Hàng không mẫu hạm do Trung Quốc mua lại từ Ukraina (Reuters)
Trọng Nghĩa
Sự kiện Trung Quốc hạ thủy chiếc tàu sân bay đầu tiên tháng 8 vừa qua đã làm dấy lên nhiều quan ngại tại Châu Á. Nhưng theo nhật báo Úc The Australian số ra hôm nay, 6/9/2011, các nước trong vùng không nên quá lo âu. Lý do là vì con tàu khổng lồ của Trung Quốc còn quá nhiều điểm yếu nên rất dễ triệt hạ.
Theo hai nhà nghiên cứu Shashank Joshi – Viện nghiên cứu Royal United Services Institute tại Luân Đôn – và Ashley Townshend – Viện Chính sách Quốc tế Lowy tại Sydney – dù đã được hết sức nâng cấp, nhưng chiếc hàng không mẫu hạm Varyag từ thời Liên Xô mà Trung Quốc mua lại, vẫn chỉ thuộc loại tàu sân bay ‘hạ đẳng’ so với chuẩn mực của thế kỷ 21.
So sánh với một chiếc tàu sân bay Mỹ lớp Nimitz chẳng hạn, chiếc tàu Trung Quốc không thấm vào đâu : trong lúc tàu Mỹ chở được 90 chiếc phi cơ, có thể hoạt động trên biển liên tục 20 năm trước khi về bến rà soát lại động cơ chạy bằng năng lượng hạt nhân, thì ngược lại, chiếc Varyag chở được tối đa 60 phi cơ, và chỉ ra khơi được vỏn vẹn 45 ngày.
Nguyên lý tồn tại của hàng không mẫu hạm là làm bệ phóng để phát huy uy lực của các chiến đấu cơ. Thế nhưng, trái với các tàu Mỹ, chiếc Varyag vẫn sử dụng kỹ thuật cổ điển là cho máy bay chiến đấu cất cánh từ một dàn phóng trên boong. Để có thể cất cánh được, máy bay phải nhẹ, do đó loại chiến đấu cơ duy nhất của Trung Quốc dùng được trên hàng không mẫu hạm là loại J-15 sẽ phải mang ít vũ khí và nhiên liệu hơn. Hệ quả là hỏa lực cũng như tầm hoạt động bị giảm bớt.
Hơn nữa, chiếc Varyag không có khả năng chứa các loại phi cơ tiếp liệu thường rất nặng. Phạm vi hoạt động của các chiến đấu cơ J-15 lại càng bị bó hẹp hơn khi không có loại phi cơ tếp tế nhiên liệu hỗ trợ.
Tương tự như vậy, các loại máy bay trinh sát cũng rất nặng, cũng không thể đặt cơ sở trên chiếc Varyag. Điều này khiến cho tàu sân bay Trung Quốc không có được hệ thống cảnh báo trước, dễ dàng bị không quân đối phương từ xa lao đến tấn công.
Hải quân Trung Quốc cũng chưa làm chủ được kỹ thuật chống tàu ngầm. Điều đó có nghĩa là tiềm thủy đỉnh tấn công của Mỹ vẫn có thể tự do tung hoàng tại vùng lãnh hải của Trung Quốc mà không bị hề hấn gì. Còn ở bên kia eo biển, Đài Loan cũng đang đe dọa các chiếc tàu lớn của Trung Quốc bằng cách triển khai hệ thống tên lửa đạn đạo chống hạm, có thể đánh vào các chiếc tàu sân bay đang di chuyển.
Trong khi hải quân Mỹ đã bắt đầu đưa tàu sân bay vào hoạt động kể từ giữa những năm 1930, Trung Quốc hiện vẫn chưa lồng được các loại vũ khí và thiết bi mới mà phần lớn chưa được thử nghiệm trên chiếc Varyag vào một quy trình tác chiến để cho thủy thủ đoàn sử dụng thành thạo. Tàu sân bay Trung Quốc còn thiếu mạng lưới hậu cần để có thể tuần tra xa bờ, chứ chưa nói đến việc chiến đấu. Thực tế này cho thấy là tham vọng thành lập được đội tàu có khả năng can thiệp hữu hiệu ngoài biển khơi của Bắc Kinh còn là một giấc mơ xa vời.
Câu hỏi đặt ra là tàu sân bay Varyag của Trung Quốc có thể thực hiện mục tiêu chiến đấu nào ? Theo hai chuyên gia tác giả bài viết trên tờ The Australian, có hai giả thuyết.
Một là chiếc hàng không mẫu hạm này có thể hữu ích trong một cuộc xung đột với Đài Loan vì sẽ cho phép Trung Quốc tung lực lượng không quân và hải quân tấn công từ nhiều hướng, chứ không nhất thiết phải giới hạn ở vùng eo biển. Thế nhưng Trung Quốc hiện đã có hơn 1.300 tên lửa hướng về Đài Loan (có nguồn tin nói đến 1.600, do đó tàu sân bay Varyag sẽ không mang lại thêm một ích lợi nào. Ngoài ra, trong trường hợp nổ ra chiến tranh ở vùng eo biển Đài Loan, gần như chắc chắn là Hoa Kỳ sẽ nhập cuộc, và như vậy tàu sân bay ‘’thứ phẩm’’ của Trung Quốc sẽ nhanh chóng bị qua mặt.
Kịch bản khác từng được phái diều hâu tại Bắc Kinh nêu bật là dùng chiếc hàng không mẫu hạm mới toanh này để đe dọa các đối thủ đang tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông với Trung Quốc. Theo hai chuyên gia Joshi và Townshend, dùng tàu hải giám để hù dọa các tàu thương mại dân sự là một chuyện, nhưng viện đến tàu sân bay là một hành vị leo thang quá trớn. Động thái đó sẽ đẩy khối ASEAN xích lại gần Washington hơn nữa, vì thế có lẽ Bắc Kinh sẽ không sử dụng chiếc Varyag một cách mạnh bạo như vậy.
Theo báo The Australian, ngay cả khi Trung Quốc điều chiếc tàu sân bay của họ xuống vùng Biển Đông, chiếc tàu này sẽ dễ dàng làm mồi cho các loại vũ khí của đối phương đặt trên đất liền hay di chuyển ngoài biển. Việt Nam đã đặt mua sáu chiếc tàu ngầm hạng Kilo và 12 chiến đấu cơ Sukhoi ; Malaysia cũng trang bị hai tiềm thủy đỉnh lớp Scorpene; Indonesia dự trù mua hai tàu ngầm trong năm nay và Philippines cũng tìm cách trang bị cho mình một chiếc.
Cùng với các loại tên lửa chống hạm mà các nước này đã có, các chiếc tàu ngầm được mệnh danh là phương tiện diệt hàng không mẫu hạm này, sẽ là ác mộng đối với Bắc Kinh, đó là chưa kể đến uy lực đang được tăng cường của hải quân Ấn Độ và Nhật Bản.
Câu hỏi đặt ra là Trung Quốc dư biết những yếu kém của họ, thế nhưng tại sao họ lại nhất quyết phải nhanh chóng cho hạ thủy chiếc tàu sân bay đầu tiên của mình ?
Đối với Joshi và Townshend, ngoài nhu cầu cần phải có bước khởi đầu để rút tỉa kinh nghiệm và huấn luyện đội ngũ, ý nghĩa thực sự của chiếc Varyag nằm trong mong muốn phô trương thanh thế của Bắc Kinh.
Ở trong nước, dư luận ngày càng cho rằng Trung Quốc đã trở thành cường quốc, và một cường quốc cần phải có một lực lượng hải quân hùng mạnh, và hải quân hùng mạnh phải có hàng không mẫu hạm. Trung Quốc là thành viên thường trực duy nhất của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc không có tàu sân bay, một thực tế bị hàng triệu người Trung Quốc cho là nhục nhã.
Chính vì cho là sự kiện chiếc Varyag được hạ thủy mang ý nghĩa phô diễn là chính, cho nên hai chuyên gia trên báo Úc cho rằng lẽ ra các láng giềng của Trung Quốc không nên có phản ứng quá nóng nảy. Vài hôm sau khi hàng không mẫu hạm bắt đầu chuyến chạy thử, Đài Loan liền giới thiệu loại tên lửa chống hạm đời mới nhất của họ. Tấm pa nô quảng cáo cho thấy cảnh một chiếc tàu sân bay bị tên lửa tàn phá.
Về phía Mỹ cũng thế, 4 ngày sau khi Trung Quốc cho hạ thủy chiếc Varyag, siêu hàng không mẫu hạm USS George Washington của Hoa Kỳ đã neo lại ngoài khơi Thành phố Hô Chí Minh để đón tiếp báo giới và viên chức chính phủ và quân đội Việt Nam lên thăm.
Đối với Joshi và Townshend, phản ứng quá trớn trước một sự kiện không đáng chỉ có tác dụng tăng cường thanh thế cho các thành phần hiếu chiến trong đảng Đảng Cộng sản và Quân đội Trung Quốc, kích động thêm tinh thần dân tộc chủ nghĩa trong dư luận Trung Quốc. Vào lúc chiếc tàu sân bay đầu tiên của Trung Quốc hạ thủy, thách thức lớn nhất đối với châu Á là phải làm sao để cho các láng giềng của Trung Quốc phản ứng một cách tỉnh táo, không coi thường mối đe dọa, nhưng cũng không quá hoảng hốt.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét