Nhà điện ảnh Lý Minh "đột tử" trong đồn công an Trung Quốc

Nhà sản xuất phim Lý Minh, giám đốc công ty
truyền thông Galloping Horse Media (DR)

Bài điều tra của thông tín viên báo Le Monde mang tựa đề « Chết tại Bắc Kinh » cho biết, vụ nhà sản xuất phim nổi tiếng Lý Minh (Li Ming) đột tử tại đồn cảnh sát khi bị thẩm vấn, đã gây sững sờ cho giới điện ảnh Trung Quốc.
Tờ báo Le Monde mô tả, tại nghĩa trang Bát Bảo Sơn (Babaoshan) rộng lớn, hôm thứ Tư 15/01/2014, một không khí phẫn nộ đè nặng. Rất nhiều người đã đến tiễn đưa nhà sản xuất Lý Minh, qua đời ở tuổi 47 vì một cơn đau tim. 

Trong số những người nổi tiếng đến dự đám tang, có đạo diễn Mỹ gốc Hoa Ngô Vũ Sâm (John Woo) đang quay bộ phim hoành tráng Thái Bình Luân (The Crossing), siêu phẩm mà tập đoàn Bắc Kinh Tiểu Mã Bôn Đằng (Beijing Galloping Horse) do ông Lý Minh làm chủ là một trong những nhà sản xuất chính. Hay nữ diễn viên Hác Lôi (Hao Lei), giám đốc phim kiêm người viết kịch bản Vương Tiểu Súy (Wang Xiaoshuai). « Nguyên nhân chết vì bệnh » - tập đoàn không cho biết thêm bất cứ chi tiết gì về cái chết của ông chủ.
Nhưng theo nhiều tờ báo Hồng Kông, thì ông Lý Minh đã tử vong khi bị công an thẩm vấn. Một nguồn tin thông thạo cho biết, công an nói rằng do ông Lý Minh bị kích động nên họ chích thuốc an thần, ông chết vì đau tim.
Nhà sản xuất phim bị thẩm vấn trong khuôn khổ một cuộc điều tra tham nhũng quy mô, tiến hành bởi các điều tra viên đến từ Nghi Xương (Yichang), nơi có đập Tam Hiệp ở tỉnh Hồ Bắc. Theo một thân nhân của người quá cố, gia đình chỉ được nhận xác với điều kiện không được đòi giải phẫu tử thi. Việc tẩn liệm do chính quyền đảm nhiệm, và thi thể ông được giao cho người thân dưới sự giám sát của công an. Nhiều công an chìm mặc thường phục lẫn vào đám đông người đưa tang, cho đến tận khi thi hài đã được hỏa táng.
Nguyên nhân vụ đột tử của ông Lý Minh không ai được rõ. Thủ tục « song quy » (shanggui) của Ủy ban Kiểm tra Trung ương Đảng không cho phép có luật sư biện hộ, hơn nữa, gia đình cũng muốn giữ im lặng. Kiểm duyệt cũng xóa ngay lập tức tất cả những thông tin trên mạng Vi Bác liên quan đến nhân vật uy tín, được giới điện ảnh Trung Quốc hết sức tôn trọng.
Le Monde nhận định, tại Trung Quốc đã có rất nhiều vụ các nhà tranh đấu, dân oan khiếu kiện « tự chết » tại đồn công an lúc bị câu lưu. Trong nhiều trường hợp, cái xác trở thành xung đột giữa gia đình vốn nghi ngờ người thân của mình bị tra tấn, còn chính quyền từ chối giao trả thi thể hoặc giải thích về các dấu vết bị đánh đập trên người nạn nhân.
Một số vụ đột tử đáng ngờ đã gây dư luận rộng rãi trên mạng và đôi khi trên báo chí chính thức. Tại Ô Khảm (Wukan) tỉnh Quảng Đông, cái chết của đại diện dân làng là ông Tiết Cẩm Ba (Xue Jinbo) năm 2011 đã là ngòi nổ cho vụ nổi dậy sau đó. Còn tại Ôn Châu, hồi tháng 9/2013 tòa án đã kết án tù giam năm điều tra viên vụ án tham nhũng và một chưởng lý sau khi một viên chức chết đuối vì bị thẩm vấn…trong bồn tắm.
Nghi can là kỹ sư trưởng một công ty quốc doanh, trước đó đã bị giam giữ bí mật trong nhiều tuần lễ. Gia đình nhận ra những vết bầm trên người nạn nhân, không ngớt kêu đòi công lý. Được báo chí nhà nước đưa tin, đây là một trong những trường hợp hiếm hoi mà chính quyền chấp nhận cho điều tra.
Nhưng tại Bắc Kinh, sau cái chết của Lý Minh, là một sự im lặng hoàn toàn. Vụ đột tử của nhân vật quá nổi tiếng này làm cho giới nghệ sĩ phải sững sờ, mọi người đều bàn tán. Do báo chí không đưa tin, nên các tin đồn lan truyền rất nhanh. Người ta cho là nhiều nhân vật trong kênh truyền hình nhà nước CCTV đã bị thẩm vấn, trong đó có một người dẫn chương trình, và ít nhất một nhà sản xuất phim hàng đầu mà công ty được biết tiếng là có liên quan đến quân đội.
Chỉ duy nhất tờ Tài Kinh báo trong một bài viết vào đầu tháng Giêng khiến người ta nghĩ rằng cái chết của Lý Minh gắn liền với một chiến dịch chống tham nhũng. Bài báo nhắc đến vụ bắt giữ ông Lý Đông Sinh (Li Dongsheng), Thứ trưởng Bộ Công an, ủy viên trung ương đảng. Quan chức này đã từng làm việc suốt một thời gian dài tại CCTV, bị bắt vào dịp Noel và hiện vẫn bị giam,. Trang mạng China Digital Times của Mỹ cho biết các trang web Trung Quốc đã chính thức được lệnh phải xóa bài báo của Tài Kinh.
Là con một sĩ quan quân đội, tốt nghiệp đại học Truyền thông, Lý Minh ban đầu là người quay phim, sau đó thành lập công ty quảng cáo năm 1994, độc quyền sản xuất nhiều chương trình của CCTV trong đó có chương trình thời sự nổi tiếng Focus Talk được Lý Đông Sinh giám sát. Điều này có thể giải thích vì sao doanh nhân này lại bị Ủy ban Kiểm tra Trung ương Đảng điều tra cùng với hơn một chục doanh nhân khác bị giam giữ bí mật từ đầu năm 2013, trong khuôn khổ cuộc điều tra chống tham nhũng mà phía sau là đấu tranh quyền lực trên thượng đỉnh.
Khi tấn công vào lãnh vực điện ảnh, Ủy ban Kiểm tra Trung ương Đảng đầy quyền lực chứng tỏ chiến dịch càn quét không có ngoại lệ nào, như Tập Cận Bình đã khẳng định. Tuy nhiên trong một chế độ thiếu vắng tự do báo chí và các tiếng nói nhân quyền, những nghi can như ông Lý Minh hoàn toàn không có quyền tự biện hộ.