(Tamnhin.net) - Giáo sư Carl Thayer của Học viện Quốc phòng Australia đã phân tích về ảnh hưởng của xu thế quốc tế hóa vấn đề Biển Đông.
 |
| Giáo sư Carl Thayer, Học viện Quốc phòng Australia |
Trên thực tế, vấn đề Biển Đông “đã được quốc tế hóa”
Về ảnh hưởng của vấn đề Biển Đông “đã được quốc tế hóa” tại Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á bất chấp sự phản đối của Trung Quốc, Giáo sư Carl Thayer nói:
“Khi Chủ tịch ASEAN là Tổng thống Indonesia Susilo Bambang Yudhoyono kết thúc Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á (EAS), ông tóm lược nội dung thảo luận bằng cách ghi nhận rằng các vấn đề an ninh hàng hải là một đề mục thích hợp với chương trình nghị sự của hội nghị”.
“Trong số 18 thành viên của Hội nghị thượng đỉnh Đông Á, 16 nước đã nêu lên vấn đề này. Trung Quốc nằm trong số 16 nước đó và lập luận rằng EAS không phải là một diễn đàn thích hợp”.
“Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á đã không đề xuất bất kỳ hành động nào (liên quan đến Biển Đông). Nhưng rõ ràng là trước phản ứng đồng thuận trong khu vực vốn cho rằng vấn đề an ninh hàng hải (tức là Biển Đông) thuộc diện được quan tâm rộng rãi, Trung Quốc sẽ phải điều chỉnh lập trường của họ, vốn chỉ nhấn mạnh trên đàm phán song phương”.
“Vấn đề Biển Đông sẽ được nêu lên trong ba diễn đàn riêng biệt:
1/ Các quốc gia thành viên ASEAN và Trung Quốc sẽ thảo luận về các biện pháp cần ưu tiên tiến hành khi họ thực hiện Hướng dẫn thực hiện DOC đã được đồng ý vào tháng 7/2011. Trung Quốc sẽ tổ chức cuộc họp của một nhóm làm việc vào năm tới.
2/ Hội nghị quan chức cấp cao của Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM +) đã nhất trí về các điều khoản tham chiếu cho Nhóm Chuyên gia hỗn hợp thuộc tổ Công tác về An ninh Hàng hải (Joint Expert Working Group on Maritime Security). Nhóm này do Australia và Malaysia đồng chủ trì. Vấn đề là khi nhóm họp lần đầu tiên tại Hà Nội vào năm 2010, ADMM + đã đồng ý gặp nhau ba năm một lần. Cuộc họp sắp tới do đó chỉ diễn ra vào năm 2013. Tháng Mười vừa qua, Hội nghị quan chức cấp cao của Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng đã đồng ý thu ngắn thời gian giữa hai cuộc họp ADMM + thành hai năm, nhưng chỉ sau hội nghị lần thứ hai vào năm 2013 mà thôi.
Tuy nhiên, từ nay đến lúc đó, kết quả công việc của Nhóm Chuyên gia Hàng hải (Maritime Expert Working Group) có thể được báo cáo lên cho Hội nghị Quan chức Cấp cao của Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM +).
3/ Các vấn đề an ninh hàng hải có thể được nêu ra trước Diễn đàn An ninh Khu vực ASEAN (ARF) nhóm họp hàng năm và cuộc họp giữa kỳ của Nhóm phụ trách an ninh trên biển (Inter-Sessional Group on Maritime Security). Không một nhóm nào trong số các này có quyền quyết định”.
Nhân tố khuấy động Biển Đông
Nhận xét về tuyên bố chừng mực của Thủ tướng Ôn Gia Bảo tại Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á, Giáo sư Carl Thayer nói: “ Trung Quốc đã nhận ra rằng hơn 14 năm cố gắng phát huy ‘khái niệm an ninh mới’ và chính sách an ninh của họ bị tổn thương nặng nề vì khu vực đã phản ứng chống lại sự quyết đoán của Trung Quốc ở Biển Đông trong những năm gần đây, và nhất là trong năm 2011”.
“Các dấu hiệu cho thấy hầu hết các sự cố trong khu vực Biển Đông đều xuất phát từ sự cạnh tranh giữa các cơ quan dân sự hữu trách ở các cấp độ khác nhau của chính phủ, cộng với các chính quyền địa phương và các công ty dầu hỏa của Trung Quốc”.
“Khi nhận thức đầy đủ về những tổn hại đã gây ra, Bắc Kinh nhanh chóng làm dịu tình hình. Trung Quốc thỏa thuận với các thành viên ASEAN về Hướng dẫn thực hiện DOC. Trung Quốc đã tiếp đón Tổng thống Philippines Aquino và Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng”.
“Trung Quốc bị buộc phải phản ứng một cách khá nhẹ nhàng bởi vì hành động của họ đã thúc đẩy các nước trong khu vực quay sang tìm kiếm sự đảm bảo từ phía Mỹ và đã khiến các cường quốc lớn trong vùng - Mỹ, Nhật Bản, Australia và Ấn Độ - phản ứng một cách cứng rắn hơn”.
“Hiện nay, trong bối cảnh sắp đến Đại hội thứ 18 của Đảng Cộng sản Trung Quốc, với việc chuyển giao quyền lực trong ban lãnh đạo, đã xuất hiện mối lo ngại là xu hướng dân tộc chủ nghĩa cực đoan tại Trung Quốc có thể lấn lướt đường lối ngoại giao thận trọng và lại làm tăng căng thẳng trong khu vực Biển Đông”.
“Trung Quốc vẫn chưa từ bỏ ‘quyền lịch sử’ và ‘chủ quyền không thể chối cãi’ của họ trên 80% diện tích Biển Đông. Khi chủ nghĩa dân tộc thái quá kết hợp với đà tăng cường quân sự và những mối bức xúc về sự toàn vẹn lãnh thổ, hệ quả sẽ là yếu tố không ổn định cho an ninh khu vực”.
Trung Quốc tìm cách chia rẽ ASEAN
Về sự cần thiết phải có một bộ luật ứng xử cho toàn bộ vùng biển Đông Nam Á, Giáo sư Carl Thayer nói: “Dù về cơ bản Biển Đông là một vấn đề giữa Trung Quốc và bốn nước Đông Nam Á hữu quan, thế nhưng Philippines và Việt Nam lại đang ở tiền tuyến trong việc đối phó với Trung Quốc. Trong khi đó, Malaysia và Brunei lại tìm cách tránh can dự trực tiếp...”
Giáo sư Carl Thayer cho rằng: “Việt Nam cần thúc đẩy một bộ luật ứng xử cho toàn bộ vùng biển Đông Nam Á (Code of Conduct for Southeast Asia’s Maritime Domain)”.
“Phương pháp đó sẽ nhằm mục tiêu chỉnh đốn ngôi nhà ASEAN bằng cách giải quyết các vấn đề hàng hải khác nhau giữa các nước Đông Nam Á sao cho phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS. Thái Lan và Campuchia vẫn chưa giải quyết được tranh chấp tài nguyên trong Vịnh Thái Lan. Trên thực tế, Thái Lan đã rút khỏi một thỏa thuận trước đây khi đụng độ đã nổ ra trên biên giới đất liền. Indonesia có ranh giới trên biển chưa được giải quyết với các nước láng giềng. Cả Philippines và Việt Nam đều có tuyên bố chủ quyền chồng chéo ở Biển Đông...”
“Tóm lại, an ninh của toàn vùng biển Đông Nam Á - không chỉ đơn thuần là Biển Đông - phải được xử lý một cách toàn diện. Tất cả các thành viên ASEAN cần làm việc để giải quyết tranh chấp theo quy định của luật pháp quốc tế. Một bộ Quy tắc ứng xử cho toàn bộ vùng biển Đông Nam Á có thể bao hàm một nghị định thư cho phép bên ngoài tham gia và chấp nhận các quy định của văn kiện này. Một cách tiếp cận như vậy sẽ tăng cường sự thống nhất và gắn kết của ASEAN, cũng như khả năng đối phó với Trung Quốc”.
Theo Giáo sư Carl Thayer, Campuchia và Myanmar rõ ràng là không bao giờ nêu lên vấn đề an ninh hàng hải hoặc các vấn đề Biển Đông tại các diễn đàn đa quốc gia. Một số quốc gia ASEAN khác muốn để cho Việt Nam và Philippines “một mình tiến vào hang hùm” và đừng lôi kéo họ vào một cuộc xung đột với Trung Quốc.
Giáo sư Carl Thayer nhận định: “Trên thực tế, áp lực của Trung Quốc đã ngăn không cho ASEAN tiến tới một lập trường chung. Đây là một tình trạng đáng buồn vào lúc các nước Đông Nam Á đang hướng tới việc tuyên bố thành lập Cộng đồng ASEAN vào năm 2015”.
Về ảnh hưởng của vấn đề Biển Đông “đã được quốc tế hóa” tại Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á bất chấp sự phản đối của Trung Quốc, Giáo sư Carl Thayer nói:
“Khi Chủ tịch ASEAN là Tổng thống Indonesia Susilo Bambang Yudhoyono kết thúc Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á (EAS), ông tóm lược nội dung thảo luận bằng cách ghi nhận rằng các vấn đề an ninh hàng hải là một đề mục thích hợp với chương trình nghị sự của hội nghị”.
“Trong số 18 thành viên của Hội nghị thượng đỉnh Đông Á, 16 nước đã nêu lên vấn đề này. Trung Quốc nằm trong số 16 nước đó và lập luận rằng EAS không phải là một diễn đàn thích hợp”.
“Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á đã không đề xuất bất kỳ hành động nào (liên quan đến Biển Đông). Nhưng rõ ràng là trước phản ứng đồng thuận trong khu vực vốn cho rằng vấn đề an ninh hàng hải (tức là Biển Đông) thuộc diện được quan tâm rộng rãi, Trung Quốc sẽ phải điều chỉnh lập trường của họ, vốn chỉ nhấn mạnh trên đàm phán song phương”.
“Vấn đề Biển Đông sẽ được nêu lên trong ba diễn đàn riêng biệt:
1/ Các quốc gia thành viên ASEAN và Trung Quốc sẽ thảo luận về các biện pháp cần ưu tiên tiến hành khi họ thực hiện Hướng dẫn thực hiện DOC đã được đồng ý vào tháng 7/2011. Trung Quốc sẽ tổ chức cuộc họp của một nhóm làm việc vào năm tới.
2/ Hội nghị quan chức cấp cao của Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM +) đã nhất trí về các điều khoản tham chiếu cho Nhóm Chuyên gia hỗn hợp thuộc tổ Công tác về An ninh Hàng hải (Joint Expert Working Group on Maritime Security). Nhóm này do Australia và Malaysia đồng chủ trì. Vấn đề là khi nhóm họp lần đầu tiên tại Hà Nội vào năm 2010, ADMM + đã đồng ý gặp nhau ba năm một lần. Cuộc họp sắp tới do đó chỉ diễn ra vào năm 2013. Tháng Mười vừa qua, Hội nghị quan chức cấp cao của Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng đã đồng ý thu ngắn thời gian giữa hai cuộc họp ADMM + thành hai năm, nhưng chỉ sau hội nghị lần thứ hai vào năm 2013 mà thôi.
Tuy nhiên, từ nay đến lúc đó, kết quả công việc của Nhóm Chuyên gia Hàng hải (Maritime Expert Working Group) có thể được báo cáo lên cho Hội nghị Quan chức Cấp cao của Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM +).
3/ Các vấn đề an ninh hàng hải có thể được nêu ra trước Diễn đàn An ninh Khu vực ASEAN (ARF) nhóm họp hàng năm và cuộc họp giữa kỳ của Nhóm phụ trách an ninh trên biển (Inter-Sessional Group on Maritime Security). Không một nhóm nào trong số các này có quyền quyết định”.
Nhân tố khuấy động Biển Đông
Nhận xét về tuyên bố chừng mực của Thủ tướng Ôn Gia Bảo tại Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á, Giáo sư Carl Thayer nói: “ Trung Quốc đã nhận ra rằng hơn 14 năm cố gắng phát huy ‘khái niệm an ninh mới’ và chính sách an ninh của họ bị tổn thương nặng nề vì khu vực đã phản ứng chống lại sự quyết đoán của Trung Quốc ở Biển Đông trong những năm gần đây, và nhất là trong năm 2011”.
“Các dấu hiệu cho thấy hầu hết các sự cố trong khu vực Biển Đông đều xuất phát từ sự cạnh tranh giữa các cơ quan dân sự hữu trách ở các cấp độ khác nhau của chính phủ, cộng với các chính quyền địa phương và các công ty dầu hỏa của Trung Quốc”.
“Khi nhận thức đầy đủ về những tổn hại đã gây ra, Bắc Kinh nhanh chóng làm dịu tình hình. Trung Quốc thỏa thuận với các thành viên ASEAN về Hướng dẫn thực hiện DOC. Trung Quốc đã tiếp đón Tổng thống Philippines Aquino và Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng”.
“Trung Quốc bị buộc phải phản ứng một cách khá nhẹ nhàng bởi vì hành động của họ đã thúc đẩy các nước trong khu vực quay sang tìm kiếm sự đảm bảo từ phía Mỹ và đã khiến các cường quốc lớn trong vùng - Mỹ, Nhật Bản, Australia và Ấn Độ - phản ứng một cách cứng rắn hơn”.
“Hiện nay, trong bối cảnh sắp đến Đại hội thứ 18 của Đảng Cộng sản Trung Quốc, với việc chuyển giao quyền lực trong ban lãnh đạo, đã xuất hiện mối lo ngại là xu hướng dân tộc chủ nghĩa cực đoan tại Trung Quốc có thể lấn lướt đường lối ngoại giao thận trọng và lại làm tăng căng thẳng trong khu vực Biển Đông”.
“Trung Quốc vẫn chưa từ bỏ ‘quyền lịch sử’ và ‘chủ quyền không thể chối cãi’ của họ trên 80% diện tích Biển Đông. Khi chủ nghĩa dân tộc thái quá kết hợp với đà tăng cường quân sự và những mối bức xúc về sự toàn vẹn lãnh thổ, hệ quả sẽ là yếu tố không ổn định cho an ninh khu vực”.
Trung Quốc tìm cách chia rẽ ASEAN
Về sự cần thiết phải có một bộ luật ứng xử cho toàn bộ vùng biển Đông Nam Á, Giáo sư Carl Thayer nói: “Dù về cơ bản Biển Đông là một vấn đề giữa Trung Quốc và bốn nước Đông Nam Á hữu quan, thế nhưng Philippines và Việt Nam lại đang ở tiền tuyến trong việc đối phó với Trung Quốc. Trong khi đó, Malaysia và Brunei lại tìm cách tránh can dự trực tiếp...”
Giáo sư Carl Thayer cho rằng: “Việt Nam cần thúc đẩy một bộ luật ứng xử cho toàn bộ vùng biển Đông Nam Á (Code of Conduct for Southeast Asia’s Maritime Domain)”.
“Phương pháp đó sẽ nhằm mục tiêu chỉnh đốn ngôi nhà ASEAN bằng cách giải quyết các vấn đề hàng hải khác nhau giữa các nước Đông Nam Á sao cho phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS. Thái Lan và Campuchia vẫn chưa giải quyết được tranh chấp tài nguyên trong Vịnh Thái Lan. Trên thực tế, Thái Lan đã rút khỏi một thỏa thuận trước đây khi đụng độ đã nổ ra trên biên giới đất liền. Indonesia có ranh giới trên biển chưa được giải quyết với các nước láng giềng. Cả Philippines và Việt Nam đều có tuyên bố chủ quyền chồng chéo ở Biển Đông...”
“Tóm lại, an ninh của toàn vùng biển Đông Nam Á - không chỉ đơn thuần là Biển Đông - phải được xử lý một cách toàn diện. Tất cả các thành viên ASEAN cần làm việc để giải quyết tranh chấp theo quy định của luật pháp quốc tế. Một bộ Quy tắc ứng xử cho toàn bộ vùng biển Đông Nam Á có thể bao hàm một nghị định thư cho phép bên ngoài tham gia và chấp nhận các quy định của văn kiện này. Một cách tiếp cận như vậy sẽ tăng cường sự thống nhất và gắn kết của ASEAN, cũng như khả năng đối phó với Trung Quốc”.
Theo Giáo sư Carl Thayer, Campuchia và Myanmar rõ ràng là không bao giờ nêu lên vấn đề an ninh hàng hải hoặc các vấn đề Biển Đông tại các diễn đàn đa quốc gia. Một số quốc gia ASEAN khác muốn để cho Việt Nam và Philippines “một mình tiến vào hang hùm” và đừng lôi kéo họ vào một cuộc xung đột với Trung Quốc.
Giáo sư Carl Thayer nhận định: “Trên thực tế, áp lực của Trung Quốc đã ngăn không cho ASEAN tiến tới một lập trường chung. Đây là một tình trạng đáng buồn vào lúc các nước Đông Nam Á đang hướng tới việc tuyên bố thành lập Cộng đồng ASEAN vào năm 2015”.
Minh Bích (theo RFI)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét