'Không muốn kết nghĩa với Nha Trang'

Nhà báo tự do Bùi Văn Phú

Gửi cho BBC từ California

Việc kết nghĩa với Nha Trang đang được thành phố Irvine thuộc Quận Cam, Hoa Kỳ thảo luận

Chiều thứ Ba 8/4 tới đây, Hội đồng thành phố Irvine ở nam California sẽ thảo luận việc kết nghĩa chị em với Nha Trang của Việt Nam.

Mấy ngày qua, truyền thông Việt ngữ đã đưa tin và trên sóng phát thanh có nhiều bàn luận, kêu gọi người Việt trong vùng phản đối dự định kết thân với Việt Nam của thành phố Irvine.Sự kiện đang gây dư luận trong cộng đồng người Việt tại Little Saigon, thủ phủ của người Việt ở Quận Cam.

Irvine nằm trong Quận Cam, cách Little Saigon 15 phút lái xe về hướng nam.

Thành phố này có khoảng tám nghìn cư dân gốc Việt trong số 230 nghìn dân. Đây cũng là nơi có Đại học University of California với đông sinh viên gốc Việt và trong trường có thư viện lưu trữ tài liệu về người Việt tại Hoa Kỳ. Năm 2006, trong kỳ bầu thị trưởng Irvine có ông John Dương (Dương Việt Quốc) ra tranh cử nhưng không thành công.

Phản đối vì lý do nhân quyền

Khi thông tin về nghị trình họp của hội đồng thành phố được niêm yết có đề mục thảo luận kết nghĩa với Nha Trang, nhiều dân cử gốc Việt trong vùng đã lên tiếng phản đối, đồng thời kêu gọi đồng hương bày tỏ quan điểm không tán đồng bằng cách gọi điện hay gửi thư cho thị trưởng và các nghị viên Irvine.

Thị trưởng Trí Tạ và Nghị viên Sergio Contreras của thành phố Westminster, bên cạnh Irvine, nơi đa số cư dân là gốc Việt, đã gửi một thư đến thị trưởng Irvine và các nghị viên để bày tỏ sự quan ngại về việc kết nghĩa chị em giữa hai thành phố.

Lá thư viết: “Những vi phạm nhân quyền và việc chính phủ (Hà Nội) liên tục hành hạ công dân thì họ không nên được tưởng thưởng bằng cách thiết lập các quan hệ với một thành phố Mỹ như thành phố Irvine.”

Hai vị dân cử của Westminster yêu cầu quí dân cử Irvine thận trọng nghiên cứu đề nghị kết thân và quan tâm đến ảnh hưởng của nó đối với cộng đồng người Mỹ gốc Việt ở Quận Cam.

Cùng lúc, Giám sát viên Janet Nguyễn, dân cử gốc Việt cao cấp nhất ở Quận Cam, cũng lên tiếng phản đối và kêu gọi đồng hương hãy đến tham dự đông đảo phiên họp của hội đồng thành phố vào chiều 8/4.

Một thông cáo phản đối từ một ủy ban trong cộng đồng người Việt được đưa ra có sự yểm trợ của nhiều cựu dân cử cũng như dân cử đương nhiệm ở Quận Cam là Trí Tạ, Trần Thái Văn, Phạm Kim Long, Nguyễn Quốc Lân, Michael Võ, Dina Nguyễn, Tyler Diệp.

Thị trưởng Westminster, ông Trí Tạ, đã gửi thư đến thị trưởng Irvine và các nghị viên bày tỏ quan ngại

Bản thông cáo viết: “Cộng sản Việt Nam đang âm thầm tìm cách xâm nhập vào Cộng đồng Việt Nam tại Orange County dưới hình thức ẩn dấu trong việc kết nghĩa giữa hai thành phố Irvine – Nha Trang… Nếu hội đồng thành phố chấp thuận, sẽ cho phép cộng sản Việt Nam sinh hoạt, treo cờ cộng sản công khai tại thành phố Irvine khi có lễ hội.”

Chương trình kết nghĩa là sáng kiến của nghị viên Larry Agran, theo đó Irvine sẽ kết tình huynh đệ với ba thành phố trên thế giới: Baoji của Trung Quốc, Karachi của Pakistan và Nha Trang của Việt Nam.

Trước dư luận mạnh mẽ phản đối từ cộng đồng người Mỹ gốc Việt, Phó thư ký thành phố, bà Pam Perkin cho biết theo lịch trình buổi họp chiều 8/4 tới, hội đồng thành phố sẽ thảo luận đề nghị kết nghĩa chị em của nghị viên Larry Agran, tuy nhiên sau đó có đi đến việc biểu quyết hay không thì tùy thuộc các dân cử tham dự buổi họp hôm đó.

Quan tâm đến ý kiến của nhiều người trong cộng đồng, Thị trưởng Irvine Steven Choi và Nghị viên Agran đã đồng ý có những cuộc gặp với đại diện cộng đồng người Việt vào sáng thứ Hai 7/4 để lắng nghe quan điểm của họ về vấn đề này.

Trong khi đó, trong cuộc tiếp xúc với cộng đồng ngày 6/4, Phó Thị trưởng Jeff Lalloway và nghị viên Christina Shea cho biết họ sẽ bỏ phiếu chống kết thân. Hội đồng thành phố Irvine có tất cả năm dân cử.

Lý do kết nghĩa

Việc thành phố Mỹ kết nghĩa chị em – Sister City – với các thành phố trên thế giới đã có từ hơn nửa thế kỷ qua, với mục đích trao đổi và phát huy văn hoá, tình thân cũng như thương mại giữa những địa phương với nhau.

Đây là những quan hệ dựa trên “dân với dân” từ nhiều thành phố Mỹ với các nơi trên thế giới.

Tại California, Los Angeles đã kết thân với 26 thành phố khác ở khắp mọi châu lục, San Diego với 15, San Jose với 8.

"Cộng sản Việt Nam đang âm thầm tìm cách xâm nhập vào Cộng đồng Việt Nam tại Orange County dưới hình thức ẩn dấu trong việc kết nghĩa giữa hai thành phố Irvine – Nha Trang… Nếu hội đồng thành phố chấp thuận, sẽ cho phép cộng sản Việt Nam sinh hoạt, treo cờ cộng sản công khai tại thành phố Irvine khi có lễ hội."

Riêng với Việt Nam, San Francisco là thành phố đầu tiên của Mỹ kết thân với Thành phố Hồ Chí Minh từ năm 1995, khi quan hệ hai nước mới được thiết lập.

Ủy ban Kết nghĩa SF-HCM hiện do ông George Saxton làm giám đốc điều hành, bác sĩ Bùi Duy Tâm là chủ tịch hội đồng quản trị.

Ủy ban có sinh hoạt hàng tháng, tổ chức phát thưởng và thực hiện các chuyến đi mỗi năm với mục đích phát triển quan hệ kinh tế và giao hảo giữa hai nơi.

Cũng ở miền bắc California, Thành phố Oakland đã kết thân với Đà Nẵng từ năm 2005, nhưng ủy ban này không có sinh hoạt gì và cũng đã không còn đăng ký hoạt động từ nhiều năm nay.

Oakland còn kết thân với Santiago của Cuba, Dalian của Trung Quốc.

Cách đây gần một thập niên, khi ông Jerry Brown làm thị trưởng đã đón tiếp một phái đoàn từ Trung Quốc sang thăm thân hữu và đã gặp biểu tình của cư dân phản đối chính phủ Bắc Kinh chà đạp nhân quyền và tham nhũng.

Đà Nẵng cũng là chị em với thành phố Pittsburgh, bang Pennsylvania. Trong buổi lễ ký kết văn bản kết thân cuối năm 2008 đã có sự có mặt của giới chức ngoại giao Việt Nam đến từ Đại sứ quán ở Thủ đô Washington.

Những thành phố ở Việt Nam hiện có quan hệ kết thân chị em tại Hoa Kỳ là cố đô Huế với New Haven, nơi có Đại học Yale; thành phố cảng Hải Phòng với Seattle, nơi có trụ sở của Boeing.

Riêng tại nam California, đã có New Port Beach kết thân Vũng Tàu và Riverside với Cần Thơ.

Hai thành phố này cách Little Saigon chừng một giờ lái xe và việc kết nghĩa đã không gặp phản ứng chống đối mạnh từ người Việt.

Tháng trước, hội đồng thành phố Riverside mới có quyết định kết thân với Cần Thơ. Phản đối việc này là một số cựu chiến binh Mỹ đã từng chiến đấu tại Việt Nam.

Trước dự định kết thân giữa Irvine với Nha Trang, luận cứ của hầu hết người gốc Việt đưa ra là vì những vi phạm nhân quyền thô bạo do Hà Nội áp đặt lên người dân ở Việt Nam.

Những người ủng hộ cho rằng việc kết nghĩa là để hai bên hiểu nhau hơn về văn hoá, giáo dục và tạo tình thân giữa cư dân hai nơi với nhau.

Quận Cam có những thành phố Westminster, Garden Grove, Santa Ana đã ban hành những nghị quyết ngăn cản các phái đoàn nhà nước cộng sản Việt Nam ghé thăm.

Lần viếng thăm chính thức sau cùng của phái đoàn nhà nước Việt Nam là năm 2007, do Chủ tịch Nguyễn Minh Triết dẫn đầu, tổ chức tại một khách sạn ở Thành phố Dana Point, cực nam của Quận Cam. Bên ngoài đã có hàng nghìn người biểu tình phản đối.

Giữa tháng Ba vừa qua, nhiều quan chức thuộc bộ ngoại giao, nội vụ và công an do Thứ trưởng Ngoại giao đặc trách người Việt ở nước ngoài là Nguyễn Thanh Sơn hướng dẫn đã có chuyến thăm viếng nam bắc California.

Lịch trình và các cuộc gặp gỡ của đoàn được giữ kín vì lo sợ có biểu tình phản đối.

Dự trù sẽ có hàng trăm người Việt tham dự phiên họp chiều 8/4 của hội đồng thành phố Irvine để nói lên quan điểm của họ.

Bài viết thể hiện quan điểm và cách hành văn của tác giả, một blogger sống tại California.