Giấc mơ Hong Kong

Kính Hòa, phóng viên RFA

Joshua Wong Chi-Fung, người sáng lập nhóm Scholarism, nói chuyện với người biểu tình tại Hồng Kông vào ngày 02 tháng 10 năm 2014

 AFP photo

∇ Nghe Bài Này

Cảm xúc

Cuộc cách mạng đòi dân chủ ở Hồng Kong đi nhanh hơn dự kiến của rất nhiều người và nó thực sự truyền cảm hứng cho những người đang theo đuổi cái khát vọng dân chủ ở người Việt Nam như tôi. Nó là một phòng trào tôi nghĩ rằng khiến rất nhiều người trẻ không chỉ là những người theo đuổi phong trào dân chủ suy nghĩ mà tôi đặc biệt tin rằng các bạn trẻ ở Việt Nam sẽ nhìn vào để nghĩ về mình và nhìn về tương lai đất nước Việt Nam.

Đó là phát biểu của chị Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, cũng là blogger Mẹ Nấm về những gì đang diễn ra tại Hong Kong. Tin tức và xúc cảm về cuộc biểu tình của sinh viên Hong Kong tràn ngập các trang blog tiếng Việt trong những ngày đầu thu này. Blogger Song Chi viết rằng:

Vốn có một niềm ác cảm chung với chế độ độc tài toàn trị ngạo mạn của Trung Quốc, những người VN yêu thích tự do, dân chủ lập tức bày tỏ sự khâm phục, ngưỡng mộ đối với tinh thần dũng cảm, cách tổ chức biểu tình đầy khoa học, sự đoàn kết của sinh viên, học sinh và người dân Hong Kong.

Blogger Trương Nhân Tuấn lại suy nghĩ về khái niệm Tổ quốc vốn hay bị các đảng cộng sản Trung quốc và Việt nam đánh đồng cùng với những mô hình chính trị của họ, ví dụ như là Tổ quốc xã hội chủ nghĩa ở Việt nam, hay chương trình học đường yêu nước mà Bắc Kinh áp đặt lên người dân Hong Kong cách đây hai năm. Nhưng những gì đang diễn ra ở Hong Kong cho thấy rằng sự đánh đồng khái niệm đó không còn thành công dễ dàng nữa. Ông giải thích tại sao những người biểu tình ở Hong Kong hiện nay dường như đang từ bỏ “tổ quốc” Trung hoa của họ

Lý do họ muốn từ bỏ tổ quốc Trung Hoa vì « tổ quốc » này (ngự ở Bắc Kinh) trước hết là một « tổ quốc » độc tài và hung bạo. Tổ quốc này đã không che chở, bảo vệ họ, cũng không đem lại sự thịnh vượng như ngày xưa. Tệ hơn, tổ quốc này muốn tước bỏ những gì mà nhà nước « thực dân » ngày trước đã đem lại cho họ (cũng như tổ tiên của họ), như sự tự do, sinh hoạt dân chủ, các quyền làm người được tôn trọng…

Blogger Huỳnh Ngọc Chênh thì nhân đó đưa ra lời khuyên cho những người cộng sản Trung Hoa đang nắm quyền ở Bắc Kinh rằng những người Hong Kong đang vinh danh cho dân tộc Trung Hoa trên khắp thế giới vì những hành động cổ súy những giá trị dân chủ của họ:

Người Đông Nam Á chúng tôi đã tôn trọng và học hỏi gì đó từ người Hoa thì cũng là người Hoa Đài Loan, Singapore và Hồng Kong chứ không phải từ người Hoa lục địa. Và ngày nay khi người Hoa Hồng Kong phô bày nền tảng giáo dục của họ ra trên đường phố, chúng tôi càng yêu quý và mến phục họ hơn. Những con người văn minh lịch sự đó đang ảnh hưởng mạnh mẽ lên chúng tôi từng giờ từng phút chứ không phải những hạm đội lúc nhúc của ông đang mưu đồ xua xuống biển Đông. Ông (Tập Cận Bình) nên hiểu điều đó.

Thực tế buồn lòng

Nhưng bên cạnh các cảm xúc khởi hứng từ những chiếc dù cách mạng đang giương lên hay những chiếc nơ vàng xinh xắn trên ngưc áo các sinh viên Hong Kong, blogger Việt Nam cũng biết rằng chuyện Hong kong đối với Viet nam hãy còn là một giấc mơ. Blogger Song Chi viết tiếp:

Phong trào biểu tình bất tuân dân sự ở Hong Kong rõ ràng đã tạo cảm hứng và cả niềm hy vọng cho những người Việt Nam còn nặng lòng với vận mệnh của đất nước. Trong sự ngưỡng mộ, có cả nỗi ngậm ngùi cảm thán cho tinh thần của người VN và một câu hỏi nhức nhối trong tâm trí, trên môi và trên đầu ngọn bút của mỗi cá nhân, mỗi nhà báo, mỗi blogger VN: “Bao giờ cho đến VN? Bao giờ thì người VN mới thức tỉnh, đứng lên vì vận mệnh của đất nước, dân tộc, vì tương lai của chính mình, con cháu mình?”

Và sự so sánh Hong Kong Việt nam lại càng làm nhiều nhà hoạt động dân chủ buồn lòng hơn khi thấy rõ rằng những gì mà người dân Hong Kong, dù sống trong cái gọi là một quốc gia hai chế độ với những áp chế từ Bắc Kinh, thực ra chưa là gì cả so với những gì mà người Việt đang chịu đựng. Blogger Viết từ Sài gòn viết rằng:

Thật là buồn khi phải nói rằng chưa, chưa bao giờ có số người đông như vậy, mặc dù Việt Nam sống trong độc tài, chuyên chế và nhân dân đã chịu đựng cái ách này nặng gấp ngàn lần nhân dân Hồng Kông nhưng chưa bao giờ người Việt dám đứng lên mạnh mẽ, đồng loạt như người Hồng Kông.

Nhưng bên cạnh đó Viết từ Sài gòn cũng hiểu rằng hai xã hội là khác nhau do lịch sử hà khắc về chính trị ở Việt nam, và do lịch sử tự do ở Hong Kong. Blogger Huỳnh Ngọc Chênh viết

Điều đó nói lên cái gì? Nói lên rằng Hồng Kong trải qua trên 100 năm trong một thể chế dân chủ văn minh đã tạo ra một nền tảng xã hội nhân bản và lành mạnh, hun đúc những người Hoa nông dân nghèo khó ra một cộng đồng người Hoa văn minh vượt trội sánh ngang với những cộng đồng dân cư tiến tiến khác trên thế giới.

Trong suốt một tuần qua, rất nhiều bạn trẻ quay lại nhìn sự thụ động chính trị của sinh viên, học sinh Việt nam, và nhiều người đồng ý rằng hệ thống cai trị của đảng cộng sản, mà đi liền với nó là một nền giáo dục tuyên truyền đã thành công trong việc giữ sinh viên Việt nam trong trạng thái những đưa trẻ không quan tâm gì đến chuyện chính trị. Blogger Song Chi viết tiếp:

Còn học sinh, sinh viên VN ngày nay đã bị nhồi sọ, tẩy não qua bao thế hệ bởi một nền giáo dục lạc hậu, sai trái, chỉ đào tạo ra những con người chạy theo bằng cấp, chức tước, địa vị, tiền bạc mà không quan tâm đến chính trị, tự do, dân chủ, chỉ biết nghĩ cho cá nhân, gia đình mình mà không biết hy sinh vì quyền lợi chung của đất nước, dân tộc. Một nền giáo dục nhồi nhét những kiến thức chết mà không dạy con người biết làm người đúng nghĩa, biết nhục vì cái nghèo cái lạc hậu của đất nước thay vì cứ tuyên truyền tự hào về một quốc gia từng mấy lần “chiến thắng” các đế quốc to. Một nền giáo dục bóp méo lịch sử, bóp méo sự thật, dối trá, tôn sùng lãnh tụ, sợ hãi trước sức mạnh của bạo lực, thể chế và quỵ lụy vì sức mạnh của vật chất.

Và chính vì sự khác biệt đó mà cây bút Dân Nguyễn, trong bài viết kể lại kinh nghiệm thuyền nhân của mình trong các trại tị nạn ở Hong Kong vào thập niên 80 của thế kỷ trước cho rằng cho tới giờ này dân Việt nam vẫn đành cam chịu thân phận sống chung với lũ.

Một sinh viên Việt Nam cầm cờ Đảng cộng sản tại Hà Nội. AFP photo

Sự việc sống chung với lũ đó đối với những người mong muốn một tương lai tinh thần tốt đẹp cho Việt nam thấy rằng không phải là cuộc sống của một con người.

Blogger Hoàng Ngọc Tuấn kể lại chuyện một người bạn vốn thân thiết từ Việt nam sang Úc chơi. Người này không hề quan tâm tới những chuyện dân chủ nhân quyền, hay những giá trị trừu tượng khác của nhân loại mà sẳn sàng thõa thiệp với những kẻ mạnh trong xã hội mà trục lợi. Cuộc gặp gỡ người bạn cũ cũng là lần chia tay không tuyến bố của Hoàng Ngọc Tuấn. Ông kết thúc bài viết:

Cuộc sống của con người — đúng nghĩa là Con Người — thì không chỉ sống để kiếm ăn và khi có nhiều đồ ăn thì hả hê mãn nguyện, bất chấp công lý, bất chấp đạo đức.

Blogger Nguyễn văn Thạnh thì so sánh sự nhẫn nhục chịu đựng giống như những con ngựa được thuần hóa và anh nói rằng

Người Hồng Kông đã sống với kiếp người, trong khi nhiều dân tộc khác còn sống dưới dây cương, roi da và tấm màng che mắt của kiếp ngựa.

Còn một nhà hoạt động xã hội dân sự khác thì cay đắng trích lời một học giả rằng:

Khi nói với những người nô lệ về sự tự do sẽ nhận được những nụ cười mỉa mai!

Sinh viên Thanh niên Việt Nam sẽ làm gì?

Một “hiện tượng” làm cho nhiều người ngạc nhiên là diễn biến chính trị ở Hong Kong lần này được báo chí Việt nam tường thuật đầy đủ và khách quan, mặt dù các tờ báo có liên hệ chặt chẽ với dảng cộng sản hay là đài truyền hình vẫn im lặng. Nhiều người nói rằng với não trạng và hiểu biết của thanh niên Việt nam hiện nay thì chính quyền Việt nam không có gì lo lắng.

Bên cạnh đó đối với thanh niên sinh viên Việt nam, đối với những nhà hoạt động dân chủ Việt nam, còn có nỗi lo lắng về sự đàn áp sắt máu vốn rât quen thuộc của những chính quyền cộng sản. Blogger Kami viết:

Tóm lại, đối với những người Cộng sản, bất kể họ là Cộng sản Trung quốc hay Việt nam thì một khi sự ổn định của chế độ bị đe dọa, thì việc họ sử dụng quân đội với vũ khi võ trang, thậm chí là võ trang hạng nặng như xe tăng, thiết giáp... hoặc dùng súng bắn thẳng vào đoàn biểu tình một cách không thương tiếc là một điều không phải bàn cãi.

Nhà báo Đoan Trang thì viết rằng:

Hiện giờ ở Việt Nam, có lẽ những người đang theo dõi, nghiên cứu sát sao phong trào Occupy Central không là ai khác ngoài… lực lượng an ninh. Tôi cũng tin rằng cho dù kết quả của Occupy Central có như thế nào, sau sự biến “Mùa thu Hương Cảng” này, an ninh, tuyên giáo… sẽ càng cảnh giác cao độ và xiết chặt kiểm soát giới trẻ Việt Nam hơn nữa, đặc biệt là đối với sinh viên.

Đoan Trang là một trong những người đầu tiên đưa hình ảnh chiếc nơ vàng của những sinh viên Hong kong lên trang mạng của mình. Cô viết thêm rằng những gì diễn ra ở Hong kong không phải tự nhiên mà có, ngoài nền tảng dân chủ trong não trạng người dân Hong Kong, những nhà hoạt động cũng bỏ nhiều thời gian để chuẩn bị cho những ngày biểu tình ngoạn mục đang diễn ra. Dù không tin rằng giấc mơ Hong kong của những nhà hoạt động dân chủ sẽ thành hiện thực trong tương lai gần, nhưng cô viết thêm

Nhưng cũng không sao, phải không các bạn trẻ? Tất cả chúng ta sẽ cùng học.

Việc này chắc chắn không dễ dàng vì mới đây hơn một năm thôi những sinh viên ký tên ủng hộ Nguyễn Phương Uyên cùng nhau rút ý kiến. Nhiều người cho rằng đó là sự sợ hãi vốn ngư trị trong xã hội Việt nam hơn nữa thế kỷ qua.

Xin mượn lời nhà báo tự do Ngô Nhật Đăng để kết thúc bài điểm blog đặc biệt về Hong kong hôm nay:

Vượt qua sự sợ hãi có khó không ?
Không hề khó, khi bạn bình thản đối mặt với nỗi sợ hãi nó sẽ phải lùi bước.
Khó hơn cả là cảm giác cô đơn, khi bạn tưởng rằng không có ai hiểu mình, rằng mình đang một mình đi trên con đường dài hun hút không có bạn đồng hành.
Hãy lên tiếng, bạn sẽ thấy mình không cô đơn
.