Thiếu hụt thanh khoản, vượt trần lãi suất

Thanh Thương – TBKTSG

Thiếu thanh khoản, vượt trần lãi suất. Ảnh: Lê Toàn

(TBKTSG Online) – Ông Nguyễn Ngọc Thắng, Phó giám đốc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TPHCM, trong hội nghị tổng kết hoạt động ngân hàng trên địa bàn ngày 10-1-2012, cho biết tiền gửi tại các tổ chức tín dụng giảm mạnh sau ngày 7-9-2011. Việc huy động khó cũng ảnh hưởng đến vấn đề thanh khoản của một số ngân hàng nhỏ.

Theo ông Thắng, từ khi các ngân hàng nghiêm túc thực hiện các quy định về mức trần lãi suất tiền gửi, từ 7-9-2011, thì tại các ngân hàng thương mại cổ phần, tiền gửi từ các tổ chức và dân cư giảm mạnh; đến ngày 10-11-2011 đã giảm đến gần 41.000 tỉ đồng (giảm 10,5%); một bộ phận tiền gửi đã dịch chuyển qua khối ngân hàng thương mại nhà nước.


Theo đó, tiền gửi của nhóm này ít biến động. Huy động vốn của nhóm này tới ngày 3-11 đã tăng 1.442 tỉ đồng so với trước ngày 7-9-2011 (ngày Ngân hàng Nhà nước ban hành chỉ thị số 02/CT-NHNN chấn chỉnh việc thực hiện quy định về mức lãi suất huy động bằng đồng Việt Nam cao nhất 14%/năm)

Thêm vào đó, một lượng tiền cũng chuyển sang kênh đầu tư khác khi lãi suất tiền gửi giảm nhiều so với trước. Cụ thể như giá vàng biến động và có lợi so với kỳ vọng của nhà đầu tư, vì vậy một lượng tiền gửi tiết kiệm giảm do người gửi tiền rút ra để đầu tư, kinh doanh vàng. Điều này dẫn đến sự khó khăn thanh khoản của một số ngân hàng. Theo thống kê của NHNN chi nhánh TPHCM thì trong 13 ngân hàng có hoạt động huy động vốn và cho vay bằng vàng thì lượng vàng giữ hộ quy ra tiền đồng là trên 10.000 tỉ đồng.

Tiền gửi bằng đồng việt Nam của tổ chức kinh tế và cá nhân trong 10 tháng đầu năm 2011 giảm 6,43% so với năm 2010. Theo ông Thắng, việc giảm này là do doanh nghiệp khai thác và sử dụng tối đa vốn tự có để sản xuất kinh doanh thay vì gửi ngân hàng.

Đồng thời, nguồn vốn đã có sự dịch chuyển từ thị trường 1 (thị trường huy động và cho vay với tổ chức kinh tế, dân cư), sang thị trường 2 (liên ngân hàng). Theo đó, vốn trên thị trường 2 liên tục tăng, cụ thể tới ngày 8-11-2011 tổng vốn vay và nhận tiền gửi của 16 ngân hàng thương mại có hội sở chính trên địa bàn đạt gần 211.000 tỉ đồng, tăng 9,6% so với thời điểm ngày 7-9.

Trong năm nay, hoạt động huy động vốn cũng sôi động ở các kỳ hạn ngắn, việc áp dụng lãi suất 14% cho tất cả các kỳ hạn từ 1 tháng trở lên đã khiến cho người gửi chọn kỳ hạn ngắn, tiền gửi trên 12 tháng chiếm tỷ trọng nhỏ. Đồng thời trong các tháng đầu năm, nhiều ngân hàng đưa ra các sản phẩm huy động tiền gửi ngày có lãi suất huy động bằng tiền gửi tháng, năm. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình sử dụng vốn của ngân hàng trong năm 2011.

Từ những vấn đề trên, báo cáo của Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TPHCM cũng đã đưa ra một số những tồn tại của hệ thống ngân hàng trên địa bàn. Cụ thể như nợ xấu gia tăng, cùng với những khó khăn trong việc trả nợ của khách hàng vay, vì vậy dòng luân chuyển vốn trong hoạt động kinh doanh của các ngân hàng thương mại chậm lại. Trong khi đó, huy động vốn các tháng cuối năm có xu hướng giảm, gia tăng áp lực lên thanh khoản tại một số ngân hàng. Nhu cầu vốn trong thanh toán cao, do doanh nghiệp rút tiền trả lương, thưởng cuối năm, trong khi việc tiếp cận vốn với các thị trường khó hơn, điều này khiến cho việc thiếu thanh khoản cục bộ xuất hiện.

Rủi ro về kinh doanh của các ngân hàng cũng rất cao, cụ thể là rủi ro kỳ hạn cũng tiềm ẩn, vì hiện tại việc huy động chủ yếu là ngắn hạn, không ổn định, trong khi nhu cầu vay chủ yếu là trung, dài hạn. Điều này gây áp lực lên quá trình khai thác và sử dụng vốn tại các ngân hàng, tiềm ẩn rủi ro kỳ hạn khi có sự biến động lớn về tiền gửi.

Việc thiếu thanh khoản một số ngân hàng đã dẫn đến việc chạy đua lãi suất quay lại. Theo ông Đào Hồng Châu, Phó giám đốc Ngân hàng Eximbank thì trong thời gian gần đây rộ lên hiện tượng vượt trần lãi suất huy động, ảnh hưởng đến các ngân hàng thực hiện đúng quy định, cụ thể là lượng tiền bị rút khỏi ngân hàng tiếp tục tăng. Việc vượt trần theo ông Châu xuất phát từ việc các ngân hàng nhỏ khó vay vốn trên thị trường liên ngân hàng nên buộc phải huy động vượt trần để đảm bảo thanh khoản. Một số lãnh đạo ngân hàng có mặt tại hội nghị cũng cho rằng ngân hàng nhà nước nên chấn chỉnh vấn đề này.

Những vấn đề này sẽ khiến cho việc giảm lãi suất cho vay theo chủ trương của Ngân hàng nhà nước sẽ khó thực hiện. Có mặt tại hội thảo, ông Trần Minh Tuấn, Phó thống đốc Ngân hàng nhà nước thì hiện nay dư nợ cho vay với lãi suất 16-17% không chiếm bao nhiêu trên tổng dư nợ, chủ yếu vẫn ở mức 19-20%. Và ông khẳng định những vấn đề khó khăn trong huy động sẽ tiếp tục là lực cản đối với hoạt động cho vay, cụ thể là giảm lãi suất cho vay.

http://www.thesaigontimes.vn/Home/taichinh/nganhang/69522/Thieu-hut-thanh-khoan-vuot-tran-lai-suat.html