này là một bước đi quan trọng giúp Nhật gia tăng khả năng phòng vệ tập thể, đối phó với những mối đe dọa từ sự lớn mạnh của Trung Quốc, những nước trong khu vực nhìn nhận vấn đề này khác nhau.
Tổng thống Philippines, Benigno Aquino, trong chuyến thăm Nhật gần đây đã lên tiếng ủng hộ những thay đổi này. Ông Aquino nói Philippines tin là các nước có thiện chí sẽ có lợi chỉ khi nào Chính phủ Nhật được tăng cường khả năng để giúp các nước khác và được phép trợ giúp những nước cần sự giúp đỡ, đặc biệt là trong lĩnh vực phòng vệ tập thể.
Thay đổi từ phía Nhật cũng được Mỹ ủng hộ giữa lúc chính quyền Washington đang phải thực hiện những cắt giảm đáng kể trong ngân sách và dư luận trong nước không mấy mặn mà với sự can thiệp sâu về quân sự của Mỹ ở nước ngoài.
Phát ngôn viên Bộ quốc phòng Mỹ, Jeff Pool nói rằng Bộ Quốc phòng Mỹ hoan nghênh việc tái xem xét diễn dịch hiến pháp của Nhật liên quan đến phòng vệ tập thể. Ông nói Mỹ tin là điều này sẽ giúp Nhật Bản và Mỹ có thể hợp tác với nhau làm được nhiều điều hơn nữa vì sự thịnh vượng và an ninh trong khu vực.
Một số chuyên gia về Biển Đông nhận định, sự thay đổi này chỉ có tác dụng răn đe Trung Quốc. Sau khi nội các Nhật thông qua nghị quyết mới, Trung Quốc đã lên tiếng phản đối ngay lập tức.
Phát biểu với báo giới tại cuộc họp báo ở Bắc Kinh, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi nói Trung Quốc phản đối sự bịa đặt của Nhật Bản về những đe dọa từ Trung Quốc vì mục đích chính trị nội bộ của Nhật. Trung Quốc yêu cầu Nhật Bản phải tôn trọng những quan ngại về an ninh hợp lý của các nước láng giềng châu Á và nên xử lý các vấn đề có liên quan một cách cẩn trọng.
Nghị quyết mới của nội các Nhật Bản nói rõ Nhật Bản có thể sử dụng quan đội ở mức tối thiểu cẩn thiết trong các trường hợp khi một nước có mối quan hệ chặt chẽ với Nhật bị tấn công và phải đáp ứng 3 điều kiện cần và đủ bao gồm: Có một đe dọa thực sự với sự tồn tại của nhà nước Nhật Bản, có mối nguy hiểm rõ ràng tới quyền sống, tự do, theo đuổi hạnh phúc của người dân Nhật, và khi không còn một giải pháp thay thế nào khác.
Chuyên gia cao cấp về Nhật Bản thuộc trung tâm Stimson, Mỹ, bà Yuki Tatsumi, tỏ ra nghi ngờ về khả năng can thiệp sâu hơn của Nhật vào khu vực Đông Nam Á bởi chính những điều kiện ràng buộc này.
“Tôi hiểu là có 3 điều kiện kèm theo khi việc diễn dịch lại hiến pháp được thực hiện. Nó sẽ không cho phép Nhật Bản thực hiện một vài trò lớn hơn lắm trong thời bình. Việc diễn dịch lại chủ yếu nhắm vào việc Nhật Bản có thể làm gì trong điều kiện khẩn cấp trong các vùng gần Nhật. Cho nên tôi không chắc lắm về việc Nhật Bản sẽ tham gia tích cực vào gìn giữ hòa bình trong thời kỳ hòa bình. Tôi thực sự không rõ là chính phủ Nhật sẽ làm gì với vấn đề này”.
Cũng cần phải nói thêm là trong khi việc nới lỏng hạn chế, cho phép quân đội Nhật tham gia tích cực hơn vào các hoạt động về gìn giữ hòa bình của Liên Hiệp Quốc, thì Chính phủ Nhật lại không muốn quân đội Nhật thực sự tham chiến trong những cuộc chiến nhiều bên ở nước ngoài. Phát biểu trong cuộc họp báo sau khi nội các thông qua nghị quyết mới, Thủ tướng Nhật Shinzo Abe cho biết quân đội Nhật sẽ không tham gia và các cuộc chiến có nhiều bên như cuộc chiến vùng Vịnh 1990 – 1991 hoặc cuộc chiến Iraq 2003 do Mỹ dẫn đầu.
Trong khi khả năng tham chiến của quân đội Nhật ở nước ngoài vẫn đòi hỏi nhiều điều kiện, việc Nhật Bản hợp tác với các nước thuộc khu vực châu Á-Thái Bình Dương đã và sẽ được thực hiện dưới nhiều hình thức từ việc cung cấp vũ khí đến đào tạo nhân sự và diễn tập quân sự chung.
Nói về khả năng Nhật Bản sẽ gia tăng các hỗ trợ cho những nước như Philippines trong thời gian tới, bà Yuki Tatsumi cho biết: “Nhật Bản chắc chắn có thể sẽ mở rộng hợp tác an ninh với Philippines hoặc các nước ASEAN khác không nhất thiết là phải thông qua hợp tác quân sự mà có thể qua vốn ODA để cho những nước này mượn hoặc mua một số các vũ khí đã qua sử dụng. Các lực lượng hải quân và tuần duyên của các nước này có thể sử dụng những trang thiết bị này.
Trong thời bình, Bộ Quốc phòng Nhật có thể đào tạo nhân sự cho các nước bạn ở ASEAN để sử dụng và bảo hành các trang thiết bị này. Những hoạt động này không bao gồm việc phải bắn bất cứ phát súng nào. Những hợp tác này có thể được thực hiện và mở rộng và hy vọng là với hợp tác an ninh ở mức thấp, và hậu cần, Nhật Bản có thể giúp các nước khu vực Đông Nam Á, những nước đang phải chật vật đối phó với một Trung Quốc hung hăng, xây dựng khả năng của mình để có thể đối phó với Trung Quốc”.
Theo bà YukiTatsumi, có thể chính phủ Nhật sẽ nới lỏng những hạn chế trong nguyên tắc về cung cấp vốn ODA cho nước ngoài để có thể cung cấp vũ khí cho các nước. Hiện tại ODA của Nhật không bao gồm các trợ giúp về lĩnh vực quân sự.
Chuyên gia Tatsumi cho rằng, bất kể việc diễn giải lại hiến pháp của Nhật ra sao, thì điều này cũng không ngăn cản khả năng mở rộng hợp tác quốc phòng an ninh của Nhật với các nước trong khu vực vì nó chỉ có lợi cho Nhật trong việc đối phó với những thách thức từ Trung Quốc.
Như vậy, chưa hết bực tức trước việc Mỹ khẳng định vai trò cường quốc châu Á-Thái Bình Dương để ngáng chân ở Biển Đông, nơi Bắc Kinh vẫn coi như ao nhà của mình, nay nếu lực lượng Hải quân Nhật không còn tự giới hạn ở biển Hoa Đông, những hành động tự tung tự tác của Trung Quốc ở Biển Đông sẽ bị hạn chế trong thời gian tới./Th.Long (Năng lượng Mới)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét