Trong mấy tháng, hai người Trung Quốc trốn
vô trụ sở ngoại giao Mỹ; đưa tới những biến cố bất ngờ. Tháng Hai, phó thị
trưởng kiêm giám đốc công an Trùng Khánh lẻn tới tòa tổng lãnh sự Mỹ ở Thành Ðô
(có lúc ông ta phải cải trang làm một bà già).
Sau khi hai bên chính phủ dàn xếp với
nhau, ông Vương Lập Quân (Wang Lijun) đã đi ra, khi được Hồ Cẩm Ðào hứa bảo vệ,
khỏi lo bị vợ chồng Bạc Hy Lai giết. Hậu quả là Bạc Hy Lai mất chức, vợ bị bắt
vì tình nghi giết người. Ba tháng sau, luật sư khiếm thị Trần Quang Thành (Chen
Guangcheng) trốn vô tòa đại sứ Mỹ ở Bắc Kinh; đúng lúc bà ngoại trưởng và ông bộ
trưởng tài chánh Mỹ sắp qua họp Hội nghị Cộng tác Chiến lược với Trung Quốc. Hai
chính quyền phải dàn xếp để vụ này giải quyết êm thắm, nhưng đến nay vẫn chưa
hết trắc trở.
Cả hai nhân vật, Vương Lập Quân và Trần Quang Thành đều lo
bị ám hại. Họ đều muốn nhờ vào chính quyền Mỹ mong cầu thoát khỏi tay những
người nắm toàn quyền ở địa phương. Vì họ không tin tưởng vào hệ thống pháp luật
trong chính quốc gia họ sống. Nhưng tại sao lại nhờ nước Mỹ thay vì một nước nào
khác? Bộ Ngoại Giao Trung Quốc yêu cầu Mỹ xin lỗi vì “can thiệp vào nội bộ” của
nước Tàu trong vụ Trần Quang Thành. Nhưng chính quyền Mỹ đâu có mời ông Trần
Quang Thành đến? Chính nhà “luật sư chân đất” này đã được bạn bè giúp trốn khỏi
ngôi nhà ông ở đang bị phong tỏa, rồi bí mật chạy từ vùng Sơn Ðông lên Bắc Kinh,
lẻn vào tòa đại sứ Mỹ.
Trần Quang Thành, 40 tuổi, vốn là con nhà nông
nghèo nàn, bị mù, phải tự học để tiến thân. Ông đã tranh đấu cho những người bị
khuyết tật được đối xử bình đẳng; và từng được chính quyền khen ngợi về tấm lòng
vị tha của ông. Ông chỉ bị coi là “có tội” khi bắt đầu tranh đấu bền bỉ chống
lại việc cưỡng ép các nông dân phải phá thai hay triệt sản, trong hàng chục năm
qua. Bị giam lỏng một cách bất hợp pháp, lo gia đình mình không được an toàn,
Trần Quang Thành phải tìm kế, trước hết là thoát ra khỏi gọng kìm của chính
quyền làng xã.
Nhưng tại sao ông ta không “khiếu kiện” lên các cấp chính
quyền cao hơn, từ tỉnh đến trung ương? Chắc ông biết là làm như vậy hoàn toàn vô
ích; vì phủ bênh phủ, huyện bênh huyện. Ði vào tòa đại sứ Mỹ, gây một cuộc khủng
hoảng ngoại giao giữa hai nước, đó là cách duy nhất để bảo đảm cả thế giới chú ý
đến điều kiện sống an toàn cho gia đình mình. Kinh nghiệm giám đốc công an Vương
Lập Quân có thể đưa Trần Quang Thành đến quyết định đó. Nước Mỹ trở thành một
chương trình bảo hiểm. Hai người Trung Hoa đã nhờ chính phủ Mỹ đóng vai bảo đảm
cho họ được đối xử một cách công bằng.
Bắc Kinh Nhật Báo (Beijing Daily)
tố cáo ông đại sứ Mỹ là người “ngồi uống cà phê và gây rối ren” cho nước Tàu. Họ
tố ông đại sứ Mỹ đã sử dụng Trần Quang Thành như một quân cờ để “bôi đen” bộ mặt
Trung Quốc! Bộ mặt đó tự nó đã đen rồi, ai còn bôi cho đen hơn được nữa? Ông Ðại
Sứ Gary Locke vốn là người Mỹ gốc Hoa, tổ ba đời đã chạy từ Quảng Ðông sang Ðài
Loan rồi mới sang Mỹ. Cho đến lên năm tuổi, khi đi học ông ta mới bắt đầu nói
tiếng Anh. Ðại Sứ Locke đã thân hành đưa Trần Quang Thành đến bệnh viện, vì mấy
chỗ gẫy xương trên đường trốn chạy khỏi làng mình. Ông ta tưởng là đã làm xong
hai nhiệm vụ: Giữ cho hai nước tiếp tục giao hảo; và tỏ ra chính quyền Mỹ vẫn
quan tâm đến quyền làm người, quyền của một người Trung Hoa trong nước
họ.
Nhưng câu chuyện chưa chấm dứt. Locke chắc phải biết hành động của
ông cũng đầy rủi ro. Ai có thể bảo đảm chính quyền Sơn Ðông tôn trọng các cam
kết với người Mỹ của Hồ Cẩm Ðào và Ôn Gia Bảo? Vụ Tiên Lãng ở Việt Nam cho thấy
quyền hành của các lãnh chúa địa phương lớn như thế nào. Nếu Bạc Lai Hy còn tại
chức, liệu Vương Lập Quân có được yên thân hay không? Trong mấy tháng tới, nếu
Luật Sư Trần Quang Thành, hay vợ ông gặp tai nạn, thì Locke sẽ chịu trách nhiệm,
đã bị lừa vì “nhẹ dạ cả tin”. Chính quyền Obama cũng chịu trách nhiệm; một điều
rất bất lợi trong một năm bầu cử. Cho nên, khi Trần Quang Thành thấy bà vợ bị đe
dọa, ông đổi ý, xin qua Mỹ tị nạn, thì được chấp nhận ngay. Trần Quang Thành sẽ
được đi cùng vợ và hai con, được cấp học bổng tại một đại học, Bộ Ngoại Giao Mỹ
có thể lo việc này. Nhưng nếu việc làm giấy tờ xuất ngoại bị Bắc Kinh trì hoãn,
kéo dài, rồi vợ con của Trần Quang Thành bị tai nạn nào đó, thì chính phủ Mỹ vẫn
mang tiếng đã đặt các quyền lợi kinh tế của nước Mỹ lên trên mối quan tâm về
nhân quyền. Hôm qua, ứng cử viên tổng thống Cộng Hòa Mitt Romney đã bắt đầu tấn
công, coi việc đưa ông Trần Quang Thành ra bệnh viện là một thất bại ngoại giao
của chính quyền Barack Obama.
Bắc Kinh cũng điên đầu vì biến cố Trần
Quang Thành. Tin tức về vụ này được truyền bá rộng và bàn tán sôi nổi trong 250
triệu mạng Internet, bao thanh niên bầy viết với lòng ngưỡng mộ. Khi đội công an
kiểm duyệt mạng cấm không cho thông tin nào với tên Trần Quang Thành được chuyển
đi, thì các công dân mạng đã đổi chiến thuật, chỉ gọi là Ông Mù, hay Luật Sư Mù.
Công an lại cấm mấy chữ này, công dân mạng lại thay bằng tên A Băng, tức Phạm
Băng Băng một ca sĩ khiếm thị nổi tiếng. Công an cấm luôn cái tên ca sĩ, các
công dân bèn dùng tên tắt C-Guang-C. Cứ như thế, cuộc chạy đuổi giữa công an và
giới trẻ trên mạng kéo dài cả cuối tuần trước, cho đến khi Trần Quang Thành được
đưa tới nhà thương. Nhưng công an mạng còn cấm tất cả những trao đổi trên mạng
có nói đến tên sứ quán Mỹ, hoặc tên người bạn đã giúp Trần Quang Thành trốn từ
làng đi, cấm cả việc gọi tên làng của anh, đến cả mã số chuyến bay UA898 cũng bị
cấm, vì đó là chuyến bay của hãng United từng chở nhiều người Trung Quốc đi tị
nạn chính trị qua Mỹ! Chỉ một cá nhân Trần Quang Thành đã gây ra bao nhiêu xáo
động trên mạng làm cho, không những các công an kiểm duyệt, mà cả chính quyền
Trung Quốc phát mệt!
Chính phủ Trung Quốc không để cho vụ Trần Quang
Thành ngăn cản việc hợp tác với Mỹ. Hôm qua ông Timothy Geithner, bộ trưởng tài
chánh Mỹ cho biết Bắc Kinh đã chịu nhượng bộ trên vấn đề tỷ giá đồng tiền của
họ, một cải tổ mà chính quyền Mỹ vẫn yêu cầu từ hàng chục năm qua. Trung Quốc
cũng đồng ý cho phép các công ty Mỹ hùn phần vốn lớn hơn trong các công ty mua
bán chứng khoán. Các công ty hợp doanh này cũng được tham dự trong các thị
trường lai phiếu (futures), tức là các hợp đồng mua trước các chứng khoán tài
chánh, cũng như các nông phẩm, kim loại, vân vân. Nhượng bộ này là một khúc
quanh quan trọng, vì thị trường lai phiếu xưa nay Bắc Kinh vẫn dành riêng cho
các công ty tài chánh, phần lớn là quốc doanh, vì tính chất đầu cơ có thể gây ra
nhiều rủi ro.
Hai biến cố Vương Lập Quân và Trần Quang Thành đặt một câu
hỏi cho đảng Cộng Sản Trung Hoa: Họ cai trị hơn một tỷ người dân như thế nào mà,
một người thuộc thành phần thống trị, người kia tiêu biểu cho dân bị trị, cả hai
phải chạy vào những cơ sở ngoại giao nước ngoài xin giúp bảo vệ sinh mạng và
quyền sống tự do của họ? Ai đã bôi đen bộ mặt của nước Trung Hoa nếu không phải
là chính chế độ độc tài đảng trị kéo dài hơn nửa thế kỷ?
Ðảng Cộng Sản
Trung Quốc lo ngại là tấm gương Trần Quang Thành sẽ thành một ngòi nổ, khích lệ
những người dân khác đứng lên đòi tự do; không khác gì biến cố Ðoàn Văn Vươn ở
Việt Nam. Bao nhiêu năm qua, những người dân nghèo cô thế, những thanh niên thất
nghiệp, các người tàn tật, vân vân, đã bị gạt ra bên lề xã hội, đứng ngoài cuộc
chạy đua làm giàu của các cán bộ và các nhà tư bản đỏ. Một người dám đứng dậy,
có thể ngàn vạn người khác vùng lên. Nhất là trong năm nay đảng Cộng Sản sẽ thay
đổi lãnh đạo; kinh tế bắt đầu phải giảm tốc độ; trong khi nông dân đang phấn
khởi vì thành công trong cuộc đấu tranh chống cường quyền ở làng Ô
Khảm.
Ðảng Cộng Sản Trung Quốc đang lâm vào thế bí. Muốn trấn an dân thì
phải cởi trói cho họ, phải thi hành luật pháp công minh. Nhưng cho dân được tự
do hơn thì quyền hành của các cán bộ, đảng viên phải bị giới hạn. Ðảng Cộng Sản
không thể nào vừa bảo vệ quyền lợi băng đảng, vừa muốn dân chịu ngoan ngoãn
khuất phục mãi. Những vết nứt rạn đã hiện ra rõ ràng qua hai vụ Vương Lập Quân
và Trần Quang Thành. Guồng máy độc quyền chính trị và độc quyền kinh tế của đảng
Cộng Sản đang lung lay.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét