Hoa Kỳ và Việt Nam quan hệ với nhau là tốt, nhưng thành tích về nhân quyền của Việt Nam đang khiến các nhà hoạt động phải đặt câu hỏi liệu Washington có thúc đẩy đủ để Hà Nội phải cải cách về chính trị, kinh tế, và tự do ngôn luận hay không.
Năm ngày tập trận trên biển giữa Mỹ và Việt Nam đã bắt đầu từ hôm thứ Hai ở Việt Nam là tín hiệu mới nhất của sự hợp tác phát triển giữa hai nước từng là kẻ thù một thời của nhau.
Cuộc thực tập huấn luyện này được thúc đẩy từ mối quan tâm chung trong vùng Biển Đông giàu tài nguyên biển, nơi sáu nước đang tranh chấp và gần đây Trung Quốc đã đụng độ với Việt Nam và Philippines.
Tuy nhiên, khi Mỹ và Việt Nam đến gần nhau hơn, thành tích về nhân quyền của Việt Nam đang khiến các nhà hoạt động phải đặt câu hỏi liên quan đến việc liệu Hoa Kỳ đã lên tiếng đủ đối với các vi phạm về chính trị, kinh tế, tự do ngôn luận tại Việt Nam, một nhà nước độc đảng cai trị bởi Đảng Cộng sản mà tất cả các đảng phái chính trị khác đều bị ngăn cấm.
Phó Giám Đốc Tổ chức Theo dõi Nhân quyền Phil Robertson nói: “Có một nhu cầu thực sự cho việc Hoa Kỳ phải duy trì áp lực lâu dài tại Việt Nam để thả tự do các tù nhân chính trị, tôn trọng tự do ngôn luận và cộng đồng blog sôi động đang làm Việt Nam trở thành một trong những giới xử dụng Internet phát triển nhanh nhất Đông Nam Á, bãi bỏ các luật lệ áp đặt mà Hà Nội sử dụng nhằm chặn đứng các cá nhân và các nhóm mà chính phủ không ưa thích”.
Theo Human Rights Watch, Việt Nam có một hồ sơ chắp vá về những vi phạm nhân quyền, cáo buộc về việc đàn áp ngôn luận, lập hội và hội họp một cách có hệ thống của chính phủ.
Theo một báo cáo cho năm 2012 của tổ chức này, “Những người cầm bút độc lập, blogger, và các hoạt động nhân quyền từng đặt câu hỏi về các chính sách của chính phủ, vạch trần các viên chức tham nhũng hoặc kêu gọi về các lựa chọn có tính dân chủ để thay thế nền cai trị độc đảng đã thường xuyên bị công an theo dõi, quấy rối, bị biệt giam trong thời gian dài mà không được truy cập đến các tư vấn về pháp lý, và ngày càng bị kết án nặng hơn vì vi phạm luật vào các điều luật mơ hồ về an ninh quốc gia”.
Viết blog ở Việt Nam
Những vụ bắt giữ các cây bút Nguyễn Văn Hải, Phan Thanh Hải và bà Tạ Phong Tần vào tuần trước vì những quy kết mơ hồ là “tuyên truyền chống nhà nước” đã soi rọi lại vào cách cư xử của Việt Nam đối với những người phát biểu chống lại chính phủ – và về việc Hoa Kỳ sẽ sẵn lòng thúc đẩy Việt Nam cải cách ra sao.
Báo Thanh Niên của nhà nước nói rằng các blogger đã đăng tải 421 bài báo trên trang web của Câu lạc bộ nhà báo độc lập giữa tháng 9 năm 2007 và tháng 10 năm 2010 để “bóp méo sự thật, nói xấu đảng và nhà nước”.
Luật sư Lê Quốc Quân tại Hà Nội hoặt động chặt chẽ với một số nhà tranh đấu ủng hộ dân chủ mạnh mẽ của Việt Nam. Ông ước tính rằng Việt Nam giam giữ khoảng 300 đến 600 tù nhân chính trị, một thể loại tù phạm mà chính phủ (VN) không hề công nhận. Ông nói với tờ Monitor rằng ba người viết báo bị giam giữ “không hề có hành động gì ngoài việc bày tỏ quyền tự do báo chí của mình”.
Báo chí truyền thông tại Việt Nam là do nhà nước điều hành, nhưng mạng web đã cung cấp cho các tiếng nói khác một cơ hội để viết – thường là nặc danh – về những vấn đề thường đi ra ngoài giới hạn như mối quan hệ với Trung Quốc và cải cách về chính trị.
Ước tính có đến 70% trong 90 triệu dân của Việt Nam được sinh ra sau năm 1975 và việc sử dụng Internet đang ngày càng gia tăng, với hơn 30 triệu người Việt Nam hiện trên trực tuyến theo số liệu thống kê của chính phủ. Tuy nhiên, tổ chức quan sát truyền thông mang tên Phóng viên Không biên giới tại Pháp đã liệt kê Việt Nam như là một “kẻ thù của Internet”, và các luật mới về internet đang được đề nghị tại Việt Nam có vẻ nhấn mạnh cho điều này.
Dù các điều luật mới ấy chưa được hoàn thiện, các công ty nước ngoài như Facebook vẫn có thể phải mở văn phòng ở địa phương và cung cấp thông tin người xữ dụng cho chính phủ, và trong tương lai các blogger sẽ phải sử dụng tên thật của họ khi đăng bài. Hiện nay Facebook bị chặn ở Việt Nam, nhưng vẫn có những cách tránh né dễ dàng và mạng xã hội này đã có hơn 3,6 triệu người xử dụng trong nước.
Để phản ứng với điều luật mới này, 12 nhà lập pháp Mỹ, từ cả hai đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ, tuần trước đã viết cho Facebook, Google, Yahoo tuyên bố rằng “Chúng tôi rất mong quý vị ủng hộ quyền tự do ngôn luận cho các công dân của Việt Nam bằng cách tiếp tục cung cấp công nghệ của quý vị cho người dân Việt Nam trong một phong cách tôn trọng các quyền và sự riêng tư của họ”.
Nếu Việt Nam thắt chặt các hạn chế về Internet, sự ảnh hưởng có thể đến cả lãnh vực kinh tế cũng như chính trị. Nghiên cứu gần đây của tổ chức tư vấn McKinsey & Company, dựa trên một khảo sát tại 9 nước, trong đó có Việt Nam, ước tính rằng Internet “đóng góp trung bình 1,9% GDP ở các nước đang lên”.
“Chúng tôi tin rằng việc tiếp cận thông tin là nền tảng của một xã hội tự do và thịnh vượng”, một phát ngôn viên của Google nói với tờ Monitor liên quan đến các luật lệ được đề xuất của Việt Nam”, và là “một đóng góp cần thiết để tăng trưởng kinh tế cho các quốc gia và các công ty tương tự “.
Hoa Kỳ thích hợp ở đâu
Với thương mại giữa Mỹ và Việt Nam phát triển gấp 10 lần đến mức 15 tỷ một năm kể từ năm 2001, các nhóm nhân quyền nói rằng Hoa Kỳ nên sử dụng đòn bẩy phát triển kinh tế và quân sự của mình với Hà Nội để thúc đẩy các cải cách về chính trị cũng như kinh tế.
Kurt Campbell, trợ lý thư ký của nhà nước cho Đông Á và Thái Bình Dương, cho biết Mỹ đang hoạt động trên đòn bẩy ấy.
“Chúng tôi đã làm rõ rằng để Hoa Kỳ và Việt Nam tiến đến được mức độ (quan hệ) cao hơn, sẽ phải cần đến một số biện pháp quan trọng ở phía Việt Nam để giải quyết cả các mối quan tâm riêng, các quan tâm về nhân quyền và cả những thách thức hơn, có tính hệ thống kết hợp với quyền tự do ngôn luận, tự do lập hội”, ông nói tại Hà Nội vào ngày 2 tháng Hai.
Việc Hoa Kỳ có ý định hoặc phương tiện để gây ảnh hưởng đến Hà Nội hay không vẫn còn chưa rõ ràng, nhưng có thể có sự mất lòng tin kéo dài về Hoa Kỳ giữa các cán bộ đảng tại Hà Nội – dù với sự kình địch giữa Mỹ và Trung Quốc hoặc sự thận trọng của Đảng Cộng sản về người anh lớn của mình tại Bắc Kinh.
Theo một báo cáo từ Cơ quan Nghiên cứu của Quốc hội vào tháng 7 năm 2011, một số quan chức Việt Nam tin rằng “mục tiêu dài hạn của Hoa Kỳ là làm xói mòn sự độc quyền về quyền lực của Đảng Cộng sản Việt Nam”.
Căn cứ vào lịch sử giữa hai nước, đó là sự phóng đại quá lớn mối ảnh hưởng của Mỹ trong khu vực, các nhà phân tích nhận xét.
Nguồn: C>S> Monitor
Cuộc thực tập huấn luyện này được thúc đẩy từ mối quan tâm chung trong vùng Biển Đông giàu tài nguyên biển, nơi sáu nước đang tranh chấp và gần đây Trung Quốc đã đụng độ với Việt Nam và Philippines.
Tuy nhiên, khi Mỹ và Việt Nam đến gần nhau hơn, thành tích về nhân quyền của Việt Nam đang khiến các nhà hoạt động phải đặt câu hỏi liên quan đến việc liệu Hoa Kỳ đã lên tiếng đủ đối với các vi phạm về chính trị, kinh tế, tự do ngôn luận tại Việt Nam, một nhà nước độc đảng cai trị bởi Đảng Cộng sản mà tất cả các đảng phái chính trị khác đều bị ngăn cấm.
Phó Giám Đốc Tổ chức Theo dõi Nhân quyền Phil Robertson nói: “Có một nhu cầu thực sự cho việc Hoa Kỳ phải duy trì áp lực lâu dài tại Việt Nam để thả tự do các tù nhân chính trị, tôn trọng tự do ngôn luận và cộng đồng blog sôi động đang làm Việt Nam trở thành một trong những giới xử dụng Internet phát triển nhanh nhất Đông Nam Á, bãi bỏ các luật lệ áp đặt mà Hà Nội sử dụng nhằm chặn đứng các cá nhân và các nhóm mà chính phủ không ưa thích”.
Theo Human Rights Watch, Việt Nam có một hồ sơ chắp vá về những vi phạm nhân quyền, cáo buộc về việc đàn áp ngôn luận, lập hội và hội họp một cách có hệ thống của chính phủ.
Theo một báo cáo cho năm 2012 của tổ chức này, “Những người cầm bút độc lập, blogger, và các hoạt động nhân quyền từng đặt câu hỏi về các chính sách của chính phủ, vạch trần các viên chức tham nhũng hoặc kêu gọi về các lựa chọn có tính dân chủ để thay thế nền cai trị độc đảng đã thường xuyên bị công an theo dõi, quấy rối, bị biệt giam trong thời gian dài mà không được truy cập đến các tư vấn về pháp lý, và ngày càng bị kết án nặng hơn vì vi phạm luật vào các điều luật mơ hồ về an ninh quốc gia”.
Viết blog ở Việt Nam
Những vụ bắt giữ các cây bút Nguyễn Văn Hải, Phan Thanh Hải và bà Tạ Phong Tần vào tuần trước vì những quy kết mơ hồ là “tuyên truyền chống nhà nước” đã soi rọi lại vào cách cư xử của Việt Nam đối với những người phát biểu chống lại chính phủ – và về việc Hoa Kỳ sẽ sẵn lòng thúc đẩy Việt Nam cải cách ra sao.
Báo Thanh Niên của nhà nước nói rằng các blogger đã đăng tải 421 bài báo trên trang web của Câu lạc bộ nhà báo độc lập giữa tháng 9 năm 2007 và tháng 10 năm 2010 để “bóp méo sự thật, nói xấu đảng và nhà nước”.
Luật sư Lê Quốc Quân tại Hà Nội hoặt động chặt chẽ với một số nhà tranh đấu ủng hộ dân chủ mạnh mẽ của Việt Nam. Ông ước tính rằng Việt Nam giam giữ khoảng 300 đến 600 tù nhân chính trị, một thể loại tù phạm mà chính phủ (VN) không hề công nhận. Ông nói với tờ Monitor rằng ba người viết báo bị giam giữ “không hề có hành động gì ngoài việc bày tỏ quyền tự do báo chí của mình”.
Báo chí truyền thông tại Việt Nam là do nhà nước điều hành, nhưng mạng web đã cung cấp cho các tiếng nói khác một cơ hội để viết – thường là nặc danh – về những vấn đề thường đi ra ngoài giới hạn như mối quan hệ với Trung Quốc và cải cách về chính trị.
Ước tính có đến 70% trong 90 triệu dân của Việt Nam được sinh ra sau năm 1975 và việc sử dụng Internet đang ngày càng gia tăng, với hơn 30 triệu người Việt Nam hiện trên trực tuyến theo số liệu thống kê của chính phủ. Tuy nhiên, tổ chức quan sát truyền thông mang tên Phóng viên Không biên giới tại Pháp đã liệt kê Việt Nam như là một “kẻ thù của Internet”, và các luật mới về internet đang được đề nghị tại Việt Nam có vẻ nhấn mạnh cho điều này.
Dù các điều luật mới ấy chưa được hoàn thiện, các công ty nước ngoài như Facebook vẫn có thể phải mở văn phòng ở địa phương và cung cấp thông tin người xữ dụng cho chính phủ, và trong tương lai các blogger sẽ phải sử dụng tên thật của họ khi đăng bài. Hiện nay Facebook bị chặn ở Việt Nam, nhưng vẫn có những cách tránh né dễ dàng và mạng xã hội này đã có hơn 3,6 triệu người xử dụng trong nước.
Để phản ứng với điều luật mới này, 12 nhà lập pháp Mỹ, từ cả hai đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ, tuần trước đã viết cho Facebook, Google, Yahoo tuyên bố rằng “Chúng tôi rất mong quý vị ủng hộ quyền tự do ngôn luận cho các công dân của Việt Nam bằng cách tiếp tục cung cấp công nghệ của quý vị cho người dân Việt Nam trong một phong cách tôn trọng các quyền và sự riêng tư của họ”.
Nếu Việt Nam thắt chặt các hạn chế về Internet, sự ảnh hưởng có thể đến cả lãnh vực kinh tế cũng như chính trị. Nghiên cứu gần đây của tổ chức tư vấn McKinsey & Company, dựa trên một khảo sát tại 9 nước, trong đó có Việt Nam, ước tính rằng Internet “đóng góp trung bình 1,9% GDP ở các nước đang lên”.
“Chúng tôi tin rằng việc tiếp cận thông tin là nền tảng của một xã hội tự do và thịnh vượng”, một phát ngôn viên của Google nói với tờ Monitor liên quan đến các luật lệ được đề xuất của Việt Nam”, và là “một đóng góp cần thiết để tăng trưởng kinh tế cho các quốc gia và các công ty tương tự “.
Hoa Kỳ thích hợp ở đâu
Với thương mại giữa Mỹ và Việt Nam phát triển gấp 10 lần đến mức 15 tỷ một năm kể từ năm 2001, các nhóm nhân quyền nói rằng Hoa Kỳ nên sử dụng đòn bẩy phát triển kinh tế và quân sự của mình với Hà Nội để thúc đẩy các cải cách về chính trị cũng như kinh tế.
Kurt Campbell, trợ lý thư ký của nhà nước cho Đông Á và Thái Bình Dương, cho biết Mỹ đang hoạt động trên đòn bẩy ấy.
“Chúng tôi đã làm rõ rằng để Hoa Kỳ và Việt Nam tiến đến được mức độ (quan hệ) cao hơn, sẽ phải cần đến một số biện pháp quan trọng ở phía Việt Nam để giải quyết cả các mối quan tâm riêng, các quan tâm về nhân quyền và cả những thách thức hơn, có tính hệ thống kết hợp với quyền tự do ngôn luận, tự do lập hội”, ông nói tại Hà Nội vào ngày 2 tháng Hai.
Việc Hoa Kỳ có ý định hoặc phương tiện để gây ảnh hưởng đến Hà Nội hay không vẫn còn chưa rõ ràng, nhưng có thể có sự mất lòng tin kéo dài về Hoa Kỳ giữa các cán bộ đảng tại Hà Nội – dù với sự kình địch giữa Mỹ và Trung Quốc hoặc sự thận trọng của Đảng Cộng sản về người anh lớn của mình tại Bắc Kinh.
Theo một báo cáo từ Cơ quan Nghiên cứu của Quốc hội vào tháng 7 năm 2011, một số quan chức Việt Nam tin rằng “mục tiêu dài hạn của Hoa Kỳ là làm xói mòn sự độc quyền về quyền lực của Đảng Cộng sản Việt Nam”.
Căn cứ vào lịch sử giữa hai nước, đó là sự phóng đại quá lớn mối ảnh hưởng của Mỹ trong khu vực, các nhà phân tích nhận xét.
Nguồn: C>S> Monitor
Lê Quốc Tuấn. X-CafeVN chuyển ngữ.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét