Âm mưu của Trung Quốc là gì sau những lũng đoạn tài chính thế giới?

Với chính sách cho vay không ràng buộc, Trung Quốc đang tự chuốc lấy những hiểm họa tiềm ẩn từ chính những con nợ của mình. Vốn được biết đến là hình ảnh của một nhà vô địch của các quốc gia đang phát triển, việc Trung Quốc cho vay một cách thiếu thận trọng sẽ khiến nó bị ảnh hưởng bởi những cuộc khủng hoảng tài chính đang hoành hành tại các quốc gia vay tiền của Trung Quốc.

 

Trung Quốc đã cho Venezuela vay 50 tỷ Mỹ Kim từ năm 2007 mà không có bất kỳ chính sách ràng buộc nào. Photo Courtesy:Andy Wong/Pool/Reuters

 

Cali Today News - Từ lâu, Quỹ Tiền tệ quốc tế IMF vốn đóng vai trò là “lính cứu cấp” của nền kinh tế thế giới. Thế nhưng trong những năm trở lại đây, Trung Quốc lại là nơi đưa ra những phản ứng mỗi khi chuông báo động vang lên.

 

Đầu tiên, Bắc Kinh cho Argentina vay tiền để bổ sung khoản dự trữ ngoại hối đang suy giảm. Tiếp đến, với sự sụp đổ chóng mặt của đồng Rouble, Trung Quốc lại đang là người cung cấp tín dụng cho Nga. Kế tiếp, Venezuela lại xin tài trợ để ngăn chặn sự vỡ nợ. Đổi lại, Trung Quốc chỉ yêu cầu những quốc gia mà họ giúp đỡ cung cấp dầu và lương thực cho họ. Một số chuyên gia kinh tế vẫn nói đùa rằng nếu hiện nay một chính phủ nào đó gặp phải vấn đề về tiền bạc, họ đã có thêm một sự lựa chọn thứ hai ngoài IMF.

 

Trong sáu tháng qua, Trung Quốc cũng đã tìm cách lấn lướt những vai trò của tổ chức tài chính quốc tế lớn khác như Ngân hàng Thế giới World Bank. Đầu tiên, Trung Quốc đã cùng với Brazil, Nga, Ấn Độ và Nam Phi thành lập một ngân hàng phát triển mới với tên gọi New Development Bank. Sau đó, Trung Quốc tiếp tục trình làng một tổ chức tài chính thứ hai với tên gọi Asian Infrastructure Investment Bank. Chưa dừng lại, Bắc Kinh cuối cùng cho ra mắt quỹ Silk Road Fund - Quỹ Con đường tơ lụa. Mặc dù chưa tổ chức nào chính thức đi vào hoạt động, nhưng Trung Quốc đã cam kết sẽ chi ra hơn 140 tỷ Mỹ Kim cho những tổ chức tài chính mới này. 

 

Tuy nhiên, ảnh hưởng thực sự của Trung Quốc đối với thế giới không nhiều như họ phóng đại. Đồng Nhân dân tệ vẫn chưa được chuyển đổi hoàn toàn và điều đó sẽ không xảy ra trong một vài năm tới đây, việc này sẽ hạn chế tầm ảnh hưởng của Trung Quốc. Nhưng các nhà lãnh đạo của quốc gia này đang sắp xếp lại tài chính và chiến lược để Trung Quốc trở thành một ngân hàng mới của thế giới. Kế hoạch này khiến cả thế giới vừa vui mừng nhưng cũng không kém phần lo lắng.

 

Vui mừng vì đối với những nước nghèo cần những con đường tốt hơn, kế hoạch của Trung Quốc có lẽ được xem là món quà của thượng đế. Bên cạnh đó cũng tồn tại những nỗi lo rằng liệu Trung Quốc sẽ sử dụng quyền lực của nó như thế nào đây. Ngân hàng Thế giới và IMF đã từng bị chỉ trích vì đưa ra quá nhiều điều kiện đính kèm các khoản vay. Ngược lại, Trung Quốc lại không hề đòi hỏi một điều kiện nào, điều này lại càng khiến thế giới lo ngại hơn nữa. Khoản nợ 50 tỷ Mỹ Kim mà Trung Quốc cho Venezuela vay từ năm 2007 đã giúp Bắc Kinh duy trì chỗ đứng của họ tại châu Mỹ. Các nhà quan sát cho rằng việc Trung Quốc ra tay cứu giúp những quốc gia ‘bị bỏ rơi’ bởi các lệnh trừng phạt của phương Tây sẽ phá hoại trật tự ngoại giao và tài chính của thế giới. Bởi vì từ trước đến nay, phương Tây vẫn luôn dùng các biện pháp tài chính để trừng phạt những quốc gia trên, nhưng nay họ đã có Trung Quốc chống lưng nên dĩ nhiên các hình phạt sẽ tự động bị vô hiệu hoá.

 

May mắn là trên thực tế, các bằng chứng cho thấy mục đích của Trung Quốc vẫn chưa đạt đến mức độ nham hiểm nêu trên. Nó làm vậy chỉ đơn thuần nhằm củng cố nền kinh tế quy mô của mình. Hơn nữa, các hoạt động này của Trung Quốc cũng là một phần phản ứng với thất bại đáng trách của Mỹ trong việc phê chuẩn cải cách để hỗ trợ mạnh hơn cho các thị trường mới nổi lên. 

 

Hoa Kỳ đã vận động các đồng minh của mình để tránh xa những tổ chức tài chính mới của Trung Quốc. Nhưng sẽ hợp lý hơn nếu chính quyền Obama tìm cách lôi kéo Trung Quốc cùng tham gia cùng với các tổ chức hiện có hơn là cố gắng ngăn chặn tham vọng toàn cầu của chính quyền Bắc Kinh.

 

Với chính sách cho vay không ràng buộc, Trung Quốc đang tự chuốc lấy những hiểm họa tiềm ẩn từ chính những con nợ của mình. Vốn được biết đến là hình ảnh của một nhà vô địch của các quốc gia đang phát triển, việc Trung Quốc cho vay một cách thiếu thận trọng sẽ khiến nó bị ảnh hưởng bởi những cuộc khủng hoảng tài chính đang hoành hành tại các quốc gia vay tiền của Trung Quốc. Kế hoạch của Trung Quốc cũng bị đánh giá là một sự lãng phí tài sản quốc gia. Bước đầu tiên để trở thành một quốc gia phát triển về tài chính là biết tận dụng tốt hơn các nguồn dự trữ tiền tệ quốc gia, chứ không phải phung phí chúng đi cho các quốc gia tham nhũng. Nếu Trung Quốc muốn trở thành một ngân hàng của thế giới thì tốt nhất nó nên học tập theo hướng phát triển của Bretton Woods.