John Nery - Trung Quốc từng chẳng biết quần đảo Trường Sa ở đâu

Năm 1933, người Pháp phô trương sức mạnh thuộc địa của họ và sáp nhập 9 đảo thuộc quần đảo Trường Sa. Khi tin tức lan đi, nước Trung Hoa Dân quốc còn non trẻ và bất ổn phải đối mặt với một vấn đề cơ bản: Họ không biết quần đảo Trường Sa ở đâu.

Một năm trước đó, người Pháp đã đưa ra yêu sách đối với quần đảo Hoàng Sa như là một phần của thuộc địa của họ ở Việt Nam. Yêu sách thứ hai của Pháp đối với một phần của quần đảo Trường Sa làm Trung Quốc rối bời. Như học giả Francois- Xavier Bonnet của IRASEC, Viện Nghiên cứu Đông Nam Á đương đại, lưu ý:

"Hai yêu sách chủ quyền của chính phủ Pháp... không những làm công chúng và các phương tiện truyền thông Trung Quốc mà cả các cơ quan chính thức như quân đội và các chính trị gia ở tỉnh Quảng Đông và Bắc Kinh đều rối trí. Thật ra, người Trung Quốc tin rằng quần đảo Trường Sa và quần đảo Hoàng Sa hoặc Tây Sa là cùng đúng một nhóm, nhưng người Pháp chỉ vừa đổi tên như một thủ thuật để làm chính phủ Trung Quốc nhầm lẫn. Để xác định vị trí của quần đảo Trường Sa, ông Kwong, Lãnh sự Trung Quốc tại Manila, đã tới Cơ quan Khảo sát biển và trắc địa Mĩ ngày 26/07/1933 và ngạc nhiên phát hiện ra rằng quần đảo Trường Sa và quần đảo Hoàng Sa là khác nhau và cách xa nhau."

Tôi được Bill Hayton, phóng viên của chỉ cho bài viết được nhiều người đọc của Bonnet, "Địa chính trị của bãi cạn Scarborough" (một cái gì đó ở thứ bậc có 100 000 lượt tải về với phiên bản PDF kể từ khi nó được đăng lần đầu hồi tháng 11 năm 2012). Tôi thấy rằng bài giảng dựa trên bản đồ của ông về nguồn gốc của các yêu sách đối với biển Đông của Trung Quốc hôm thứ Sáu tuần trước tại Đại học Philippines là rất kích thích tư duy. Khi tôi hỏi Hayton khai triển thêm quan điểm của ông rằng vào năm 1933 chính phủ Trung Quốc thậm chí còn không biết quần đảo Trường Sa ở đâu, ông giới thiệu tôi tới Bonnet cũng ngồi trong số người tham dự (ngay bên cạnh Chuyên viên cao cấp Tư pháp Antonio Carpio).

Bonnet và Hayton đã cho tôi một số bản sách và các đường dẫn (link) đến tài liệu chủ chốt (quyển "Biển Đông: khu vực nguy hiểm" của Hayton mà Đại học Yale sẽ xuất bản vào cuối năm nay; tên sách là một cách chơi chữ bằng tên khác của quần đảo Trường Sa.) Chắc chắc, họ làm cho việc đọc hấp dẫn, phần lớn thông tin đều có sẵn trực tuyến. Thậm chí điều trớ trêu thú vị về việc một lãnh sự Trung Quốc tham khảo ý kiến văn phòng của chính quyền thuộc địa Hoa Kì ở Manila để xác định vị trí của quần đảo Trường Sa đã được bàn tán trong giới học thuật và trên mạng Internet ít nhất một thập kỉ.

Năm 2004, Bonnet viết bài "The Spratlys: A Past Revisited (Trường Sa: Một quá khứ xem xét lại)" cho World Bulletin, một ấn phẩm của Viện nghiên cứu pháp lí quốc tế của UP. Bài này có một phần về "sự nhầm lẫn Trung Quốc" về vị trí của 9 hòn đảo bị sáp nhập trong quần đảo Trường Sa.

Tuy nhiên, giai đoạn cụ thể này trong lịch sử vẫn còn ít được biết đến. Một số đoạn từ bài viết năm 2012 của Bonnet có lẽ đáng được nêu lại ở đây.

Thứ nhất, chú thích sau đây. "Ngày 01/08/1933 Lãnh sự gửi báo cáo cho Bộ Ngoại giao Trung Quốc, cho biết: "Các đảo [trong quần đảo Trường Sa mà người Pháp sáp nhập] được gọi chung là Tizard Bank và nằm cách Hải Nam 530 dặm, cách Hoàng Sa 350 dặm và cách Palawan 200 dậm... Các báo cáo cho rằng 9 hòn đảo này là một phần của quần đảo Tây Sa [Hoàng Sa] là không chính xác."
Thứ hai, trích dẫn sau đây từ một lá thư của Wang Gong Da, Giám đốc Peiping News (Tin tức Bắc Bình), gửi bí thư ngoại giao (foreign affairs secretary): "Đừng gây ra một sai lầm ngoại giao; các đảo này thuộc quần đảo Tây Sa. Đảo Tri Tôn [thuộc Tây Sa] là phần cực nam của lãnh thổ của chúng ta [điều này được viết trước khi Trung Quốc có nỗi ám ảnh vô lí với bãi ngầm James]. Phía nam đảo Tri Tôn, không có dính dáng tới lãnh thổ Trung Quốc. Những kẻ được gọi là các chuyên gia, các nhà địa lí, đại diện Hải quân, vv … của chúng ta là điều hổ thẹn cho đất nước."

Và thứ ba, đoạn sau trích từ một báo cáo bí mật của Hội đồng quân sự, ghi ngày 01/09/1933:"Tóm lại, chúng ta chỉ có một mẫu chứng cứ, các ngư dân của chúng ta từ đảo Hải Nam [có mặt trong một số chỗ thuộc quần đảo Trường Sa], và chúng ta chưa bao giờ làm bất cứ điều gì trên các đảo này. Chúng ta cần phải hạ nhiệt trận đấu với người Pháp, nhưng cứ để cho ngư dân của chúng ta tiếp tục hoạt động để bảo vệ quyền đánh cá của chúng ta. Hải quân của chúng ta yếu và 9 đảo này không có ích cho chúng ta bây giờ... "

Tôi đã cố gắng tìm kiếm thêm thông tin về vụ sáp nhập năm 1933 và phản ứng của Trung Quốc. Có một bài báo (trong tất cả mọi chỗ) trên tờ Salt Lake Tribune, làm nổi bật những gì chắc chắn là thực tế địa chính trị của những năm 1930. Được ghi là từ Manila, báo cáo bắt đầu: "Cuộc chiếm đóng bằng tàu thuyền do Pháp phái tới 9 đảo cách Philippines 200 dặm về phía tây [báo cáo nêu đúng về sự kiện này] trong biển Đông là tín hiệu của một cuộc chạy đua giữa hai toà lãnh sự Nhật Bản và Trung Quốc ở đây để có được thông tin xác thực về nhóm đảo này."

Có một bản ghi nhớ nội bộ của Bộ Ngoại giao Mĩ, trong đó lưu ý rằng "Một báo cáo chính thức đề ngày 28/07/1933 từ Manila nêu rằng lãnh sự Trung Quốc Kwong được chính phủ ông chỉ thị điều tra việc người Pháp chiếm đóng quần đảo này và báo cáo lại vì chính phủ Trung Quốc có ý định phản đối sự chiếm đóng của Pháp. Lãnh sự Trung Quốc đã gửi một báo cáo sơ bộ."

Và K. L. Kwong là ai? Chúng tôi biết, theo sách Who’s Who in China 1934 (Ai là ai ở Trung Quốc) thì ông ta là một nhà ngoại giao chuyên nghiệp, từng đại diện Trung Quốc tại Hội Quốc Liên ở Geneva, và đã giữ chức Tổng lãnh sự Trung Quốc tại Philippines từ tháng 11 năm 1930 đến ngày 19 /06/1934; nhiệm sở tiếp theo của ông là San Francisco.

John Nery
Phan Văn Song chuyển ngữ
Theo Dân Luận 

---

Nguồn: China didn’t know where the Spratlys were - John Nery, Philippine Daily Inquirer

By John Nery
Philippine Daily Inquirer

In 1933, the French flexed their colonial muscles and annexed nine of the Spratly Islands. When the news spread, the fledgling and troubled Chinese republic faced a basic problem: It didn’t know where the Spratlys were.

A year earlier, the French had staked their claim to the Paracel Islands as part of their colony in Vietnam. The second French claim to part of the Spratlys befuddled the Chinese. As the scholar Francois-Xavier Bonnet of Irasec, the Research Institute on Contemporary Southeast Asia, noted:

“These two claims of the French government confused the minds … not only of the Chinese public and the media, but also the official authorities like the military and the politicians in Guangdong Province and Beijing. In fact, the Chinese believed that the Spratly Islands and Paracel Islands or Xisha were exactly the same group, but that the French had just changed the name as a trick to confuse the Chinese government. To ascertain the position of the Spratly Islands, the Chinese Consul in Manila, Mr. Kwong, went, on July 26, 1933, to the US Coast and Geodetic Survey and discovered, with surprise, that the Spratly Islands and the Paracel Islands were different and far apart.”

I was led to Bonnet’s much-read discussion paper, “Geopolitics of Scarborough Shoal” (something on the order of 100,000 downloads of the PDF version, I understand, since it was first posted in November 2012), by BBC journalist Bill Hayton. I found his map-based lecture on the origins of China’s South China Sea claims last Friday at the University of the Philippines thought-provoking. When I asked Hayton to expand on his point, that in 1933 the Chinese government did not even know where the Spratlys were, he referred me to Bonnet, who happened to be sitting in the audience (right beside Senior Associate Justice Antonio Carpio).

Bonnet and Hayton have since provided me copies of and links to the essential literature. (Hayton’s “South China Sea: Dangerous Ground” is due from Yale University Press later this year; the title is a play on another name for the Spratlys.) They make for fascinating reading; to be sure, much of the information has been readily available online. Even the delicious irony of a Chinese consul consulting the offices of the US colonial administration in Manila to determine the location of the Spratlys has been knocking about in academic circles and on the Internet for at least a decade.

In 2004, Bonnet wrote “The Spratlys: A Past Revisited” for World Bulletin, a publication of the UP’s Institute of International Legal Studies. His paper already includes a section on “the Chinese confusion” about the location of the nine annexed islands in the Spratlys.

Still, this particular moment in history remains under-known. Some passages from Bonnet’s 2012 paper are perhaps worth repeating.

First, the following footnote. “The Consul submitted, on August 1, 1933, his report to the Chinese Foreign Affairs Department, which said: ‘The islands [in the Spratlys which the French annexed] are collectively known as Tizard Bank and are situated at 530 miles from Hainan, 350 miles from the Paracels and 200 miles from Palawan … The reports mentioning that the 9 islands were part of Xisha [the Paracels] are incorrect’.”

Second, this quote from a letter written by Wang Gong Da, director of the Peiping News, to the foreign affairs secretary: “Don’t make a diplomatic blunder; these islands are not part of Xisha. Triton Island [in Xisha] is the southernmost part of our territory [this was written before China’s absurd obsession with James Shoal]. South of Triton Island, there is no connection with the Chinese territory. Our so-called experts, geographers, Navy representatives, etc. are a shame to our country.”

And third, this passage from a secret report of the Military Council, dated Sept. 1, 1933: “In conclusion, we have only one piece of evidence, our fishermen from Hainan [who are present in parts of the Spratlys], and we have never done anything on these islands. We need to cool down the game with the French, but let our fishermen continue their activities to protect our fishing rights. Our Navy is weak and these nine islands are not useful for us now…”

I’ve tried to look for additional information about the 1933 annexation and the Chinese reaction. There is a news story in (of all places) the Salt Lake Tribune, highlighting what was surely the geopolitical reality of the early 1930s. Datelined Manila, the report began: “The occupation by French dispatch boats of nine islets 200 miles west of the Philippines [the report got this fact right] in the South China Sea was the signal for a race between the Japanese and Chinese consulates here to obtain authentic information about the group.”

There is an internal memorandum of the US Department of State, which noted that “A press dispatch dated July 28, 1933 from Manila stated that Chinese Consul Kwong was instructed by his government to investigate the occupation of the islands by the French and report as the Chinese government intended to oppose French occupation. The Chinese Consul had already sent a preliminary report.”

And who was K. L. Kwong? We learn from a copy of Who’s Who in China (1934) that he was a career diplomat, who once represented China at the League of Nations in Geneva, and who served as Chinese consul-general in the Philippines from November 1930 to June 19, 1934; his next assignment was San Francisco.