Ý kiến: Chợ cóc và an toàn thực phẩm

Nguyễn Quảng

Gửi cho BBC từ Milton Keynes, Anh Quốc

Việt Nam có nhiều chợ cóc và chợ tạm

Ở Việt nam, ai cũng phàn nàn về thực phẩm độc hại.

Thịt thì bị xem là đầy chất tăng trọng, chất tạo nạc. Tóm lại, khi ăn bất kì cái gì, bạn đều có nguy cơ mắc ung thư, do tống vào dạ dày những chất độc hại.Trên các trang mạng đầy rẫy các tin như: rau muống được tưới dầu luyn, rau ngót được tắm thuốc sâu, quả cam, nho, xoài, cóc phủ một lớp dày chất bảo quản và thuốc thúc mau chín.

Tất cả những thứ đó, đều được bán ở chợ truyền thống hay chợ cóc, chợ đuổi họp ở lòng đường vỉa hè, đuổi họ chạy, đi một vòng lại quay lại bán.

Gần như ở phường xã nào cũng có một vài chợ cóc, họp vào giờ tan tầm, ngay dưới lòng đường, người mua phần lớn vẫn ngồi trên yên xe máy, người bán thường là người ngoại tỉnh lên, họ chở hàng lên cũng bằng xe máy với cái yên sau được thửa riêng để chở hàng cồng kềnh.

Thói quen ăn uống của dân Việt nam là ăn tươi, chỉ thích mua đồ còn tươi, ngọn rau vừa hái, con cá đang bơi, con gà đang kêu quang quác.

Những món ăn quen của người Việt ví như canh cá rô hay canh cua, lươn đồng om hay tép xào khế, rồi tiết canh ngan, đều đòi hỏi hàng tươi sống cả.

Những thứ này chỉ mua được ở chợ truyền thống hay chợ cóc.

Hình ảnh một phụ nữ có con gà hay vịt treo đang ngỏng cổ ở ghi đông xe khá quen thuộc với người Việt, nhưng hết sức lạ mắt với người phương Tây.

Họ không hiểu chị phụ nữ kia sẽ làm gì với con gà vịt đang còn sống đó.

Thực phẩm tươi sống

Ở chợ truyền thống hay chợ cóc, người mua chỉ cần chọn con cá, cân lên, trả tiền và nếu ngại làm, người bán sẽ làm giúp luôn. Họ đặt con cá lên một cái thớt bẩn, trở cán dao, đập đầu cá, đánh vẩy, móc mang, mổ moi luôn.

Hai phút sau người mua xách túi ni lông cá về nhà.

Với những con cá đã chết rồi, người bán mổ sẵn, cắt khúc, và rưới máu những con cá vừa mổ vào để trông cho tươi như ý khách hàng.

Với gà hay ngan vịt cũng vậy, họ cắt tiết, nhúng gà vào một nồi nước sôi đen sì toàn lông gà, và vặt lông mổ moi tại chỗ.

"Một số người nông dân do hám lợi nên nuôi lợn bằng chất kích thích, hay bán tống bán tháo cả đàn vịt khi bắt đầu có vài con chết bệnh. "

Gà thì lâu hơn, chờ cỡ 15 phút. Tiết canh sẽ được hãm trong túi ni lông với một loại bột trắng không rõ gốc.

Tóm lại rất tiện, tất cả con gì đang sống họ làm thịt luôn cho bạn, chỉ việc về rửa lại và nấu. Người bán kẻ mua đều vui. Tôi đã đọc tin nói người ta mổ thịt cả một con cá sấu rồi bán trên hè phố ở Hải dương.

Ở thủ đô, họ mổ cả một con ngựa, và xẻ thịt bán ngay trên hè phố, bên cạch vô số thùng rác, và khá đông người xem và mua.

Đây là cách làm không hợp vệ sinh và lây lan mầm bệnh. Không ai có thể kiểm soát hết từ cá, gà rau quả vv.

Không ai biết con gà đang kêu quang quác đó có nhiễm bệnh không? Con cá có được nuôi bằng nước thải cống thối hay không, những rau xanh mơn mởn đó được tưới bằng hóa chất gì?

Một số người nông dân do hám lợi nên nuôi lợn bằng chất kích thích, hay bán tống bán tháo cả đàn vịt khi bắt đầu có vài con chết bệnh.

Họ chỉ bán và không dám ăn thứ mình bán. Ở nhiều hộ trồng rau, họ có ruộng riêng trồng nhà ăn không phun thuốc, còn ruộng bán sẽ được phun thuốc sâu nhiều hơn để cho đẹp. Đẹp thì luôn dễ bán hơn.

Người bán lúc này thành kẻ lừa đảo, vì người mua ăn có thể nhiễm bệnh và đi viện. Ngộ độc thức ăn ở Việt nam thì hầu như ngày nào cũng có, lúc đông có thể là cả trăm công nhân của một khu công nghiệp do người bán phần ăn cho họ mua phải đồ đã thối hay ươn, do vô tình hoặc tham rẻ.

Và những thực phẩm độc hại đó, thật đáng buồn, chỉ bán được ở chợ cóc hay chợ truyền thống.

Người dân khi tan sở, chỉ cần phóng thẳng xe máy vào chợ, mua tất cả những gì mình cần và về nhà tự chế biến.

Lực lượng kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm quá mỏng và không thể kiểm soát.

Chỉ thấy bóng họ là người bán chợ cóc chạy sạch, còn chợ truyền thống thì chỉ phạt qua loa có lệ nếu thấy thực phẩm có độc, mà xét nghiệm được chính xác xong thì họ đã bán hết hàng từ lâu.

Thói quen mua bán vỉa hè ở Hà nội đã gắn bó rất lâu đời, dù những chợ truyền thống đang được xây đẹp và hợp vệ sinh giống như 1 siêu thị, nhưng rất vắng khách, chính những tiểu thương bán hàng trong chợ là những người phản đối xây chợ dữ dội nhất, họ biết, khách của họ không có thói quen đến mua ở những quầy hàng có cửa kính sáng choang.

Văn hóa siêu thị

Các nước tiên tiến luôn có xu hướng xây chợ đẹp hơn, họ có thể gọi là siêu thị hay trung tâm thương mại. Chợ của họ sạch sẽ và văn minh.

Còn siêu thị của Việt nam vẫn có thể bán đồ bẩn, do vô tình hay cố ý, nhưng bên an toàn thực phẩm dễ dàng kiểm tra bất kì lúc nào.

Nếu kiểm tra thấy rau hay thịt độc hại, họ sẽ bị phạt, khách hàng sẽ tẩy chay, và họ sẽ phải thay đổi nhà cung cấp.

Thực phẩm tại siêu thị có nguồn gốc rõ ràng và được kiểm soát chặt chẽ hơn

Từ đó những người chăn nuôi trồng trọt mới làm ăn tử tế hơn nếu muốn bán được hàng. Không sớm thì muộn họ cũng phải thay đổi nếu muốn có khách, thậm chí họ sẽ mua đất để chăn nuôi và trồng rau riêng cho siêu thị.

Thậm chí có thể có cả làng chỉ trồng rau cho một số người thu mua với công nghệ của những người này. Với xu hướng chung như thế, thực phẩm sẽ sạch dần, và quan trọng hơn là sẽ thu về một mối và có những người phải chịu trách nhiệm cho sản phẩm mà mình bán ra.

Lầy lội, hôi thối, xả rác khắp nơi, bán thực phẩm nhiễm độc, lừa dối người mua , đốt vía người trả rẻ, cân điêu đếm thiếu, đó chính là những nét có thể thấy ở các chợ truyền thống của Việt nam.

Nhưng người dân, với thói quen ăn uống đã ngàn năm, rất khó bỏ chợ truyền thống, nơi mua được tôm đang nhẩy, cá đang bơi, và vịt đang kêu quàng quạc.

Để giải quyết, cần phải bỏ thói quen ăn uống, ví dụ như ăn sáng bằng miếng bánh mì trứng ở nhà thay vì ra quán lòng lợn tiết canh, ăn bát mì tôm úp thay vì bát bún ốc nơi vỉa hè cống rãnh ồn ã khói bụi còi xe, thay những món ăn tươi nhưng làm khó khăn như canh cua, gỏi cá tép nhảy bằng hàng đông lạnh…

Khi mua cái gì ở chợ cóc hay chợ truyền thống, rất có thể các chị nội trợ đã mua bệnh vào chính mình và người thân. Siêu thị, dù có thể đắt hơn chút, nhưng rau hay thịt đều có ghi tên trang trại làm ra nó và hạn dùng, chắc chắn đáng tin hơn chợ truyền thống.

Và nếu các chị nội trợ tiếp tục mua chợ cóc do tham rẻ, thì rất có thể một ngày nào đó, số tiền tích kiệm được nhờ mua rẻ sẽ chi trả hết cho bệnh viện nếu chẳng may mắc một bệnh nào đó từ thực phẩm độc hại.

Cứ mỗi ngày chúng ta phát hiện thêm 400 bệnh nhân ung thư, 70% số đó là do ăn thực phẩm độc hại.

Bệnh từ miệng mà vào, mong các chị nội trợ nhớ cho.

Bài phản ánh văn phong và quan điểm riêng của tác giả, hiện sống ở Anh quốc.