Giấc mơ Trung Hoa của ông Tập Cận Bình

Martin Patience

Phóng viên BBC ở Bắc Kinh

Trung Quốc và Hoa Kỳ là hai kỳ phùng địch thủ - mặc dù vậy, khi nói về sự lôi cuốn tạo nguồn cảm hứng, Trung Quốc vẫn chưa có gì có thể so sánh với Giấc mơ Mỹ.

Trong những tháng gần đây, truyền thông chính phủ Trung Quốc đã tiến hành một loạt đợt tuyên truyền tán dương khẩu hiệu của Chủ tịch Tập Cận Bình.Tuy nhiên điều đó có thể thay đổi, khi mà Bắc Kinh đang ra sức quảng bá cho khẩu hiệu mới của Tập Cận Bình: "Giấc mơ Trung Hoa" hay 'Trung Quốc Mộng" trong Hán tự và được dịch sang tiếng Anh thành 'Chinese dream'.

Khẩu hiệu này không khi nào vắng mặt trên báo chí.

Các 'bức tường mơ ước' được dựng lên ở một số trường, đại học, và sinh viên được khuyến khích viết lên ước mơ của mình.

Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc - cơ quan nghiên cứu hàng đầu ở nước này, cũng đã đề xuất việc nghiên cứu giấc mơ Trung Quốc.

Khẩu hiệu này cũng đã khơi nguồn cảm hứng cho một bài hát có vị trí cao trên bảng xếp hạng.

Trong thế giới bí ẩn của chính trị Trung Quốc, những câu khẩu hiệu đóng vai trò quan trọng. Chúng là những từ ngữ thể hiện cách nhìn của một nhà lãnh đạo về tương lai đất nước.

Khi chúng ta so sánh 'Trung Quốc Mộng' của ông Tập với các khẩu hiệu của những người tiền nhiệm như thuyết 'Ba Đại diện', rõ ràng là khẩu hiệu của ông này nghe lôi cuốn hơn.

Trẻ hóa

Tuy nhiên, Trung Quốc Mộng thực sự có nghĩa là gì? Ông Tập đã nhắc đến điều này lần đầu tiên hồi tháng 11 năm 2012, khi ông được đề cử vào vị trí cao nhất trong Đảng Cộng sản.

Trận chiến tuyên truyền bắt đầu chính thức từ khi ông trở thành Chủ tịch nước vào năm 2013. Ông Tập đã sử dụng thuật ngữ này nhiều lần trong bài diễn văn trước toàn quốc với tư cách nguyên thủ quốc gia vào ngày 17 tháng Ba.

"Giấc mơ của Chủ tịch Tập Cận Bình là một quốc gia mạnh mẽ hơn với quân đội hùng mạnh."

Lưu Minh Phúc, cựu đại tá quân đội Trung Quốc

"Chúng ta cần phải kiên trì nỗ lực, tiến tới phía trước với tinh thần bất khuất, tiếp tục thúc đẩy chủ nghĩa xã hội mang màu sắc Trung Quốc và phấn đấu đạt được ước mơ hồi sinh dân tộc Trung Quốc."

"Để thực hiện được giấc mơ Trung Hoa, chúng ta phải cổ súy tinh thần Trung Quốc, vốn lấy sự kết hợp tinh thần dân tộc với lòng yêu nước; tinh thần của thời đại với cải cách và sự sáng tạo làm gốc" ông nói.

Tuy nhiên ông không nói rõ cụ thể làm sao để đạt được giấc mơ này.

Lưu Minh Phúc, một cựu đại tá quân đội Trung Quốc, tin rằng ông biết làm sao để thực hiện ý tưởng của ông Tập tốt hơn cả.

Ông Lưu đã cho ra một cuốn sách với tên gọi: "Trung Quốc Mộng: Tư duy đại cường quốc và vị thế chiến lược trong thời đại hậu Mỹ" hồi năm 2010.

Kể từ khi ông Tập bắt đầu dùng khẩu hiệu này, sách của ông Lưu bắt đầu bán đắt như tôm tươi. Ông không cho biết cụ thể đã bán được bao nhiêu sách, nhưng chỉ cần nhìn nụ cười trên khuôn mặt ông này cũng biết sách đang bán khá tốt.

Tác giả cuốn sách tin rằng vị lãnh đạo mới của Trung Quốc chia sẻ giấc mơ của ông - biến Trung Quốc thành cường quốc đứng đầu thế giới.

"Kể từ thế kỷ 19, Trung Quốc đã bắt đầu tụt lùi trên trường quốc tế," ông Lưu nói.

"Giấc mơ của Chủ tịch Tập Cận Bình là về một quốc gia mạnh mẽ hơn với quân đội hùng mạnh."

Và thật khó để mà bỏ mặc ý nghĩa tượng trưng của nơi mà ông Tập chọn để nói lên khẩu hiệu này lần đầu tiên.

Ông dùng buổi triễn lãm "Đường tới phục hưng" ở Bảo tàng Quốc gia Trung Quốc để nhắn gửi thông điệp của mình tới các lãnh đạo cao cấp.

Buổi triễn lãm là nơi trưng bày về nỗi đau của người Trung Quốc trong thời kỳ bị cai trị bởi các cường quốc phương Tây vào thế kỷ 19 và 20 cũng như tiến trình phục hồi của nước này dưới sự dẫn dắt của Đảng Cộng sản.

Năm ngoái, Trung Quốc đã cho ra đời hàng không mẫu hạm đầu tiên - biểu tượng cho nguyện vọng vươn lên của nước này. Tuy nhiên sự phát triển quân sự của Trung Quốc cũng đang khiến các nước láng giềng lo ngại.

Trung Quốc hiện đang dính líu đến nhiều vụ tranh chấp chủ quyền lãnh hải trong khu vực.

Thu hút số đông

Ông Tập không nêu rõ cụ thể làm sao để đạt được giấc mơ mà ông đề ra cho Trung Quốc

Có lẽ sự lôi cuốn của Trung Quốc Mộng là ở chỗ nó được định nghĩa quá mơ hồ, và vì thế có thể đại diện cho bất cứ cái gì.

Điều này có vẻ như có thể thấy được trong một chuyến thăm trường cũ của ông Tập, Đại học Thanh Hoa danh giá.

"Đối với sinh viên, Trung Quốc Mộng có lẽ là học hành chăm chỉ," một sinh viên ngành khoa học tại đây nói.

"Tuy nhiên tôi nghĩ là bản chất giấc mơ là giống nhau: Mỗi người Trung Quốc phải làm một điều gì đó cho đất nước mình. Tôi muốn là một giáo sư trong tương lai. Tôi muốn cống hiến cho ngành giáo dục."

Những người khác thì tỏ vẻ kém lạc quan hơn về Trung Quốc Mộng. Họ xem đây là chiến dịch tuyên truyền của Đảng Cộng sản nhằm chiếm được cảm tình của công chúng. Rõ ràng điều này diễn ra trong lúc khó khăn ngày càng chồng chất đối với tầng lớp lãnh đạo.

Nền kinh tế đang đình trệ và ngày càng có nhiều sinh viên tốt nghiệp đại học không kiếm được việc làm. Hiện cũng ngày càng có nhiều phẫn uất trước vấn đề tham nhũng và ô nhiễm môi trường.

Mặc dù Trung Quốc Mộng không được định nghĩa rõ ràng, những người nắm quyền lực biết rõ những gì mà nó loại trừ, không bao gồm.

Vào đầu năm nay, những cuộc biểu tình hiếm hoi đã xảy ra tại một trong những tờ báo có tầm ảnh hưởng lớn nhất Trung Quốc sau khi chính quyền kiểm duyệt bài viết trên trang nhất của tờ báo về Trung Quốc Mộng, trong đó có đoạn kêu gọi thực thi quy tắc pháp luật.

Một trong những cây bút và blogger nổi tiếng nhất của Trung Quốc, ông Lý Thành Bành nói vấn đề của Trung Quốc Mộng, đó là nó không đề cập đến những vấn đề chính đang tồn tại.

"Chúng tôi không thể để cập đến những giá trị phổ thông hay hệ thống tư pháp độc lập," ông nói. "Chúng tôi không thể nói về hệ thống dân chủ đa đảng. Những gì chúng tôi cần không phải là một giấc mơ thần kỳ, mà là những chính trị gia tài giỏi."

Điều này cho chúng ta thấy thách thức mà Đảng Cộng sản đang phải đối mặt. Sử dụng chủ nghĩa dân tộc, tất nhiên là một công cụ hữu hiệu nhất nhằm mang lại sự thống nhất trong toàn dân.

Tuy nhiên Trung Quốc Mộng hoàn toàn có thể là dấu hiệu cho thấy ông Tập lo rằng thời kỳ khó khăn đang chờ đợi phía trước.