Trung Quốc liều chuyển quyền lực

Brian Spegele

Phạm Anh Tuấn TTHN dịch

“Việc gì dẫn đến việc loại ông Wang từ Giám đôc công an trong những tuần gần đây vẫn chưa rõ ràng. Trong số các lý thuyết mới nổi lên, theo các nhà phân tích, là chính quyền trung ương đã lên kế hoạch để bắt đầu điều tra ông ta như một phương tiện để thu thập chứng cứ để đẩy ông Bo ra khỏi quyền lực”

Thành Đô, Trung Quốc – bộ phim truyền hình chính trị nội bộ hiện ra ở lãnh sự quán Hoa Kỳ tuần trước có thể báo hiệu rằng việc chuyển giao quyền lãnh đạo của Đảng Cộng sản tới Tập Cận Bình có thể không trôi chảy như Bắc Kinh muốn.

Thứ hai tuần trước, cựu cảnh sát trưởng của Trùng Khánh, 4-tiếng lái xe từ đây, xuất hiện tại lãnh sự quán Hoa Kỳ. Wang Lijun đã từng là ácnh tay phải của Bạc Hy Lai, bí thư Trùng Khánh, người đã săn một ghế trong Thường vụ Bộ Chính trị trong quá trình chuyển đổi lãnh đạo tiến hành vào cuối năm nay.

Ông Wang, 52 tuổi, và ông Bo đã trở nên nổi tiếng tại Trung Quốc bằng cách tiến hành một cuộc chiến tranh chống các băng đảng. Nhưng mới đây sự nghiệp của ông Wang đã được làm sáng tỏ, đã đặt ra câu hỏi về tương lai chính trị của ông chủ và người thầy của mình.

Ông Wang đến lãnh sự quán và biến mất sau bức tường bê tông cao 15-foot. Ông đã không xuất hiện tới buổi tối hôm sau.

Một số tin đồn cho rằng ông Wang đã xin tị nạn, trong khi những người khác cho biết ông đã tìm cách để mua thời gian dưới sự bảo hộ của Mỹ như ông đã tìm kiếm sự giúp đỡ từ cơ quan có thẩm quyền ở Bắc Kinh để tránh bị giam giữ bởi công an Trùng Khánh và ông Bo.

Các nhân chứng nói rằng chuyến thăm lãnh sự quán của ông Vương đã tạo ra một cuộc lùng xét lớn của công an. Xe công an hội tụ vào khu vực, và công an phong tỏa con đường bên ngoài lãnh sự quán. Người qua đường tò mò dừng lại xem. Bên trong tòa nhà, ông Wang đã gặp các nhà ngoại giao Mỹ, mặc dù các quan chức Mỹ đã không tiết lộ những gì đã được thảo luận.

Tới lúc ông Wang xuất hiện, hơn 100 công an tinh nhuệ của Trung Quốc, một số mang theo súng trường bán tự động, chờ đợi ông ta. Ông đã biến mất khỏi công chúng từ đó.

Chuyến thăm (lãnh sự quán Hoa Kỳ), đến ngay trước khi ông Tập Cận Bình bắt đầu chuyến đi Mỹ thứ hai này, đe dọa gây bối rối cho TQ. Nhưng hơn thế nữa, các nhà phân tích chính trị nói rằng nó cũng làm dấy lên câu hỏi về sự chuyển giao quyền lực của đất nước sẽ như thế nào.

Chuyến đi Mỹ của ông Tập Cận Bình là một phần của việc đào tạo lãnh đạo kế tiếp của Trung Quốc, được thiết kế để chứng tỏ rằng ông Tập có thể xử lý mối quan hệ song phương quan trọng nhất của TQ. Nó là một phần quan trọng của sân khấu ngoại giao trong một năm khi Đảng Cộng sản muốn giới thiệu sự thống nhất của nó và thiết kế một quá trình chuyển đổi liền mạch của quyền lực.

Trong khi các nhà phân tích nói rằng con đường chính trị đi lên của ông Tập Cận Bình được đảm bảo, sự nhộn nhịp của công an vào cuối tuần trên đường phố ở trung tâm thành phố Thành Đô có thể chỉ ra rằng sự chuyển đổi lãnh đạo rộng lớn hơn đã trúng một vết sưng. Một số nhà phân tích dự đoán rằng đối thủ của ông Bo tìm cách kéo ông ta xuống bằng cách đuổi theo ông Wang.

Ngoài ra, các nhà phân tích nói rằng, nó có thể chỉ ra sự khác biệt về ý thức hệ trong sự phát triển chính trị ở TQ. Ông Bo thúc đẩy sự hồi sinh của chủ nghĩa Mao ở Trùng Khánh, với các bài hát chiến dịch màu đỏ và các cuộc biểu dương cách mạng. Đối thủ chính trị của ông, ông Wang Yang, bí thư tỉnh Quảng Đông, thúc đẩy một cách tiếp cận tự do hơn, nhấn mạnh pháp trị và bảo vệ chủ quyền đất đai.

“Bạn đang thực sự nói chuyện, tôi nghĩ rằng, về mô hình phát triển, nơi mà Trung Quốc đi từ đây,” theo ông Joseph Fewsmith, một chuyên gia về chính trị Trung Quốc ưu tú tại Đại học Boston. “Chuyện này có kích thước ý thức hệ rộng lớn hơn nhiều, hơn bất cứ điều gì chúng ta đã thấy trong 20 năm qua.”

Đó là chưa rõ liệu ông Tập Cận Bình, phó chủ tịch của TQ, có vai trò trong sự kiện Thành Đô hay không. Tuy nhiên, một số nhà phân tích nói rằng ông khó chịu với ông Bo, người có tham vọng và cá tính náo nhiệt có thể cạnh tranh với chương trình nghị sự của ông Tập Cận Bình.

Ông Wang nỗi tiếng trong những năm 1990 chuyên phá các băng đảng mà không hề sợ hãi, trong khi phục vụ như là một quan chức công an có hạng tại thành phố Thiết Lĩnh ở phía đông bắc tỉnh Liêu Ninh. Các nhà phân tích nói rằng có khả năng là khi đó ông được ông Bo chú ý, lúc ông Bo làm thị trưởng tại thành phố cảng Đại Liên của tỉnh và sau đó trở thành thống đốc tỉnh.

Theo một hồ sơ cá nhân của ông Wang trong một tạp chí được điều hành bởi Bộ Tư pháp, ông đối diện với một trùm tội phạm địa phương trong một căn phòng khách sạn và đánh ngã tội phạm bằng một cái húc vào mình.

Ông Wang chuyển đến Trùng Khánh năm 2008, làm Phó Giám đốc lực lượng cảnh sát, một năm sau khi ông Bo trở thành Bí thư. Năm sau ông Wang được thăng Giám đốc. Khi đang lên, báo chí nhà nước miêu tả ông như là một người kiên trực chống tham nhũng, và ông là người thoáng về các chủ đề chẳng hạn như thư pháp TQ và thiết kế thời trang. Ông làm trang trí một chiếc áo mưa màu đỏ cho các nữ cảnh sát giao thông, theo hồ sơ tạp chí của Bộ Tư pháp.

Việc gì dẫn đến việc loại ông Wang từ Giám đôc công an trong những tuần gần đây vẫn chưa rõ ràng. Trong số các lý thuyết mới nổi lên, theo các nhà phân tích, là chính quyền trung ương đã lên kế hoạch để bắt đầu điều tra ông ta như một phương tiện để thu thập chứng cứ để đẩy ông Bo ra khỏi quyền lực. Một số người nói lời điều tra bị rò rỉ tới ông Bo, người đã cố gắng giữ ông Wang tại Trùng Khánh.

Sau khi ông Wang đã đến thăm lãnh sự quán ở Thành Đô, Trùng Khánh tuyên bố rằng ông đã nghỉ vắng mặt y tế và đã nhận được “nghỉ để điều trị”, nhiều người ở Trung Quốc coi cách nói là bị giam giữ.

Một phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ nói rằng khi ông Wang rời lãnh sự quán để vào một con đường đầy cảnh sát, ông đã làm như vậy theo “tự nguyện của mình.”

Yang Jie ở Bắc Kinh đóng góp cho bài viết này.